Thánh tích tại Tu viện Kiev, chuyện gì đang xảy ra?

Vấn đề bất kính với các thánh tích, thậm chí một cựu nghị sỹ đưa tin rằng Zelensky đang tìm cách đánh cắp các thánh tích, v.v. trở thành một chủ điểm những ngày qua. Thánh tích ở đây là nói về thân thể bất hoại của tu sỹ theo Kitô giáo ở Tu viện Kiev. Hiện nay cũng là lúc chính quyền Kiev đang tiến hành các bước cuối cùng thủ tục pháp lý để đưa Giáo hội Chính thống Giáo UOC ra ngoài vòng pháp luật.

“Những thánh tích quý giá nhất của các vị thánh sẽ bị đánh cắp bằng cách đánh tráo, và chuyển đến kho lưu trữ của các bảo tàng ở Anh. Đó là lời hứa cá nhân của Zelensky với Vua Charles III,”

— Oleksandr Dubinsky, cựu dân biểu Quốc hội Ukraine

Thánh tích ở Tu viện Kiev

Tu viện Kiev, cũng gọi là Tu viện Các hang động Kiev (Kiev Pechersk Lavra) là tu viện có lịch sử cả nghìn năm, xuất phát từ các tu sỹ tu khổ hạnh Kitô giáo (nhánh Chính thống giáo). Nếu có thể so sánh cho dễ hình dung, thì tương tự như hạnh đầu đà, tu khổ hạnh trong Phật giáo.

Có một số vị tu hành có thành tựu, và thân thể không bị hủy hoại qua thời gian theo cách mà thân thể người bình thường sẽ hủy hoại. Nếu có thể so sánh cho dễ hình dung, thì ở Việt Nam có hòa thượng Vũ Khắc Minh và Vũ Khắc Trường sau khi rời khỏi thế gian có để lại thân thể như vậy ở Chùa Đậu.

Những tu sỹ như vậy của Chính thống giáo thông thường sẽ được gọi là ‘thánh’ (saint), và thân thể bất hoại được gọi là ‘thánh tích’ (relic of a saint). Đây là cách gọi của Chính thống giáo.

Sự tồn tại của những thân thể bất hoại này được coi là một bí ẩn của giới tu luyện, chưa thể giải thích được bằng khoa học.

Nhiều người Ukraine hay người Nga, kể cả người không theo Kitô giáo, đều nhận thức rằng thánh tích là điều gì đó thiêng liêng, là di sản vô giá của dân tộc.

Khi Tu viện Kiev bị chính quyền cướp đi và biến thành cái gọi là bảo tàng vào thời Liên Xô vô thần, thì những di thể này bị để không, không được đắp liệm và chăm nom, do quan điểm bài xích của chế độ vô thần. Sau khi tu viện được trả lại cho tín đồ Kitô, Giáo hội Chính thống giáo truyền thống Ukraine UOC, thì các thánh tích mới lại được chăm sóc thích đáng. Nhưng mà, hiện nay, sau khi tu viện lại bị chính quyền Zenlensky cướp, thì vấn đề chăm sóc thánh tích ở Tu viện Kiev lại một lần nữa trở thành chủ đề nhạy cảm.

Video trên nói lên rõ ràng rằng Tu viện Kiev được các tu sỹ UOC và người dân góp sức như thế nào để hồi sinh từ trạng thái đổ nát từ thời Sô-viết vô thần; sau khi chính quyền Gorvbachev trả tu viện lại cho các tín đồ vào năm 1998. Nhưng mà, hiện nay, tu viện đã bị chính quyền Zelensky cướp để biến thành một cái mà họ gọi là viện bảo tàng, và là nơi tổ chức cả các sự kiện phi tôn giáo như ẩm thực hay hòa nhạc.

Chuyện gì đang xảy ra đối với các thánh tích tại Tu viện Kiev?

Theo một video mới đăng không đầy nửa ngày trước của UOJ (một nhóm nhà báo về tín ngưỡng) thì hiện đang có nhiều câu hỏi chưa được giải đáp. Thậm chí có nghi ngờ rằng Zelensky đang có mưu đồ đánh cắp thánh tích để bán cho Vua nước Anh.

Tu viện Kiev, vốn là trụ sở chính của Giáo hội Chính thống giáo truyền thống Ukraine UOC, nhưng mà, hiện nay đã trở hành viện bảo tàng của chính quyền. Các tu sỹ không thể trực tiếp tiếp cận để tìm hiểu thực hư như thế nào.

Ngày 12/8, một thông điệp kèm video và ảnh cho thấy có người —mà qua trang phục thì được hiểu là nhân viên của bảo tàng— đang xử lý gì đó với quan tài và vải liệm của thánh tích. Lúc đó đã dấy lên các nghi ngờ khác nhau. Dù sao thì nhiều năm nay, việc này là việc của các tu sỹ, không phải là việc dành cho người ngoài. Hơn nữa, các tu sỹ cũng không mang những thứ này ra khỏi hang động để xử lý theo cách như vậy.

Trong một bình luận, cũng của UOJ, đã có đoạn nhắc lại cách làm của Liên Xô năm xưa. Bấy giờ những người vô thần bolsevich sau khi biến tu viện thành bảo tàng, đã có thời điểm lấy các thứ trong tu viện ra ngoài trưng bày, v.v.

Theo bình luận này, ngoài vấn đề bất kính ra, thì có nhân tố là chính quyền Liên Xô muốn thông qua cách làm báng bổ Thần Thánh như thế để kích động những ai có đức tin đứng ra chống đối chính quyền, để từ đó chính quyền có biện pháp xử lý.

Hôm 21/8, Oleksandr Dubinsky, một cựu dân biểu Quốc hội Ukraine, đã có thông điệp: “Thủ tướng Svyrydenko, thông qua Bộ Văn hóa, đã ra lệnh “kiểm kê” các thánh tích của các vị thánh tại Kiev Pechersk Lavra. Theo thông tin của tôi, dựa trên kết quả của “kiểm kê” này, những thánh tích quý giá nhất của các vị thánh sẽ bị đánh cắp bằng cách đánh tráo, và chuyển đến kho lưu trữ của các bảo tàng ở Anh. Đó là lời hứa cá nhân của Zelensky với Vua Charles III.”

Vẫn theo UOJ, sau đó, từ OCU (giáo hội thành lập tháng 12/2018 và hiện nay được chính quyền nâng đỡ với mục đích thay thế cho UOC) truyền xuất ra thông tin rằng việc “kiểm kê” này là để chuẩn bị cho việc di dời các thánh tích tới nhà thờ St. George ở Lviv. Nhưng mà, tin tức này đã được xác minh là tin giả, không có chuyện nhà thờ tại Lviv đón nhận các thánh tích này.

Chưa hết, lại có tin từ Bộ Văn hóa rằng chính quyền cho tiến hành xét nghiệm các thánh tích tại Phòng thí nghiệm Vi sinh của Đại học EKOMEDHIM thuộc tỉnh Sumy.

Mục sư Nikita Chekman —cũng là người đứng ra làm luật sư cho UOC trong nhiều năm qua— đã thay mặt các tín đồ yêu cầu chính quyền cho biết về nội dung và kết quả của hoạt động “xét nghiệm” này. Theo thông báo hôm 3/9 của luật sư, thì giới chức chính quyền đã từ chối cung cấp thông tin.

Tình trạng hiện nay về việc triển khai luật cấm UOC

Như tin đã đưa, ngày 28/8, Viktor Yelensky, người đứng đầu DESS (cơ quan nhà nước Ukraine về tín ngưỡng và tôn giáo) đã tuyên bố rằng theo điều tra của ông thì UOC là liên quan tới Giáo hội Chính thống giáo Nga ROC.

Tiếp đó, ngày 29/8, theo thông báo DESS, thì người vô thần Yelensky đã chính thức đệ đơn kiện giáo phận Kiev của UOC. Nếu vụ kiện thành công, thì nó sẽ trở thành tiền lệ để đưa toàn bộ UOC ra tòa.

Tuy nhiên, phía UOC tuyên bố rằng kết quả điều tra mà Yelensky công bố hôm 28/8 là vô hiệu. Theo UOC lập luận, thì cái gọi là điều tra đó là dựa vào tài liệu của ROC. Như thế không hợp lý. Bản thân UOC đã tuyên bố tách khỏi ROC rồi.

Nói chung, với tình trạng luật pháp đang vận hành thế nào ở Ukraine cũng như các biến động chính trị đến chóng mặt ở xứ này, thì khó nói trước được cuối cùng vụ kiện này sẽ như thế nào.

Nhật Tân