Ông Trudeau đến Mar-a-Lago gặp ông Trump trong bối cảnh Canada bị đe doạ áp thuế quan

Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công du đến tiểu bang Florida để gặp mặt Tổng thống đắc cử thứ 47 của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ Donald Trump tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago. Lần công du này của ông Trudeau diễn ra ngay sau khi ông Trump đe dọa áp đặt mức thuế quan 25% lên các mặt hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico.

Thủ tướng Trudeau đã đăng trên mạng xã hội X (tên mới của Twitter) ảnh chụp cùng ông Trump tại tiệc tối ở Mar-a-Lago, kèm dòng bình luận: “Cảm ơn Tổng thống Trump vì bữa tối tối qua. Tôi mong chờ công việc chúng ta có thể cùng nhau làm, một lần nữa”.

Tổng thống Trump cũng đã đăng lên mạng xã hội Truth Social tiết lộ về cuộc họp giữa ông và lãnh đạo Canada. Ông Trump viết: “Tôi vừa có một cuộc họp rất hiệu quả với Thủ tướng Justin Trudeau của Canada, tại đó chúng tôi đã thảo luận về nhiều chủ đề quan trọng mà cả hai quốc gia sẽ phải cùng nhau giải quyết, như cuộc khủng hoảng Fentanyl và Ma túy đã tàn phá rất nhiều sinh mạng do hậu quả trực tiếp tình trạng Nhập cư bất hợp pháp, các Thỏa thuận Thương mại Công bằng không gây tổn hại cho Người lao động Hoa Kỳ và thâm hụt thương mại khổng lồ mà Hoa Kỳ đang phải đối mặt với Canada. Tôi đã nói rất rõ ràng rằng Hoa Kỳ sẽ không còn ngồi yên để Công dân của chúng tôi trở thành nạn nhân của nạn Dịch bệnh Ma túy này, chủ yếu do các Tổ chức Ma túy gây ra và Fentanyl tràn vào từ Trung Quốc. Quá nhiều cái chết và khó khăn! Thủ tướng Trudeau đã cam kết hợp tác với chúng tôi để chấm dứt sự tàn phá khủng khiếp này đối với các Gia đình Hoa Kỳ. Chúng tôi cũng đã trao đổi về nhiều chủ đề quan trọng khác như Năng lượng, Thương mại và Bắc Cực. Tất cả đều là những vấn đề quan trọng mà tôi sẽ giải quyết trong những ngày đầu tiên trở lại Văn phòng và trước đó”.

Lập trường của ông Trump

Thông qua lợi dụng các biện pháp thuế quan như một đòn bẩy, ông Trump mong muốn ép buộc Canada và Mexico ngăn chặn dòng chảy ma túy trái phép, đặc biệt là fentanyl, được các băng đảng ma túy buôn lậu và tiêu thụ tại Hoa Kỳ. Trong tam giác Trung Quốc-Canada-Mexico, các băng đảng ma túy nhập khẩu tự do hóa chất tiền chất fentanyl từ Trung Quốc, sản xuất tại Mexico, buôn lậu và tiêu thụ tại Hoa Kỳ. Thời gian gần đây, Trung Quốc thậm chí còn mở rộng mạng lưới đến Canada. 

“Mức thuế này sẽ được duy trì cho đến khi nào tình trạng ma túy, đặc biệt là Fentanyl, và tất cả di dân nhập cư bất hợp pháp xâm chiếm đất nước chúng ta! Cả Mexico lẫn Canada đều có đủ quyền hạn và khả năng để giải quyết một cách dễ dàng vấn nạn vốn đã âm ỉ từ lâu này”, ông Trump cảnh báo Mexico và Canada. Đồng thời đối với Trung Quốc, ông Trump cũng đe dọa: Cho đến khi nào họ [China] chấm dứt điều đó [xuất khẩu tự do fentanyl], chúng ta sẽ áp đặt thêm mức thuế quan 10% lên tất cả các sản phẩm của họ nhập khẩu vào Hoa Kỳ, ngoài các mức thuế đã được áp đặt”. 

Đồng thời, với đòn bẩy thuế quan, ông Trump cũng muốn buộc Canada ngăn chặn làn sóng di dân vượt biên vào Hoa Kỳ. Dữ liệu từ cục Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) cho thấy số lượng người nhập cư trái phép gia tăng nhanh chóng từ biên giới Canada vào Hoa Kỳ trong những năm gần đây. Các nhân viên tuần tra biên giới đã bắt giữ gần 199.000 người nhập cư bất hợp pháp dọc biên giới phía bắc vào năm 2024 so với 109.535 người vào năm 2022. 

“Ngay lúc này đây, một đoàn di cư từ Mexico với hàng ngàn người đang trên đường tiến về biên giới rộng mở của chúng ta và dường như không thể ngăn chặn được“, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social. 

Vào hôm thứ Tư (27/11), ông Trump đã trực tiếp điện đàm với Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum Pardo. Ông Trump cho biết bà Sheinbaum đã đồng ý “ngăn chặn dòng người di cư qua Mexico tiến vào Hoa Kỳ” sau một cuộc thảo luận mang tính xây dựng.

Ông Trump dự định ban hành sắc lệnh hành pháp áp thuế quan đối với hai quốc gia này ngay trong ngày đầu nhậm chức.

“Vào ngày 20 tháng 1, một trong nhiều Sắc lệnh Hành pháp đầu tiên của tôi, tôi sẽ ký tất cả các văn kiện cần thiết để áp đặt mức thuế quan 25% lên MỌI sản phẩm nhập khẩu từ Mexico và Canada, cũng như [chấm dứt] tình trạng biên giới rộng mở vô lý này”, ông Trump phát biểu.

Kế hoạch của ông Trump không miễn trừ các sản phẩm dầu thô khỏi các đòn bẩy thuế quan, theo hai nguồn tin quen thuộc với kế hoạch đã tiết lộ với tờ Reuters vào hôm thứ Ba (26/11). 

Tuyên bố đe dọa áp đặt thuế quan của ông Trump diễn ra trong bối cảnh mức độ tín nhiệm của ông Trudeau tại quê hương Canada đang sụt giảm do nền kinh tế của Canada đang chậm lại trong khi chi phí sinh hoạt gia tăng trong những năm gần đây.

Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy Đảng Tự Do của ông Trudeau có khả năng thất bại trước Đảng Bảo Thủ đối lập trong cuộc bầu cử liên bang vào cuối tháng 10 năm 2025.

Phản ứng từ phía Canada

Thủ tướng Canada Trudeau nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hai quốc gia cùng chung tay giải quyết vấn đề thông qua đối thoại xây dựng đồng thời cam kết mạnh mẽ bảo vệ quyền lợi của Canada. 

“Chúng tôi [ông Trump và ông Trudeau] sẽ hợp tác để giải quyết một số quan ngại [giữa hai đất nước]. Nhưng cuối cùng, chính là thông qua nhiều cuộc trao đổi thực sự mang tính xây dựng với Tổng thống Trump mà tôi sẽ thực hiện. [Những cuộc thảo luận] đó sẽ giúp chúng ta tiến bước trên con đường đúng đắn vì lợi ích của tất cả người dân Canada”, ông Trudeau phát biểu với các phóng viên tại Prince Edward Island, Canada vào hôm thứ Sáu (29/11) nhằm giải quyết vấn đề đòn bẩy thuế quan

Ông Trudeau nhận định rằng ông Trump được cử tri bầu chọn trở thành tổng thống thứ 47 của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ vì đã tuyên bố cam kết cắt giảm chi phí thực phẩm. Ông Trudeau cũng chỉ trích mạnh mẽ những đòn bẩy áp đặt thuế quan của ông Trump, nhận xét rằng sắc lệnh áp đặt thuế quan sẽ khiến giá cả các mặt hàng tăng lên, gây tổn hại đến người tiêu dùng tại Hoa Kỳ. 

“Điều quan trọng [mà cử tri Canada] cần hiểu là Donald Trump, khi ông ấy đưa ra những tuyên bố như vậy, thì ông thực sự có kế hoạch thực hiện chúng. Không còn nghi ngờ gì nữa“, ông Trudeau nhấn mạnh.

Một số quan chức Canada cũng nhấn mạnh giao thương mạnh mẽ giữa Hoa Kỳ và Canada cũng như những nỗ lực chung giữa Canada và Hoa Kỳ nhằm chống lại vấn nạn buôn lậu ma túy. Canada cũng nhấn mạnh các cơ quan thực thi pháp luật giữa Canada và Hoa Kỳ vẫn hợp tác liên tục nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng fentanyl.

Phó Thủ tướng Canada Chrystia Freeland và Bộ trưởng An ninh Công cộng Dominic  LeBlanc cùng tuyên bố: “Canada và Hoa Kỳ có mối quan hệ chặt chẽ và bền vững nhất, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và an ninh biên giới. Canada luôn đặt ưu tiên cao nhất vào an ninh biên giới và sự toàn vẹn của đường biên giới chung giữa hai nước. Hiện nay, Canada nhập khẩu nhiều hàng hóa từ Hoa Kỳ hơn cả từ Trung Quốc, Nhật Bản, Pháp và Anh gộp lại. Canada cũng đóng vai trò thiết yếu đối với nguồn cung năng lượng nội địa tại Hoa Kỳ. Vào năm ngoái, 60% lượng dầu thô nhập khẩu vào Hoa Kỳ có nguồn gốc từ Canada. Các cơ quan thực thi pháp luật của hai quốc gia—RCMP, Cơ quan Dịch vụ Biên giới Canada (CBSA), Cục Phòng chống Ma túy Hoa Kỳ, và Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ—hợp tác hàng ngày để phá vỡ tình trạng buôn lậu fentanyl từ Trung Quốc và các quốc gia khác. Ngoài ra, CBSA không ngừng tăng cường khả năng phát hiện opioid bằng cách kiểm tra chặt chẽ hơn tại các cảng nhập cảnh, sử dụng chó nghiệp vụ phát hiện ma túy cũng như các công nghệ tiên tiến mới, qua đó ngăn chặn opioid không chỉ nhập vào mà còn xuất ra khỏi Canada”.

Gửi tới người lao động Hoa Kỳ, thông cáo chung giữa bà Freeland và ông LeBlanc cũng nhấn mạnh: “Bang giao giữa [hai nước] chúng ta ngày nay cân bằng và đôi bên cùng có lợi, đặc biệt là cho người lao động Hoa Kỳ“.

Trong tuần này, ông Trudeau cam kết giữ vững tinh thần đoàn kết quốc gia trước những tuyên bố đe dọa thuế suất của ông Trump và triệu tập cuộc họp với các thủ hiến của cả 10 tỉnh bang Canada để thảo luận về tương lai bang giao giữa Hoa Kỳ-Canada.

Ngoài ra, giới chức Canada cũng đe dọa rằng Canada cũng có thể áp đặt thuế quan trả đũa lên các loại hàng hóa của Hoa Kỳ nếu ông Trump thực hiện những cam kết đe dọa.

Trước đây, Canada đã từng áp đặt hàng tỷ đô la thuế lên các mặt hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ vào năm 2018 nhằm đáp trả mức thuế quan mà ông Trump đã áp đặt lên các sản phẩm thép và nhôm của Canada.

Tác động kinh tế và thương mại lên nền kinh tế Hoa Kỳ

Canada, quốc gia láng giềng phía Bắc, là nhà cung cấp chính các mặt hàng quan trọng cho Hoa Kỳ, chẳng hạn như khoáng sản, dầu thô, điện năng, thép, nhôm và uranium.

Khoảng 60% lượng dầu thô nhập khẩu vào Hoa Kỳ đến từ Canada, và 85% lượng điện năng nhập khẩu vào Hoa Kỳ cũng có nguồn gốc từ Canada. Canada hiện là nhà sản xuất dầu lớn thứ tư thế giới và là nhà sản xuất khí tự nhiên lớn thứ sáu. Phần lớn trong số 4 triệu thùng dầu thô xuất khẩu mỗi ngày của Canada đều được nhập khẩu sang Hoa Kỳ.

Canada vừa là nhà cung cấp thép, nhôm, và uranium lớn nhất cho Hoa Kỳ, cũng vừa sở hữu 34 loại khoáng sản và kim loại thiết yếu mà Lầu Năm Góc coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia.

Các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng những đòn bẩy thuế quan gây tổn thương đến nền kinh tế của Hoa Kỳ cùng các quốc gia liên quan, đẩy lạm phát tăng cao, đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường lao động.

Phản ứng của ngoại giới

Khi ông Trump áp đặt các mức thuế quan cao hơn trong nhiệm kỳ Trump đầu tiên, các quốc gia bị áp thuế cũng đã đáp trả bằng cách áp đặt thuế quan lên các sản phẩm của Hoa Kỳ.  

Các nhà lãnh đạo Mexico, Canada, Trung Quốc cùng với các nhóm ngành công nghiệp đều lên tiếng cảnh báo về những tổn thất kinh tế nghiêm trọng đối với tất cả những quốc gia liên quan từ những kế hoạch áp đặt thuế quan của ông Trump, khiến tình trạng lạm phát tại những quốc gia này gia tăng đồng thời gây thiệt hại cho thị trường lao động. 

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã đề xuất các biện pháp đối phó tiềm năng nếu ông Trump thực sự áp đặt thuế quan lên các mặt hàng của Mexico.