“Các bạn biết đấy, chỉ những tổng thống có sức ảnh hưởng mới bị bắn”, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong sự kiện tại bang Michigan ngày 17/9, chỉ hai ngày sau khi các nhân viên mật vụ ngăn chặn âm mưu ám sát ông ở bang Florida.
Ông nói với Thống đốc Arkansas Sarah Sanders, người điều hành sự kiện, rằng tranh cử tổng thống Mỹ là “việc nguy hiểm”. Bà Sanders, từng làm thư ký báo chí Nhà Trắng dưới thời ông Trump, ca ngợi cựu tổng thống là “người mạnh mẽ và chiến binh mà nước Mỹ cần lúc này”.
Cựu tổng thống Mỹ cho biết đã nói chuyện với Tổng thống Joe Biden và Phó tổng thống Kamala Harris, đối thủ của ông trong cuộc bầu cử tháng 11, sau sự việc ở Florida.
Ông Donald Trump khen ngợi các nhân viên mật vụ đã làm tốt nhiệm vụ, nhưng cho rằng họ cần nhiều nhân sự hơn. Ông cũng nhắc tới nghi phạm Ryan Routh, nói rằng người này đã chuẩn bị một cách tinh vi bên ngoài sân golf và sẵn sàng hành động.
Cựu tổng thống Trump từng bị ám sát hụt khi vận động tranh cử ở bang Pennsylvania ngày 13/7 và bị thương ở vành tai. Ông là một trong số 15 tổng thống Mỹ thoát chết trong các vụ ám sát.
Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ đã ghi nhận hơn 10 cuộc tấn công trực tiếp nhắm vào tổng thống và ứng viên, trong đó 5 vụ dẫn đến tử vong.
Abraham Lincoln bị bắn vào gáy ở Nhà hát Ford, Washington, ngày 14/4/1865. Hung thủ là John Wilkes Booth, nam diễn viên trong vở kịch tại nhà hát. Booth tháo chạy khỏi hiện trường và bị bắn chết ở bang Virginia sau đó 12 ngày.
Vụ ám sát diễn ra vào cuối Nội chiến Mỹ, diễn ra giữa Liên bang miền Bắc với Liên minh miền Nam. Booth ủng hộ Liên minh miền Nam và muốn sát hại ba quan chức quan trọng nhất của Liên bang miền Bắc, gồm ông Lincoln, phó tổng thống Andrew Johnson và ngoại trưởng William H. Seward.
Tháng 7/1881, Tổng thống James Garfield trọng thương vì trúng đạn tại ga tàu ở Washington. Garfield qua đời tháng 9 cùng năm tại New Jersey còn hung thủ Charles Guiteau lĩnh án tử hình và bị treo cổ năm 1882.
Guiteau tự nhận mình có công giúp ông Garfield đắc cử và muốn được tham gia chính quyền nhưng bất thành. Guiteau đã bám theo Garfield nhiều tuần trước khi gây án.
Tổng thống William McKinley bị bắn ngày 6/9/1901 tại một triển lãm ở New York, khi bắt tay đội ngũ lễ tân. Hung thủ là Leon Czolgosz, theo chủ nghĩa vô chính phủ. Khi chuẩn bị được bắt tay, Czolgosz đã rút súng ra bắn hai phát, một viên đạn sượt qua, viên thứ hai găm vào bụng McKinley.
Tổng thống McKinley ban đầu có dấu hiệu bình phục, nhưng vết thương hoại tử. Ông qua đời sau vụ ám sát 8 ngày. Czolgosz bị tử hình bằng ghế điện. Khi nói lời cuối, Czolgosz cho biết mình ám sát tổng thống vì ông ta là kẻ thù của người tốt, những người lao động tốt.
Ngày 22/11/1963, tổng thống John F. Kennedy bị ám sát khi đoàn xe của ông di chuyển qua thành phố Dallas, bang Texas. Ông Kennedy, ngồi trên xe limousine mui trần cùng đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy, trúng hai viên đạn, một ở lưng và một ở phía bên phải sau đầu, qua đời tại bệnh viện.
Nghi phạm được xác định là cựu lính thủy đánh bộ Lee Harvey Oswald. Jack Ruby, chủ một quán bar cảnh sát thường lui tới, đã bắn chết Oswald khi cảnh sát đang áp giải anh ta tại tầng hầm sở cảnh sát Dallas. Ruby khai anh ra tay để giúp bà Jacqueline không phải làm chứng tại phiên tòa xử Oswald.
Ruby lĩnh án tử hình ngày 14/3/1964. Tháng 10/1966, tòa phúc thẩm Texas đã đảo ngược bản án, song Ruby đã chết vào ngày 3/1/1967. Ủy ban do một thẩm phán Tòa án Tối cao phụ trách kết luận Oswald hành động đơn độc. Giới chức không kết luận động cơ của nghi phạm này.
Năm 1968, thượng nghị sĩ New York Robert F. Kennedy, em trai của cố tổng thống John F. Kennedy, qua đời sau bị bắn tại khách sạn ở Los Angeles, bang California tối 6/6, cùng ngày ông nhận đề cử từ đảng Dân chủ. Tòa án kết luận Sirhan Sirhan, 24 tuổi, người Palestine nhập cư Mỹ, là hung thủ và tuyên án tử hình. Bản án sau đó chuyển thành tù chung thân.
Giới chức không xác định rõ động cơ của Sirhan, nhưng nghi phạm này căm ghét phương Tây vì hỗ trợ Israel. Sirhan vẫn đang ngồi tù ở California, gần đây xin ân xá nhưng không được chấp thuận.
Phan Anh