“Ông ấy đang cố rút khỏi thỏa thuận đất hiếm và nếu làm như vậy, ông ấy sẽ gặp một số vấn đề rất lớn”, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói ngày 30/3, trong đó đề cập tới Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Ông Trump nói thêm Tổng thống Zelensky muốn Ukraine trở thành thành viên của NATO, nhưng nhấn mạnh mục tiêu này không bao giờ đạt được. “Ông ấy sẽ không bao giờ có thể đưa đất nước trở thành thành viên NATO. Ông ấy hiểu điều đó”, ông Trump cho biết.
Bình luận mới của ông Trump đảo ngược so với tuyên bố sắp ký hơn tuần trước. Ông chủ Nhà Trắng hôm 20/3 tuyên bố “đang làm rất tốt các vấn đề liên quan tới Nga và Ukraine, trong đó có sớm ký thỏa thuận về đất hiếm với Ukraine, nơi có trữ lượng lớn”.
Ông Zelensky ngày 28/3 tuyên bố Ukraine sẽ không ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ nếu điều này đe dọa nỗ lực Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu (EU). “Hiến pháp Ukraine nêu rõ rằng lộ trình của chúng tôi là vào EU. Không có điều gì có thể đe dọa việc chấp thuận Ukraine gia nhập liên minh”, ông cho hay.
Tổng thống Ukraine cho hay Kiev cùng ngày nhận được văn kiện mới của thỏa thuận khoáng sản từ Mỹ. Ông sẽ xem xét thỏa thuận để đảm bảo “không có mối đe dọa lập pháp nào liên quan”, đồng thời yêu cầu các luật sư so sánh tất cả các phiên bản của thỏa thuận, đưa ra đánh giá.
“Có rất nhiều điều trong văn kiện mới chưa được thảo luận trước đó. Và cũng có một số điều mà các bên từng từ chối đưa vào thỏa thuận”, ông Zelensky cho biết.
Tổng thống Trump gần đây gia tăng sức ép để ký thỏa thuận khoáng sản mà ông coi như phần đền bù cho Mỹ vì đã hỗ trợ Ukraine trong suốt xung đột, cũng như để đảm bảo hỗ trợ của Washington với nước này trong tương lai.
Ban đầu, Washington và Kiev dự định ký thỏa thuận ngày 28/2, nhưng nỗ lực đổ bể sau cuộc đấu khẩu giữa Tổng thống Trump, Phó tổng thống JD Vance với lãnh đạo Ukraine tại Nhà Trắng. Ông Zelensky ngày 25/3 cho hay Mỹ đã đề xuất thỏa thuận khoáng sản “lớn” mới dựa trên khung thỏa thuận trước đó, nhưng không nêu thời gian ký kết.
Theo phiên bản đầu tiên, thỏa thuận sẽ cho phép Mỹ tiếp cận doanh thu từ khai thác tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, song không đi kèm các đảm bảo an ninh rõ ràng mà Kiev tìm kiếm. Chính phủ Ukraine được yêu cầu đóng góp 50% số tiền thu được vào quỹ đầu tư tái thiết đất nước do Washington và Kiev cùng quản lý.
Ukraine xếp thứ 40 trong số các quốc gia khai thác khoáng sản và sở hữu khoảng 5% trữ lượng khoáng sản của thế giới, theo Dữ liệu Khai khoáng Thế giới (WMD) năm 2024.
Anh Trần
Video: Người Mỹ có nên ngừng mua hàng Trung Quốc?