Syria nói Mỹ “chính trị hóa” trận động đất sau khi từ chối gửi viện trợ cho chính quyền Assad

Các quan chức Syria đã lên án việc Hoa Kỳ từ chối tham gia với chính phủ nước này trong các nỗ lực cứu trợ khẩn cấp sau trận động đất kinh hoàng đã giết chết gần 2.000 người thuộc các phe phái đối địch trong nước, cùng với hơn 7.800 người ở nước láng giềng Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong phản ứng ban đầu của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về việc liệu Washington có hợp tác với Damascus hay không, phát ngôn viên Ned Price nói với các phóng viên hôm thứ Hai rằng “sẽ khá là châm biếm, nếu không muốn nói là phản tác dụng, nếu chúng ta tiếp cận với một chính phủ ra tay tàn bạo với người dân của họ hơn chục năm nay – như thổi ngạt họ, tàn sát họ, và chịu trách nhiệm về phần lớn đau khổ mà họ phải chịu đựng.”

Ông Price cam kết rằng Hoa Kỳ sẽ gửi viện trợ cho Syria nhưng cho biết “chúng tôi có các đối tác nhân đạo tại chỗ, những người có thể cung cấp hình thức hỗ trợ sau hậu quả của những trận động đất bi thảm này.”

Một phát ngôn viên khác của Bộ Ngoại giao Mỹ nói với tờ Newsweek rằng “Hoa Kỳ là nhà cung cấp hỗ trợ nhân đạo lớn nhất trên khắp Syria và chúng tôi đang nhanh chóng cung cấp cứu trợ có mục tiêu cho những người sống sót và những người phải di dời sau trận động đất kinh hoàng ngày hôm nay.”

“Chúng tôi cam kết cung cấp hỗ trợ nhân đạo ngay lập tức, cứu sinh mạng để giúp tất cả các cộng đồng bị ảnh hưởng phục hồi sau thảm họa này”, người phát ngôn nói thêm.

Tuy nhiên, đồng thời, người phát ngôn khẳng định rằng “không có khoản viện trợ nhân đạo nào do Hoa Kỳ tài trợ cho hoạt động ứng phó động đất được cung cấp thông qua chế độ Syria, và chúng tôi tiếp tục yêu cầu chế độ này và tất cả các bên trong cuộc xung đột đảm bảo việc tiếp cận nhân đạo không bị cản trở đến tất cả các vùng của Syria.”

“Các đối tác nhân đạo của chính phủ Hoa Kỳ thực hiện các chương trình ở Syria được yêu cầu phải có các cơ chế giảm thiểu rủi ro mạnh mẽ trước khi tài trợ,” người phát ngôn nói thêm. “Các đối tác của chúng tôi trong các khu vực do chế độ kiểm soát trực tiếp cung cấp hỗ trợ cho những người thụ hưởng mà không có sự kiểm soát hoặc chỉ đạo từ chế độ Assad. Điều này nhằm đảm bảo rằng sự hỗ trợ của chúng tôi không bị chuyển hướng bởi các tác nhân xấu hoặc chế độ Assad và đến được những người thụ hưởng dự định.”

Đáp lại những bình luận của Hoa Kỳ, phái đoàn thường trực của Syria tại Liên Hợp Quốc nói với tờ Newsweek rằng quan điểm của Washington “cho thấy rõ ràng cách Hoa Kỳ luôn chính trị hóa mọi vấn đề, thậm chí như trận động đất có sức tàn phá và thảm khốc này.”

Phái đoàn cho biết: “Nhiều máy bay chở hàng chở hàng viện trợ nhân đạo khẩn cấp không thể hạ cánh xuống các sân bay của Syria vì họ sợ bị trừng phạt…”. “Thật là mỉa mai khi Hoa Kỳ khoe khoang về việc cung cấp hàng tỷ đô la cho Syria trong khi đồng thời lại cướp bóc các nguồn tài nguyên của Syria ở Syria, bao gồm cả dầu mỏ và lúa mì.”

Damascus đã bác bỏ cáo buộc của Washington về vi phạm nhân quyền đối với chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad bắt nguồn từ cuộc đàn áp năm 2011 đối với các cuộc biểu tình dẫn đến cuộc nội chiến kéo dài cho đến ngày nay. Về phần mình, Hoa Kỳ đã bác bỏ các cáo buộc rằng họ đang đánh cắp tài nguyên từ các vùng đất phía đông bắc của đất nước dưới sự kiểm soát của Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do Lầu Năm Góc hậu thuẫn.

Washington, vốn ban đầu ủng hộ lực lượng nổi dậy lật đổ Assad, đã chuyển sự ủng hộ sang SDF vào năm 2015 để chống lại nhóm chiến binh Nhà nước Hồi giáo (ISIS). Cùng năm đó, Nga đã cùng với Iran giúp chính phủ Syria chiến đấu với IS, cũng như các lực lượng thánh chiến và phiến quân khác, cho phép Damascus cuối cùng tái khẳng định quyền kiểm soát đối với hầu hết đất nước.

Nhưng miền bắc Syria vẫn bị chia cắt giữa chính phủ, SDF và các lực lượng đối lập. Và phía tây bắc, nơi có chiến tuyến giữa quân đội Syria và các tay súng nổi dậy, đã ghi nhận thương vong nặng nề nhất gần biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, tâm chấn của trận động đất kinh hoàng. 

Trong khi SDF hoạt động độc lập với Damascus và tích cực chống lại hầu hết các nhóm phiến quân, phe do người Kurd lãnh đạo đã đưa ra tuyên bố hôm thứ Hai nói rằng lực lượng của họ “sẵn sàng hỗ trợ ngay lập tức để khắc phục hậu quả động đất ở tất cả các vùng lãnh thổ của Syria, bao gồm cung cấp hỗ trợ cứu trợ và gửi cứu hộ đến các khu vực bị thiên tai.”

Bộ Ngoại giao Syria và Tổ chức Trăng lưỡi liềm đỏ Ả Rập Syria đã kêu gọi Liên Hợp Quốc và cộng đồng quốc tế hỗ trợ để đối phó với thảm họa. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đã kêu gọi tất cả các quốc gia thành viên “làm việc cùng nhau trong tình đoàn kết để hỗ trợ tất cả những người bị ảnh hưởng bởi thảm họa này.”

Sau cuộc gặp với ông Guterres hôm thứ Hai, Đại diện thường trực của Syria tại Liên hợp quốc Bassam Sabbagh đảm bảo “rằng chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ và phối hợp để cung cấp hỗ trợ cho tất cả người dân Syria trên toàn bộ lãnh thổ của Syria.”

Trong số những bên đầu tiên đáp lại lời kêu gọi là các đồng minh của Damascus, Moscow và Tehran, tiếp theo là một số quốc gia Ả Rập, bao gồm các quốc gia Bắc Phi như Algeria, Ai Cập và Tunisia, cũng như các nước láng giềng Lebanon, Iraq, Jordan, Bahrain và Các tiểu vương quốc Ả Rập ở khu vực bán đảo Ả Rập. Israel cũng cho biết sẽ gửi trợ giúp, sau khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu được cho là đã nhận được yêu cầu trực tiếp từ một nhà ngoại giao Syria bất chấp tình trạng chiến tranh kéo dài hàng thập kỷ giữa hai nước.

Lời hứa gửi hỗ trợ cũng đến từ Trung Quốc, Ấn Độ và Venezuela.

Xuân Lan (theo Newsweek)