Thủ tướng Scholz: Đức có thể ban bố tình trạng khẩn cấp để hỗ trợ Ukraine

Hôm thứ Tư (13/12), trong một thông báo của chính phủ gửi cho Quốc hội Đức, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã cảnh báo, Đức có thể phải ban bố tình trạng khẩn cấp trong nước để hỗ trợ thêm cho Kyiv vào năm tới nếu tình hình ở Ukraine trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiên, phe đối lập đã chỉ trích kế hoạch của ông là “trò gian trá tài chính” và thề sẽ không bao giờ để điều này xảy ra.

Chính phủ liên minh của Thủ tướng Scholz vừa đạt được thỏa thuận về ngân sách năm 2024 sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng. Nội các Đức đã đồng ý giữ nguyên các hạn chế nợ hiện tại trong khi cắt giảm chi phí hoạt động của nhiều bộ cũng như cắt giảm một số khoản trợ cấp liên quan đến khí hậu. Ngoài ưu tiên việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh của Đức và tăng cường gắn kết xã hội, việc viện trợ thêm tài chính và quân sự cho Kyiv vẫn được coi là một trong những ưu tiên hàng đầu của Berlin.

Phát biểu trước Hạ viện Đức (Bundestag), Thủ tướng Scholz nhấn mạnh: “Tôi sẽ ủng hộ sự hỗ trợ bền vững và chắc chắn cho Ukraine, bởi vì đó là vấn đề an ninh của châu Âu.” Theo người đứng đầu chính phủ Đức, Berlin có kế hoạch chi 8 tỷ euro (8,63 tỷ đô la) để mua vũ khí cho Kyiv vào năm tới, cùng với một khoản tiền chưa xác định được phân bổ để hỗ trợ tài chính cho ngân sách của Ukraine và 6 tỷ euro khác (6,47 tỷ đô la) để hỗ trợ những người tị nạn Ukraine đang sống ở Đức.

Ông cũng thừa nhận rằng sự hỗ trợ của quốc tế cho Ukraine đang suy giảm và điều này có thể buộc Berlin phải chi nhiều tiền hơn để hỗ trợ Kyiv. Ông lưu ý, Nga được cho là đang mong đợi các quốc gia phương Tây ủng hộ Ukraine sẽ bỏ rơi Kyiv và “không thể bỏ qua mối nguy hiểm mà tính toán đó có thể mang lại.”

Thủ tướng Scholz giải thích: “Rõ ràng là, nếu tình hình [Ukraine] trở nên tồi tệ hơn … bởi vì các quốc gia ủng hộ khác rút viện trợ, thì chúng tôi phải phản ứng đối với điều đó.” Ông giải thích thêm rằng để làm điều đó, chính phủ Đức có thể phải kích hoạt một điều khoản khẩn cấp đặc biệt để bỏ qua các quy định của luật về nợ quốc gia.

Thủ tướng Scholz tiết lộ: “Chúng tôi đã quyết định đề xuất một giải pháp ngoại lệ về phanh nợ ở Hạ viện” trong trường hợp có diễn biến như vậy. Một quy tắc tài chính được gọi là “phanh nợ” ở Đức đã được ban hành vào năm 2009 nhằm giới hạn thâm hụt ngân sách quốc gia ở mức 0,35% GDP và hạn chế việc phát hành trái phiếu chính phủ mới. Tuy nhiên, một điều khoản đặc biệt vẫn cho phép chính phủ Đức bỏ qua những hạn chế này trong trường hợp xảy ra “tình huống khẩn cấp không lường trước được.”

Nội các của Thủ tướng Scholz đã phải đối mặt với cái được gọi là “cuộc khủng hoảng không có nợ” vào tháng Mười Một khi tòa án hiến pháp Đức phán quyết ngân sách năm 2024 của họ là bất hợp pháp do vi phạm quy tắc phanh nợ này, đồng thời cấm chính phủ Đức sử dụng các quỹ Covid-19 chưa sử dụng cho mục đích khác.

Kế hoạch của thủ tướng Đức đã bị phe đối lập chỉ trích gay gắt là “trò gian trá tài chính” bởi vì các nhà lập pháp cáo buộc ông về cơ bản đang lạm dụng các lỗ hổng pháp lý để thúc đẩy việc viện trợ thêm cho Kyiv. Phản ứng trước đề xuất của Thủ tướng Scholz, ông Friedrich Merz, lãnh đạo đảng đối lập lớn nhất, Liên minh Dân chủ Cơ Đốc giáo (CDU), lên án: “Những gì ngài trình bày như một thủ tục có mục đích là một cuộc khủng hoảng chính phủ rõ ràng.”

Ông Merz cảnh báo: “Chúng tôi sẽ không để thủ đoạn đánh lừa này xảy ra.” Lãnh đạo đảng CDU cũng cho biết, tình hình ở Ukraine ngày càng trở nên “bi thảm hơn.” Ông lưu ý Thủ tướng Scholz: “Ngài biết rằng, trong tình huống hiện tại, đất nước này [Ukraine] không có chút cơ hội nào để chiến thắng trong cuộc chiến này.”

Cựu Bộ trưởng Giao thông và Cơ sở hạ tầng Alexander Dorbrindt, một nghị sĩ nối tiếng khác, đã cáo buộc thủ tướng Scholz đúng là đang sẵn sàng ném ngân sách Đức vào tình trạng hỗn loạn nhằm mục đích hỗ trợ Kyiv. Ông chỉ trích thủ tướng Đức: “Ngài không phải là giải pháp cho vấn đề ngân sách, ngài chính là sự hỗn loạn về ngân sách.” Đồng thời ông cảnh báo chính phủ Đức “sẽ không bao giờ nhận được sự đồng thuận của chúng tôi” để bỏ qua quy tắc phanh nợ.