Ông Trump có thể sa thải Giám đốc FBI James Comey hay không?

Vai trò Giám đốc FBI của ông James Comey sẽ sớm được định đoạt trong ít ngày tới. Bởi từ trước tới giờ, ông Comey vốn đã không được lòng của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa và có thể chỉ sớm thôi đương kim Giám đốc FBI sẽ bị Tổng thống Trump cách chức, nhất là sau những gì vị này tuyên bố tại Quốc hội gần đây.

Giám đốc FBI James Comey

Trước khi Tổng thống Donald Trump đắc cử, ông Comey đã là kẻ thù công khai số 1 của đảng Dân chủ sau khi ông này gửi thư tới Quốc hội thông báo mở lại cuộc điều tra các email của bà Hillary Clinton vào thời điểm chỉ còn hơn một tuần nữa là đến ngày bầu cử Tổng thống Mỹ. Nhưng khi Comey thông báo là không có phát hiện gì mới thì ông lại trở thành đối tượng chỉ trích của đảng viên đảng Công hòa trên toàn quốc.

Gần đây, vị Giám đốc được chính cựu Tổng thống Obama bổ nhiệm điều trần trước Ủy bản Tình báo Hạ viện và xác nhận rằng chiến dịch tranh cử của ông Trump đang bị điều tra để xem “liệu có bất kỳ sự phối hợp giữa chiến dịch tranh cử và nỗ lực hậu thuẫn của Nga hay không.”

FBI là cơ quan trực thuộc Bộ Tư pháp (DOJ), và Giám đốc FBI là cấp dưới của Tổng chưởng lý, là cán bộ cấp cao trong nhánh hành pháp. Theo luật định, nhiệm kỳ của các Giám đốc FBI kéo dài 10 năm.

Từ trước tới nay, mới chỉ có duy nhất một Giám đốc FBI bị sa thải trước nhiệm kỳ, đó là ông William S. Sessions. Ông này được tổng thống Ronald Reagan bổ nhiệm năm 1987 và sau đó bị cựu Tổng thống Bill Clinton sa thải vào năm 1993 sau một loạt các cáo buộc vi phạm đạo đức.

Sau phiên điều trần của ông Comey trước Quốc hội vừa qua, thật khó để không nghe thấy ông Trump thốt lên “anh đã bị sa thải” khi Tổng thống gặp riêng Giám đốc FBI. Nếu đề xuất cắt chức này được đưa ra ngay sau cuộc bầu cử hôm 8/11/2016, nó sẽ được xem là bất hợp lý. Nhưng bây giờ – sau khi nghe Comey tuyên bố với Quốc hội rằng không những ông Trump đang bị điều tra, mà cáo buộc Obama nghe lén điện thoại tại tòa nhà Trump Tower trong chiến dịch tranh cử năm 2016 mà ông Trump nêu ra cũng bị bác bỏ – không ai không nghĩ rằng Trump đã sẵn sàng trừng phạt .

Nhưng liệu ông Trump có thể thực sự sa thải được chỉ huy trưởng cơ quan thực thi pháp luật của Mỹ không? Giám đốc FBI là dưới quyền của Tổng chưởng lý. Nếu Tổng thống muốn sa thải Comey, ông ta sẽ phải ra lệnh cho Tổng chưởng lý. Nhưng ngay cả có làm được như vậy, vị trí của Giám đốc FBI lại có thời hạn tới 10 năm, hoàn toàn khác với các thành viên còn lại trong nội các tổng thống.

Theo một báo cáo năm 2014 của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội, việc sa thải Giám đốc FBI không nằm ngoài khả năng của Tổng thống. Nghiên cứu này cho biết: “Không có yêu cầu pháp định về thẩm quyền của Tổng thống trong việc loại bỏ Giám đốc FBI.”

Nhà báo Andrew McCarthy của tạp chí National Review và cũng là cựu  chánh biện lý của quận Nam New York nói rằng: “Tổng thống có quyền sa thải bất kỳ ai trong nhánh hành pháp của mình, kể cả Giám đốc FBI.”

“Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định tất cả các quyền hành pháp đều tập trung vào một người, đó là Tổng thống. Mỗi nhân viên dưới quyền nắm chức trách gì đều theo chủ đích của ông chủ Nhà trắng. Tổng thống có thể cách chức bất kỳ viên chức hành chính nào vì bất cứ lý do nào hoặc chẳng cần lý do gì, ngay cả khi những người này đã được Quốc hội thông qua. Giám đốc FBI không phải là ngoại lệ.” McCarthy cho biết thêm.

Dù vậy, nếu ông Trump quyết định trảm Comey sau những gì vị này nói trước Quốc hội, có thể Tổng thống sẽ phải đối mặt với sự phản đối dữ dội từ báo chí, các đảng viên đảng Cộng hòa, các quan chức tại Bộ Tư Pháp và FBI, và có thể cả một số cử tri đã bầu cho ông.

Minh Tâm

Xem thêm: