Ông Trump nói Đài Loan phải trả tiền cho Mỹ để được bảo vệ khỏi Trung Quốc

Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg Businessweek hôm thứ Ba (16/7), cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng Đài Loan phải trả tiền cho Mỹ để được bảo vệ khỏi Trung Quốc. Điều này đặt ra câu hỏi về sự ủng hộ của Washington đối với hòn đảo dân chủ nếu ông Trump giành lại Nhà Trắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 sắp tới. Đáp lại nhận xét của ông Trump, Thủ tướng Đài Loan Trác Vinh Thái (Cho Jung-tai) cho biết mặc dù thiếu quan hệ chính thức, nhưng Đài Loan và Mỹ có quan hệ tốt. Ông cũng nói thêm rằng Đài Loan đang tăng cường khả năng tự vệ.

Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg Businessweek hôm thứ Ba, ông Trump được hỏi liệu ông có bảo vệ Đài Loan trước Trung Quốc nếu giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ vào tháng 11 hay không. Trung Quốc dưới sự cai trị của ĐCSTQ tuyên bố Đài Loan là một phần lãnh thổ của họ và thề sẽ sáp nhập hòn đảo này, không loại trừ việc sử dụng vũ lực. Hoa kỳ không chính thức công nhận Đài Loan, nhưng Đài Loan là đối tác an ninh quan trọng nhất của Hoa Kỳ.

Trả lời câu hỏi của Bloomberg, ông Trump nói rằng Đài Loan nên trả phí bảo vệ cho Mỹ, rằng Mỹ “không khác gì một công ty bảo hiểm” và Đài Loan “chẳng cho chúng ta bất cứ thứ gì”.

Hoa Kỳ bán cho Đài Loan hàng tỷ đô la vũ khí để cung cấp cho hòn đảo này phương tiện tự vệ. Doanh số bán hàng tăng lên rõ rệt dưới nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump.

Tuy nhiên, bình luận của Trump hôm thứ Ba cho thấy sự ủng hộ của ông dành cho Đài Loan không được đảm bảo. Trump lưu ý hành động gây hấn quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc đối với Đài Loan, nói rằng ông “sẽ không cảm thấy quá an toàn nếu tôi là [Đài Loan]”, và đặt câu hỏi tại sao Mỹ lại đóng vai trò “bảo hiểm” cho Đài Loan khi họ đoạt lấy hoạt động kinh doanh chip của Mỹ.

Ông Trump lặp lại cáo buộc rằng Đài Loan đã chiếm “gần 100%” ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ mà không đưa ra bằng chứng.

Đài Loan sản xuất hơn 90% chip tiên tiến nhất thế giới, chủ yếu thông qua Công ty TNHH Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC), nhà sản xuất lớn nhất thế giới và là nhà cung cấp lớn của Apple và Nvidia. TSMC đang chi hàng tỷ USD để xây dựng các nhà máy mới ở nước ngoài, bao gồm 65 tỷ USD cho 3 nhà máy ở bang Arizona của Mỹ, mặc dù họ cho biết hầu hết hoạt động sản xuất sẽ vẫn ở Đài Loan. Cổ phiếu của TSMC đã giảm 2,4% vào cuối ngày thứ Tư. Thị trường rộng (broad market) đã kết thúc giảm 1%.

Đáp lại nhận xét của ông Trump hôm thứ Tư, Thủ tướng Đài Loan Trác Vinh Thái nói trong một cuộc họp báo rằng Đài Loan rất biết ơn Hoa Kỳ vì sự hỗ trợ của nước này, và Đài Loan đang “làm việc chăm chỉ” để duy trì mối quan hệ, đồng thời tăng cường khả năng tự vệ, phòng vệ và “với tư cách là thành viên của cộng đồng quốc tế”.

Ông nói: “Đài Loan và Mỹ chia sẻ trách nhiệm chung đối với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương ở eo biển Đài Loan, và chúng tôi sẵn sàng làm nhiều hơn để tự vệ và bảo vệ an ninh của mình”.

Ông Trác Vinh Thái cũng cho biết Chính phủ hy vọng và mong đợi rằng các nhà sản xuất chip Đài Loan sẽ duy trì hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) của họ ở Đài Loan.

Ông nói: “R&D ở lại Đài Loan là lựa chọn tốt nhất và chính phủ sẽ duy trì môi trường như vậy và tiếp tục hợp tác với ngành này”, đồng thời mời các công ty nước ngoài khác thành lập tại Đài Loan.

Những bình luận của ông Trump đã bổ sung thêm dấu hiệu cho thấy cách tiếp cận của Mỹ với Trung Quốc có thể mang tính diều hâu – nhưng khó có thể đoán trước được – nếu ông giành chiến thắng vào tháng 11.

Trong cuộc phỏng vấn khác, cựu tổng thống đã cam kết rằng ông sẽ áp thuế từ 60 đến 100% đối với Trung Quốc, nhưng ông sẽ từ bỏ việc cấm ứng dụng TikTok do Trung Quốc sở hữu. Ông cũng cho biết lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình là “người bạn rất tốt của tôi” cho đến khi xảy ra đại dịch.

Thượng nghị sĩ, ứng viên Phó Tổng thống 2024 của Đảng Cộng hòa, ông J.D. Vance hôm thứ Ba (15/7) đã gọi Trung Quốc là “mối đe dọa lớn nhất” đối với Mỹ trong cuộc trả lời phỏng vấn với Fox News đầu tiên sau khi được cựu Tổng thống Donald Trump chọn làm người đồng hành tranh cử.

“Các bạn phải tự hỏi, liệu Trung Quốc sẽ bị ngăn chặn nhiều hơn khi chúng ta đấm ngực và hành động cứng rắn ở châu Âu, hay họ sẽ bị ngăn chặn nhiều hơn khi chúng ta có vũ khí cần thiết để ngăn chặn họ xâm chiếm Đài Loan?”, ông Vance nói.

Ông Vance đã từng cảnh báo về điều mà ông mô tả là ảnh hưởng tiềm tàng “mang tính thảm họa” đối với nền kinh tế Mỹ nếu sự hung hăng của Trung Quốc leo thang thành một cuộc tấn công vào Đài Loan vốn là nhà sản xuất quan trọng chip tiên tiến của thế giới.

Trong bài phát biểu tại một hội nghị do Quỹ Di Sản tổ chức vào năm 2023, ông Vance đã nhấn mạnh về nhu cầu trọng yếu phải ngăn chặn Trung Quốc xâm lược Đài Loan.

“Đó sẽ là thảm họa cho đất nước này. Nó sẽ phá hủy hoàn toàn nền kinh tế của chúng ta… Nó sẽ đẩy đất nước này vào Đại suy thoái”, ông Vance nói.

Ông Vance đã thúc giục Mỹ tăng cường năng lực sản xuất, đặc biệt trong các lĩnh vực vũ khí và khí tài quân sự. Ông lập luận rằng Mỹ đã đang bị tụt lại phía sau so với các quốc gia như Nga và Trung Quốc trong lĩnh vực tối quan trọng này.

Tuyết Mai (t/h)