TCPV lệnh Chính quyền Biden khôi phục chính sách “Ở lại Mexico” thời Trump

Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ (TCPV) hôm thứ Ba (24/8) đã từ chối ngăn chặn lệnh của tòa án cấp dưới yêu cầu chính quyền Biden phải khôi phục chính sách nhập cư “Ở lại Mexico” do cựu Tổng thống Donald Trump ban hành từ năm 2019.

TCPV hôm 24/8 đã ban hành lệnh không ký tên, trong đó cho rằng chính quyền Biden đã không chứng minh được họ đã không hành động “theo cách tùy tiện và thất thường” khi thu hồi chính sách “Ở lại Mexico” vốn có tên chính thức là “Các Thủ tục Bảo vệ Di cư” (MPP). Chương trình này do chính quyền của Tổng thống Donald Trump ban hành và bắt đầu được triển khai thực thi từ năm 2019.

Chính quyền Trump lập luận rằng chính sách “Ở lại Mexico” sẽ giúp chấm dứt chương trình nhập cư “bắt-và-thả”. Ông Trump cho rằng chương trình “bắt-và-thả” từ thời cựu Tổng thống Barack Obama là yếu tố chính thu hút nhiều người từ Trung Mỹ di cư về phương Bắc, vượt biên vào Mỹ.

Nhưng, những người phê bình cho rằng chính sách “Ở lại Mexico” là tàn nhẫn và đã đẩy những người di cư vào nguy hiểm trong các trại khắp biên giới Mỹ – Mexico.

Trong quyết định đưa ra hôm 24/8, TCPV đã dẫn lại quan điểm của chính tòa án này từ năm 2020, trong đó bác bỏ nỗ lực của chính quyền Trump nhằm chấm dứt chương trình nhập cư DACA. Trong quyết định đó, TCPV đã phán quyết rằng việc chấm dứt DACA sẽ là “tùy tiện và thất thường” và vi phạm luật liên bang.

Tổng thống Joe Biden hồi tháng Một đã ký sắc lệnh đình chỉ chương trình “Ở lại Mexico”, và Bộ An ninh Nội địa (DHS) vào tháng Sáu đã ban hành chỉ lệnh gửi nhân viên của Bộ về việc chính thức không còn thực thi chính sách này.

Động thái nêu trên của DHS đã khiến hai tiểu bang Texas và Missouri gửi đơn kiện ra tòa án. Tổng chưởng lý của hai tiểu bang này lập luận rằng Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas đã không đưa ra được “lý lẽ thuyết phục” để đình chỉ chương trình “Ở lại Mexico”.

Đơn kiện của Texas và Missouri cũng tuyên bố rằng một số người di cư được thả ra sẽ phạm pháp trong tiểu bang của họ và rằng việc thả người nhập cư bất hợp pháp sẽ dẫn tới tình trạng gia tăng nạn buôn người, dẫn tới chi tiêu công trong các tiểu bang này trong một số lĩnh vực như giáo dục và chăm sóc y tế tăng lên.

Thẩm phán tòa án cấp quận Matthew Kacsmaryk, một người do ông Trump chỉ định, sau đó đã ra lệnh cho chính quyền Biden phải khôi phục chương trình “Ở lại Mexico”, nhưng đã tạm đình chỉ phán quyết của ông cho đến ngày 21/8 để có thời gian cho bị đơn kháng cáo.

Tòa án Phúc thẩm Liên bang Khu vực số 5 hôm 19/8 đã bác bỏ các lập luận của chính quyền Biden. Tòa cho rằng việc chấm dứt chương trình “Ở lại Mexico” “đã đang gây ra tình trạng gia tăng nhập cư bất hợp pháp tại Texas” và rằng Bộ trưởng Mayorkas đã không cân nhắc đến nhiều yếu tố liên quan, trong đó có các lợi ích của chương trình “Ở lại Mexico” và các lựa chọn khác có tiềm năng thay thế cho chính sách nhập cư này.

Chính quyền Biden sau đó đã nộp kiến nghị khẩn cấp lên Tối cao Pháp viện yêu cầu tòa án cấp cao nhất Hoa Kỳ ra lệnh đình chỉ phán quyết của các tòa cấp dưới. Trong kiến nghị này, Bộ Tư pháp cho rằng chương trình “Ở lại Mexico” “đã bị đình chỉ chính thức được 7 tháng và hầu như không được thực thi gần 9 tháng trước đó”.

Phó Chánh án TCPV Samuel Alito hôm 20/8 đã ra lệnh tạm đình chỉ khôi phục chương trình “Ở lại Mexico” chỉ vài giờ trước khi chính sách này được khởi động lại. Động thái này của ông Alito là để cho phép chính quyền Biden nộp các tài liệu và để toàn bộ Tối cao Pháp viện có thể cân nhắc đơn kiến nghị của chính phủ liên bang.

Đến ngày 24/8, TCPV cuối cùng đã chính thức quyết định từ chối can thiệp vào quyết định của tòa án cấp dưới liên quan đến yêu cầu khôi phục chính sách “Ở lại Mexico”. Trong lệnh không chữ ký của TCPV ban hành hôm 24/8 có nêu rõ ba Phó Chánh án Stephen Breyer, Sonia Sotomayor, và Elena Kagan phản đối lệnh này và họ đồng ý với kiến nghị của chính quyền Biden.

Bộ An ninh Nội địa ngay hôm 24/8 đã phát đi tuyên bố lên án phán quyết của TCPV, nhưng vẫn đồng ý tuân thủ lệnh của tòa.

“Bộ An ninh Nội địa hoàn toàn không đồng tình với quyết định của tòa án quận và lấy làm tiếc rằng Tối cao Pháp viện đã từ chối ban hành lệnh đình chỉ”, tuyên bố của DHS nói.

DHS cũng cho biết họ sẽ tiếp tục kháng cáo phán quyết của TCPV, nhưng nói rõ rằng khi tiến trình kháng cáo diễn ra, Bộ sẽ thiện chí tuân thủ lệnh của tòa. DHS cũng tiết lộ họ đã bắt đầu thảo luận với Chính phủ Mexico về việc nối lại chương trình “Ở lại Mexico”.

Đức Thiện (T/h)

Xem thêm: