Quốc vương Thái Lan phê chuẩn doanh nhân gốc Hoa làm tân Thủ tướng

Ngày 7/9, ông Anutin Charnvirakul, lãnh đạo Đảng Tự hào Thái Lan (Bhumjaithai), đã chính thức nhậm chức Thủ tướng sau khi được Quốc vương Thái Lan phê chuẩn. Sự kiện được xác nhận khi ông Arpath Sukhanunth, Tổng thư ký Hạ viện, công bố sắc lệnh tại trụ sở đảng ở Bangkok. Đây là dấu mốc quan trọng đánh dấu khởi đầu nhiệm kỳ mới trong bối cảnh Thái Lan vừa trải qua một giai đoạn biến động chính trị nghiêm trọng.

Ông Anutin, 58 tuổi, là một doanh nhân thành đạt gốc Hoa (tên tiếng Trung là Trần Tích Nghiêu) và không phải là gương mặt xa lạ trong chính trường Thái Lan. Ông từng giữ nhiều vị trí trọng yếu trong nội các như Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Y tế Công cộng và Bộ trưởng Nội vụ. Ông nổi bật với chính sách hợp pháp hóa cần sa vào năm 2022 trong vai trò Bộ trưởng Y tế, một động thái gây nhiều tranh cãi nhưng cũng giúp ông ghi điểm với một bộ phận cử tri và tạo dấu ấn trên chính trường quốc tế.

Việc ông Anutin được bổ nhiệm không chỉ là sự thay đổi cá nhân lãnh đạo mà còn là kết quả của cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài. Cuộc khủng hoảng bắt đầu sau khi cựu Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra (Pathontha) bị Tòa án Hiến pháp bãi nhiệm vào ngày 29/8/2025. Với tỷ lệ phiếu 6-3, tòa tuyên bố bà vi phạm nghiêm trọng các tiêu chuẩn đạo đức của người đứng đầu chính phủ.

Cuộc điện thoại gây tranh cãi với Hun Sen – bước ngoặt của sự sụp đổ

Trọng tâm của vụ việc là một bản ghi âm bị rò rỉ từ tháng 6, trong đó bà Paetongtarn trò chuyện với cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen. Trong cuộc gọi, bà gọi ông Hun Sen là “chú” và đề cập đến một chỉ huy quân đội Thái Lan như “đối thủ”. Những phát ngôn này bị coi là không phù hợp, gây bất mãn trong quân đội – lực lượng có ảnh hưởng lớn trong chính trường Thái Lan.

Tòa án cho rằng hành vi của bà vi phạm nguyên tắc liêm chính và đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích quốc gia, làm tổn hại danh tiếng đất nước và gây mất lòng tin trong công chúng. Cũng có cáo buộc rằng bà có thể chịu ảnh hưởng từ Campuchia – một cáo buộc rất nhạy cảm trong bối cảnh quan hệ hai nước luôn ở trạng thái mong manh.

Bà Paetongtarn phản bác rằng cuộc trò chuyện nhằm mục đích nhân đạo, tránh đổ máu giữa hai quốc gia, chứ không phải vì tư lợi. Tuy nhiên, điều này không đủ để thuyết phục Tòa án và cũng không ngăn được làn sóng chỉ trích từ giới chính trị bảo thủ cũng như quân đội.

Khủng hoảng liên minh – Đảng Pheu Thai đối mặt thách thức sống còn

Ngay sau vụ việc, Đảng Tự hào Thái Lan – đối tác chủ chốt trong liên minh cầm quyền – tuyên bố rút lui, khiến chính phủ mất đi đa số vững chắc tại Hạ viện. Sự rút lui này đã trực tiếp làm sụp đổ liên minh của Đảng Pheu Thai, dẫn tới việc ông Anutin – lãnh đạo của đảng rút lui – trở thành ứng viên thay thế và được Quốc vương phê chuẩn.

Bà Paetongtarn, 39 tuổi, là con gái út của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra và được xem là người thừa kế chính trị của gia tộc Shinawatra. Việc bà bị bãi nhiệm là một đòn giáng mạnh vào ảnh hưởng của gia đình này, vốn đã phải đối mặt với nhiều cuộc đảo chính và phán quyết tư pháp trong hai thập kỷ qua. Đây là lần thứ sáu một thủ tướng thuộc hoặc được hậu thuẫn bởi gia đình Thaksin bị loại khỏi quyền lực thông qua các biện pháp phi dân cử.

Tái cấu trúc chính trị và tương lai bất định

Với sự lên nắm quyền của ông Anutin, một thời kỳ chính trị mới đang mở ra tại Thái Lan. Tuy nhiên, tương lai vẫn còn nhiều bất ổn. Dù ông Anutin là người có kinh nghiệm và hậu thuẫn tài chính vững mạnh, song việc điều hành một chính phủ mới trong bối cảnh phân cực chính trị sâu sắc và ảnh hưởng ngày càng tăng của quân đội sẽ là thách thức lớn.

Đảng Pheu Thai, sau cú sốc mất quyền lực, sẽ cần tái cơ cấu, xem xét lại chiến lược và tìm kiếm sự ủng hộ mới nếu muốn tiếp tục giữ vai trò quan trọng trên chính trường. Trong khi đó, sự kiện lần này cũng phơi bày những điểm yếu mang tính hệ thống trong cơ cấu quyền lực của Thái Lan – nơi mà vai trò của tư pháp, quân đội và hoàng gia luôn đan xen phức tạp với chính quyền dân cử.