Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump giơ biểu đồ thuế đối ứng khi phát biểu trong sự kiện công bố thương mại “Làm cho nước Mỹ giàu có trở lại” tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng vào ngày 2 tháng 4 năm 2025 tại Washington, DC. (Ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images)
Vào chiều ngày 2/4 theo giờ miền Đông nước Mỹ (rạng sáng ngày 3/4 theo giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức tuyên bố thực hiện chính sách “thuế quan đối ứng” (Reciprocal Tariffs), và cho biết Mỹ sẽ áp thuế ngược lại ở mức tương đương một nửa thuế suất mà các quốc gia đang áp lên hàng hóa Mỹ. Trong đó, Trung Quốc bị áp mức thuế 34%, còn Việt Nam — quốc gia được nhiều doanh nghiệp Trung Quốc chọn làm nơi chuyển dịch sản xuất để “rửa nguồn gốc xuất xứ” — bị áp thuế tới 46%. Campuchia bị áp mức thuế 49%. Chính sách thuế mới này của ông Trump gần như đã chặn đứng con đường dịch chuyển sản xuất ra nước ngoài của các doanh nghiệp Trung Quốc.
Theo hãng tin AP, ông Trump cho biết mục tiêu của chính sách này là nhằm giảm thâm hụt thương mại, giảm thuế trong nước, đưa ngành sản xuất quay trở lại Mỹ và giảm nợ quốc gia. Ông chọn ngày 2/4 làm “Ngày Giải phóng” (Liberation Day) của nước Mỹ. Trong sự kiện “Làm nước Mỹ giàu mạnh trở lại” được tổ chức tại Vườn Hồng Nhà Trắng vào chiều cùng ngày, ông tuyên bố sẽ áp thuế quan đối ứng với tất cả các quốc gia trên thế giới và ký ban hành sắc lệnh hành pháp liên quan.
Theo số liệu từ Bộ Thương mại Mỹ, trong năm 2024, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc lên tới 2.950 tỷ USD, đứng đầu thế giới; trong khi đó, thâm hụt với Việt Nam cũng lên đến 1.230 tỷ USD, đứng thứ ba thế giới.
Do các doanh nghiệp Trung Quốc dần dần chuyển nhà máy sang các quốc gia như Việt Nam, chính sách thuế mới này sẽ đánh mạnh vào khả năng xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ của Trung Quốc với mức thuế 34%, và Việt Nam là 46%. Campuchia — một điểm đến tiềm năng khác cho việc chuyển dịch nhà máy của Trung Quốc — thậm chí còn bị đánh thuế tới 49%. Có thể nói, thông qua chiến lược thuế mới này, ông Trump đã chặn hầu hết các con đường “rửa nguồn gốc xuất xứ” mà hàng hóa Trung Quốc có thể lợi dụng.
Các mức thuế mới mà Mỹ áp đặt đối với các quốc gia hoặc nền kinh tế lớn như sau:
Trung Quốc đã công bố một loạt các biện pháp trả đũa vào thứ Sáu (4/4). Ủy ban Thuế quan của Quốc vụ viện Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cho biết trong một thông báo rằng kể từ ngày 10/4/2025, mức thuế bổ sung 34% sẽ được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu có nguồn gốc từ Hoa Kỳ trên cơ sở mức thuế hiện hành.
Ngoài ra, ĐCSTQ còn thêm tên của 11 công ty Mỹ vào “Danh sách thực thể không đáng tin cậy”. Chính phủ Trung Quốc cho biết các công ty này đã vi phạm các quy tắc thị trường hoặc cam kết hợp đồng. Bộ Thương mại Trung Quốc cũng đã thêm 16 thực thể của Hoa Kỳ vào danh sách kiểm soát xuất khẩu và cho biết sẽ áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với 7 sản phẩm liên quan đến đất hiếm, bao gồm samarium, gadolinium và zirconium.
Tổng thống Hoa Kỳ Trump đã phản hồi các biện pháp trả đũa của ĐCSTQ trên nền tảng mạng xã hội Truth Social của mình vào thứ Sáu, nói rằng Bắc Kinh “đã có động thái sai lầm”.
“Trung Quốc đã đi sai nước cờ. Họ hoảng sợ – đây (mức thuế trả đũa) là điều họ không thể chấp nhận được!”, ông Trump viết.
Trump tuyên bố chính sách kinh tế của ông “sẽ không bao giờ thay đổi”.
Gần đây, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru nhấn mạnh rằng chính phủ sẽ tiến hành điều tra toàn diện về ảnh hưởng của chính sách thuế quan (mới của Mỹ) đối với ngành công nghiệp và việc làm trong nước Nhật Bản, đồng thời sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để đối phó. Chính phủ Nhật cũng sẽ phối hợp với các đảng cầm quyền trong thời gian sớm nhất để thảo luận và điều chỉnh nội dung thuế quan một cách cụ thể.
Chính phủ của Thủ tướng Ishiba quyết định thiết lập 1.000 điểm tư vấn đặc biệt trên toàn quốc như là một biện pháp ứng phó ngắn hạn, nhằm giải tỏa lo ngại của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nếu hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp bị ảnh hưởng, chính phủ sẽ tập trung đảm bảo dòng tiền lưu thông thuận lợi, hỗ trợ tài chính kịp thời.
Đặc biệt, ngành công nghiệp ô tô – trụ cột của nền kinh tế Nhật Bản – đang đối mặt với nguy cơ lớn khi chính quyền Trump có kế hoạch tăng thuế đối với ô tô và linh kiện ô tô. Điều này đã khiến các đảng phái trong Quốc hội Nhật Bản cảm thấy rất lo ngại. Gần đây, Chủ tịch Ủy ban Chính sách của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) – ông Onodera Itsunori phát biểu rằng đây là một cuộc khủng hoảng kinh tế lớn đối với Nhật Bản. Ông cho biết nếu Mỹ thực sự tăng thuế cả với linh kiện ô tô, thì mọi khu vực trên khắp đất nước Nhật Bản sẽ bị ảnh hưởng, và mức độ vấn đề là cực kỳ nghiêm trọng.
Theo phân tích từ Trường Kinh doanh của Đại học Prasetiya Mulya (Universitas Prasetiya Mulya) tại Indonesia, Chính phủ Indonesia cần phải mở rộng thị trường đa dạng hơn, đồng thời đẩy nhanh tiến độ hoàn tất Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Song phương (IEU-CEPA). Bên cạnh đó, Indonesia cũng cần nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm nội địa, nhằm tăng cường vị thế trong đàm phán thương mại với các quốc gia, đặc biệt là với Mỹ.
Gần đây, Bộ trưởng Thương mại Indonesia – ông Budi Santoso tuyên bố rằng Indonesia sẽ không thực hiện các hành động trả đũa như cách mà Canada và Liên minh châu Âu đang làm. Ngược lại, Indonesia sẽ tập trung vào việc duy trì mối quan hệ thương mại tốt đẹp với Mỹ. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi không mong muốn trả đũa Mỹ, mà muốn trở thành bạn của họ, vì chỉ khi đó họ mới tiếp tục chấp nhận sản phẩm của chúng tôi.”
Ông Trump tiết lộ diễn biến chính nêu trên sau cuộc điện đàm với Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm vào tối thứ Sáu (4/4, giờ Việt Nam).
“Vừa có cuộc điện đàm rất hiệu quả với ông Tô Lâm, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, ông ấy đã nói với tôi rằng Việt Nam muốn giảm thuế quan xuống mức 0 nếu họ có thể đạt được thỏa thuận với Hoa Kỳ“, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.
“Tôi đã thay mặt Đất nước [Hoa Kỳ] cảm ơn ông ấy và nói rằng tôi mong muốn có một cuộc gặp trong tương lai gần“, ông Trump cho biết thêm.
Cuộc gọi diễn ra vài ngày sau khi Tổng thống Trump công bố mức thuế quan cơ bản và thuế quan đối ứng toàn cầu, trong đó có mức thuế quan 46% đối với hàng hóa Việt Nam nhập khẩu vào Hoa Kỳ.
Giáo sư Kinh tế học Hock Eam Lim của Đại học Utara Malaysia (UUM) cho rằng, mặc dù Malaysia là một quốc gia đang phát triển và được hưởng ưu đãi thuế quan đặc biệt từ Mỹ, nhưng chính sách thuế quan đối đẳng của ông Trump lại là một mối lo ngại đối với Malaysia.
Giáo sư Kinh tế học Chin-Yoong Wong của Đại học Tunku Abdul Rahman (UTAR) Malaysia cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng Malaysia không thể đầu tư quy mô lớn xây dựng nhà máy tại Mỹ như TSMC (công ty sản xuất chất bán dẫn của Đài Loan), vì chúng ta không có lợi thế đó. Do vậy, giảm thuế đối với Mỹ có lẽ là cách ít gây tổn hại nhất cho Malaysia.
Theo báo cáo của Ngân hàng UOB (United Overseas Bank), 4 lĩnh vực xuất khẩu chính của Malaysia sang Mỹ gồm: điện và điện tử, cao su, đồ nội thất, và thiết bị quang học và khoa học. Khi thuế quan tăng lên, sức cạnh tranh của các ngành này sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong đó, các sản phẩm điện và điện tử chiếm khoảng 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của Malaysia – là mặt hàng xuất khẩu chính sang Mỹ; thiết bị quang học và khoa học chiếm 9%; đồ nội thất chiếm 3,5%; còn các sản phẩm cao su của Malaysia chiếm 2,9% tổng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ.
Trước ngày 2/4, ông Trump đã áp thuế 25% đối với thép và nhôm, và từ ngày 2/4 sẽ tiếp tục áp thuế 25% lên ô tô nhập khẩu vào Mỹ. Ông cũng đã áp thuế 20% lên hàng hóa Trung Quốc, đồng thời đe dọa sẽ đánh thuế cả hàng hóa từ Canada và Mexico.
Ngành công nghiệp ô tô Canada đã xuất khẩu sang Mỹ tổng giá trị lên tới 53 tỷ đô la Canada trong năm 2023. Do chuỗi cung ứng ô tô giữa Canada và Mỹ được tích hợp chặt chẽ, khi ông Trump áp thuế cao đối với Canada, Canada cũng buộc phải đáp trả bằng mức thuế tương đương. Hiện nay, hiệu ứng “thuế chồng thuế” có nguy cơ khiến toàn bộ chuỗi cung ứng sụp đổ.
Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất linh kiện ô tô Canada, ông Flavio Volpe, đưa ra ví dụ rằng phế liệu từ công ty Linamar ở tỉnh Ontario phải qua lại biên giới giữa Canada, Mỹ và Mexico tới 7 lần mới có thể trở thành hộp số tự động truyền động cho ô tô. Ông đặt câu hỏi: làm sao một quy trình như vậy có thể chịu nổi những mức thuế chồng chéo liên tục?
Ông Zeng Yaohua, người kinh doanh trong lĩnh vực ô tô và bất động sản tại Canada, cho biết các mức thuế của Mỹ đã gây tổn hại nghiêm trọng cho Canada trong ngắn hạn. Ví dụ như ngành ô tô ở bờ Đông tỉnh Ontario và ngành gỗ ở bờ Tây tỉnh British Columbia gần như sống nhờ hoàn toàn vào việc xuất khẩu sang Mỹ. Nay đột nhiên như bị “chặt đứt huyết mạch”, cảm giác bất lực thật khó mà tưởng tượng nổi. Ông nói thêm rằng, Canada có khả năng sẽ rơi vào tình trạng lạm phát đình trệ – nhiều người sẽ mất việc, trong khi giá cả vẫn ở mức cao.
Ngoài ra, Canada là quốc gia cung cấp dầu khí lớn nhất cho Mỹ, với 97% sản lượng dầu khí được xuất sang Mỹ. Trong năm 2023, tổng kim ngạch thương mại dầu khí xuất khẩu sang Mỹ đạt 143 tỷ đô la Canada, với tỉnh Alberta là nguồn cung lớn nhất. Dù chính quyền Trump chỉ áp thuế 10% đối với ngành năng lượng Canada, nhưng điều này cũng khiến chi phí tăng thêm tới 14.3 tỷ đô la Canada.
Công ty cổ phần Tập đoàn FLC bị phạt 92,5 triệu đồng do vi phạm…
9 ổ dịch bệnh ghi nhận gồm 6 ổ dịch bệnh dại và 3 ổ…
Đại tá Nguyễn Đức Huy, Phó Chánh Văn phòng Bộ Công an, cán bộ biệt…
Toàn bộ 8 thẩm phán thuộc Tòa Hiến pháp Hàn Quốc đều nhất trí việc…
Tổng thống Mỹ Donald Trump, phó tổng thống JD Vance và tỷ phú Elon Musk…
TikTok sắp đối mặt với khoản phạt vi phạm quyền riêng tư hơn 500 triệu…
