Thủ tướng Ukraine Shmigal: Kiev sẽ không gia hạn thỏa thuận trung chuyển khí đốt của Nga

Thủ tướng Ukraine Denis Shmigal tuyên bố, thỏa thuận trung chuyển khí đốt của Nga đến các nước Liên minh châu Âu (EU) bằng đường ống chạy qua Ukraine sẽ không được gia hạn sau cuối năm nay.

Giới lãnh đạo Ukraine đã nhiều lần cảnh báo rằng Kiev không có ý định gia hạn thỏa thuận này, vốn sẽ hết hạn vào ngày 31/12 năm nay. Tuy nhiên, hiện tại một số quốc gia EU vẫn tiếp tục phụ thuộc vào khí đốt của Nga, điều này có nghĩa là việc chấm dứt thỏa thuận này sẽ gây ra rủi ro cho những người tiêu dùng khí đốt ở các quốc gia này.

Trong một bài đăng trên Telegram hôm thứ Hai (16/12), Thủ tướng Shmigal cho biết, ông đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Slovakia, Robert Fico, trong đó ông nhấn mạnh rằng Ukraine sẵn sàng thảo luận về việc trung chuyển khí đốt từ bất kỳ nguồn nào, ngoại trừ Nga.

Slovakia là một trong những quốc gia EU tiếp nhận khí đốt của Nga trung chuyển qua Ukraine. Chính phủ Slovakia cho biết, họ đang tham gia các cuộc đàm phán “rất căng thẳng” về việc cung cấp khí đốt cho năm tới. Mạng lưới trung chuyển khí đốt của Ukraine cũng kết nối với các hệ thống đường ống của Moldova, Romania, Ba Lan, và Hungary.

Thủ tướng Shmigal cảnh báo: “Tôi nhấn mạnh rằng thỏa thuận của Ukraine với Nga về việc trung chuyển khí đốt sẽ kết thúc vào ngày 1/1/2025, và sẽ không được gia hạn”. Ông lưu ý rằng nếu Ủy ban châu Âu chính thức tiếp cận Kiev về việc trung chuyển “bất kỳ loại khí đốt nào ngoại trừ khí đốt của Nga, chúng tôi tất nhiên sẽ thảo luận về việc đó và sẵn sàng đạt được một thỏa thuận phù hợp”. 

Thỏa thuận trung chuyển khí đốt kéo dài 5 năm giữa gã khổng lồ năng lượng Gazprom của Nga và công ty năng lượng nhà nước Naftogaz của Ukraine đã được ký kết vào năm 2019. Thỏa thuận này cho phép Gazprom trung chuyển 65 tỷ mét khối khí đốt qua Ukraine đến các quốc gia EU trong năm 2020 và 40 tỷ mét khối khí đốt hàng năm trong giai đoạn 2021 – 2024.

Gazprom từng là nhà cung cấp khí đốt chính cho EU, tuy nhiên tập đoàn này đã giảm đáng kể lượng xuất khẩu khí đốt sang EU vào năm 2022, sau khi đường ống Nord Stream bị phá hoại. Theo dữ liệu mới nhất, EU hiện vẫn tiếp nhận khoảng 5% khí đốt từ Nga trung chuyển qua Ukraine.

Slovakia được cho là đã tiêu thụ 4,44 tỷ mét khối khí đốt trong năm 2023, trong đó 2,9 tỷ mét khối khí đốt do Nga cung cấp.

Hôm Chủ nhật (15/12), Thủ tướng Fico của Slovakia nhấn mạnh, nước này sẽ không khuất phục trước sức ép của phương Tây trong việc thay thế khí đốt tự nhiên của Nga bằng một giải pháp thay thế đắt tiền hơn. Ông chỉ trích, “không có lý do gì để trả tiền nhiều hơn mức cần thiết cho khí đốt chỉ vì lý do địa chính trị”. 

EU đã tuyên bố ý định chấm dứt sự phụ thuộc của khối này vào nguồn cung cấp năng lượng từ Nga sau khí cuộc chiến tranh Nga – Ukraine bùng phát vào tháng 2/2022. Nguồn cung năng lượng giá cao  hơn từ Hoa Kỳ đã thay thế phần lớn lượng khí đốt giá rẻ do Nga cung cấp trước đây cho EU qua đường ống.

Hôm thứ Ba (17/18), công ty năng lượng nhà nước SPP của Slovakia và các nhà khai thác năng lượng từ Áo, Hungary, và Ý đã ký một tuyên bố ủng hộ việc tiếp tục trung chuyển khí đốt của Nga, nhận định đây là “giải pháp tốt nhất không chỉ cho những người tiêu dùng khí đốt ở châu Âu, mà còn cho chính Ukraine”. 

Giám đốc điều hành Vojtech Ferencz của SPP được trích dẫn cho biết, tuyên bố này sẽ được đệ trình lên Chủ tịch Ủy ban châu Âu  Ursula von der Leyen để thông báo cho bà về “mối đe dọa đối với an ninh năng lượng và kinh tế trong khu vực của chúng ta”.