Phản đối dự luật cần sa của Kyiv, bà Yulia Tymoshenko bị chỉ trích gay gắt

Trong khi dự luật cần sa gần như sắp được thông qua, chính khách lâu năm Yulia Tymoshenko, người đứng đầu Batkivshchyna (Đảng Tổ quốc Ukraine), đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ vì cho rằng luật này sẽ khiến Ukraine lâm vào tình trạng ma túy tràn lan như một “Columbia của Châu Âu,” và bà đòi đưa vấn đề dự luật này ra trưng cầu dân ý. Những ngày này khi mà truyền thông Ukraine đang quảng bá thông tin để đả thông tư tưởng dân chúng về cái gọi là lợi ích của việc trồng cây cần sa, thì bà Tymoshenko đồng thời cũng trở thành mục tiêu bị chỉ trích gay gắt.

“Phải chăng chúng ta sẽ có một Colombia ở Châu Âu thay cho Ukraine? Tôi rất muốn biết ai trả tiền cho luật này, ai đang trả tiền cho chiến dịch thông tin này, với mục đích để thông qua luật này. Tôi muốn biết những cái tên,” bà Yulia Tymoshenko phản đối mạnh mẽ, bất chấp việc dự luật cần sa đã được bật đèn xanh bởi đích thân Tổng thống Volodymyr Zelensky, người mới đặt chân vào giới chính khách Ukraine không lâu nhưng nhanh chóng nắm quyền to ở Kyiv, kể từ khi chiến tranh vào tháng 2/2022 được Âu Mỹ rót hàng trăm tỷ viện trợ cho chính quyền này.

“Các bạn biết rằng sẽ không có khả năng đảm bảo cần sa sẽ chỉ được dùng cho mục đích y tế nếu chỉ dựa vào một bộ luật thế này,” bà phân tích. “Đây là sẽ triển khai trồng cần sa trên khắp Ukraine. Điều đó có nghĩa là gần như lập tức sẽ không chỉ dùng trong y tế, mà còn cho các sử dụng khác trong nước. Bởi vì sẽ không thể nào kiểm soát chặt được trên mọi khâu của mỗi cánh đồng [cây gai dầu].”

• Cư dân mạng dịch sang tiếng Anh và đăng đoạn video mà bà Tymoshenko công bố trên kênh Telegram của mình:

Dự luật được thông qua ở Quốc hội sau lần đọc đầu tiên hôm 13/7, và nó sẽ thành luật nếu được thông qua lần 2 và được tổng thống ký. Nó mang tên “Dự luật về việc điều chỉnh việc lưu hành cây cần sa trong các hoạt động y học, công nghiệp và khoa học kỹ thuật” (hoặc gọi tắt là luật cần sa), tuy nhiên “dự luật [cần sa y tế] này không liên quan nhiều đến y học, mà là về việc trồng cần sa công nghiệp và các âm mưu tham nhũng của chính phủ liên quan đến giấy phép và sự phát triển của các dòng tài chính khổng lồ,” nữ Dân biểu Iryna Herashchenko viết trên mạng xã hội.

Hiện nay, các thuốc y tế có chứa chất cần sa (như THC) đã là hợp pháp trong môi trường y tế ở Ukraine từ lâu, giống như các quốc gia thông thường khác. Dự luật này tạo hành lang luật pháp để việc trồng đại trà cây cần sa có thể được triển khai hợp pháp trên bất kỳ nơi nào ở Ukraine.

Đó là bước đi khác biệt so với các nước khác trên thế giới. Điều ấy có thể thấy được qua những tuyên truyền ở Ukraine hiện nay trên các phương tiện truyền thông, nhằm mục đích khai thông tư tưởng của dân chúng, chấp nhận cần sa trong trồng trọt và chế biến.

Trong đoạn video của truyền hình Suspilne thuộc chính quyền Kyiv, bác sỹ chuyên khoa ung thư Andrii Hardashnikov giải thích rằng cần sa là tên gọi chung của các chất kích thích thần kinh thu được từ cây gai dầu, và biện giải cho lý do Ukraine nên triển khai trồng cần sa như thế này: “Chỉ cần [trong bệnh viện] có một người [bệnh] cần nó, thì đó đã là lý do nghiêm túc để đưa công cụ này cho bác sỹ rồi.”

Ông Mykhailo Radutskyi, người đứng đầu Ủy ban Quốc hội về Y tế, cho rằng sẽ có rất nhiều người ở Ukraine cần thuốc làm từ cần sa do chiến tranh, vì vậy Quốc hội cần nhanh chóng thông qua luật này. Và theo ông thì “việc thông qua luật này bị cản trở nhiều nhất bởi các khuôn mẫu của Liên Xô.”

Hiện nay trong bối cảnh chính trị Kyiv, các từ “Nga” hay “Liên Xô” là những từ mang tính thù địch ghê gớm.

Một bài trên Pravda Ukraine tin rằng cần sa trong tương lai ở Ukraine cũng sẽ được dùng cho mục đích “giải trí” chứ không phải chỉ dừng lại trong lĩnh vực y tế hay công nghiệp, mặc dù bài báo nói rõ rằng dự luật mới này chưa hề hợp pháp hóa việc dùng cần sa cho giải trí.

Mở đường cho sự tiếp nhận cần sa cho quảng đại quần chúng nhân dân, bài báo dẫn lời Ihor Kuzin, người phụ trách y tế của chính phủ, lập luận rằng tội ác được thực hiện do say rượu là cao hơn so với dùng cần sa quá liều.

“Sớm hay muộn, chúng ta sẽ giải quyết vấn đề hợp pháp hóa cần sa. Nó phụ thuộc vào nhận thức của người dân và hiệu quả của các cơ quan kiểm soát để ngăn chặn một số lượng lớn các sản phẩm có chứa ma túy xâm nhập thị trường,” ông Kuzin nói.

Bài báo tin rằng các biện pháp như cấp phép trồng trọt, chế biến, và mua bán, v.v. sẽ đủ để Chính phủ Ukraine hoàn toàn kiểm soát tình hình. Tờ báo không đề cập đến nạn tham nhũng đang hoành hành nhiều năm ở Ukraine, và quốc gia này là một trong những quốc gia tham nhũng hàng đầu thế giới.

Một bài báo hôm 14/7 của Nachasi tìm cách chứng minh rằng “Trong văn hóa đại chúng, và không chỉ ở Ukraine, cần sa đã gắn liền với sự cấm đoán từ lâu như chúng ta có thể nhớ, và có vẻ như nó luôn luôn như vậy. Tuy nhiên, lệnh cấm thực sự xuất hiện tương đối gần đây là theo tiêu chuẩn lịch sử và lý do của nó không liên quan đến sức khỏe của mọi người hoặc cuộc chiến chống tội phạm.”

Thậm chí khi phân tích về ưu điểm và nhược điểm của cần sa, thì một ưu điểm thế này đã được tờ báo nêu ra: Dùng cần sa sẽ “giúp thoát khỏi ma túy [khác] và rượu.”

Thậm chí bà Tamila Tasheva, đại diện của Kyiv về bán đảo Crimea, đã tuyên bố trên mạng xã hội rằng ngay sau khi Crimea được giải phóng thì sẽ triển khai “trồng cây cần sa ở các vùng riêng lẻ của Crimea (sau khi được hợp pháp hóa ở Ukraine). Đồng thời thúc đẩy việc sản xuất các sản phẩm y tế dựa trên cần sa và xuất khẩu chúng sang các quốc gia khác nơi hợp pháp hóa chất này.”

Những bài mang tính tuyên truyền như vậy xuất hiện liên tiếp những ngày này ở Ukraine.

Trong bối cảnh đó, bà Yulia Tymoshenko —người lên tiếng phản đối mạnh mẽ nhất dự luật cần sa— trở thành cái đích bị chỉ trích gay gắt.

Hãng tin NV của Ukraine có hẳn 1 bài gom góp rất nhiều chế nhạo và chỉ trích bà Tymoshenko. Theo NV thì “cư dân mạng xã hội nhận thấy những lập luận của bà [Tymoshenko], chỉ là những câu chuyện giật gân tầm thường và đã bị bác bỏ từ lâu, là hoàn toàn thiếu thuyết phục và thậm chí là lố bịch.”

Bà Yulia Volodymyrivna Tymoshenko sinh năm 1960, là một chính khách lâu năm của Ukraine, từng giữ các chức vụ khác nhau trong chính quyền. Bà từng là Thủ tướng từ tháng 2/2005 đến tháng 9/2005, và từ tháng 12/2007 đến tháng 3/2010. Bà là nữ thủ tướng đầu tiên và duy nhất cho đến nay trong lịch sử Ukraine (từ 1991). Hiện nay bà đứng đầu Batkivshchyna (Đảng Tổ quốc Ukraine) chiếm một số lượng rất nhỏ trong Quốc hội.

Bà chủ yếu được biết đến như là người ủng hộ mạnh mẽ việc Ukraine gia nhập EU và NATO. Từng là một trong những lãnh đạo Cách mạng Cam ở Ukraine, cùng các sự kiện chính trị năm đó, dẫn tới tạp chí Forbes (Mỹ) đặt bà ở vị trí thứ 3 trong những người phụ nữ quyền lực nhất thế giới năm 2005.

Bà bị bắt giam từ năm 2011 bởi Tổng thống được coi là thân Nga bấy giờ là Viktor Yanukovych. Nhưng sau sự vụ đảo chính Maidan Kyiv và Cách mạng Nhân phẩm 2014, ông Yanukovych trốn chạy sang Nga và bà được xét xử lại và được thả tự do.

Trong bầu cử tổng thống 2019 vòng thứ nhất, bà đứng thứ 3 (13,4%) và do đó bị loại. Từ đó đến nay, bà tham gia Quốc hội với tư cách là người đứng đầu đảng đối lập Batkivshchyna (Đảng Tổ quốc), chiếm 24 ghế trong tổng số 450 ghế ở Quốc hội.