Tình báo Mỹ phủ nhận chuyện cùng Ukraine phát triển vũ khí sinh học

Các quan chức trong giới tình báo Mỹ hôm 10/3 cho biết, phòng thí nghiệm sinh học Ukraine không sản xuất vũ khí hoặc tiến hành bất kỳ nghiên cứu nguy hiểm nào. Các nhà lãnh đạo tình báo đã cáo buộc những nhận xét này là tuyên truyền thông tin sai lệch của Nga. Nga đã kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhóm họp vào ngày 11/3 để thảo luận về “các hoạt động sinh học quân sự” của Mỹ ở Ukraine.

Vào ngày 8/3/2022, Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ Avril Haines phát biểu tại một phiên điều trần của Quốc hội về “Các mối đe dọa toàn cầu”. (Ảnh: Kevin Dietsch/Getty Images)

Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia Avril Haines nói với Ủy ban Tình báo Thượng viện hôm thứ Năm rằng có sự khác biệt giữa “cơ sở nghiên cứu sinh học” và “cơ sở nghiên cứu vũ khí sinh học“. Bà cho biết giới tình báo Mỹ không tin rằng có bất kỳ chương trình nghiên cứu vũ khí sinh học nào ở Ukraine và những tuyên bố đó là tuyên truyền sai lệch thông tin của Nga.

“Chúng tôi không cho rằng Ukraine đang tìm kiếm vũ khí sinh học hoặc hạt nhân, về cơ bản đó là một phần trong tuyên truyền của Chính phủ Nga”, bà Haines nói trong một phiên điều trần của Ủy ban Tình báo Thượng viện về các mối đe dọa toàn cầu. “Thành thật mà nói, chúng tôi không thấy bất kỳ bằng chứng nào (để hỗ trợ cho tuyên bố của Nga) rằng hoạt động tuyên truyền ảnh hưởng này hoàn toàn phù hợp với những cáo buộc lâu nay của Nga rằng Mỹ đã tài trợ cho chương trình vũ khí sinh học của Liên Xô cũ.”

Nga, nước phát động cuộc xâm lược Ukraine vào ngày 24/2, gần đây đã tăng cường tuyên bố rằng Mỹ đang tham gia vào các hoạt động vũ khí sinh học và hóa học ở Ukraine.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc và truyền thông của chính quyền Trung Quốc cũng bắt đầu theo Nga thổi phồng và lặp lại những tuyên bố này trong vài ngày qua: “Nga phát hiện trong các chiến dịch quân sự rằng Mỹ đã sử dụng phòng thí nghiệm sinh học của Ukraine để triển khai các kế hoạch quân sự sinh học.”

Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng “Các hoạt động quân sự của Mỹ ở Ukraine chỉ là phần nổi của tảng băng trôi. Bộ Quốc phòng Mỹ kiểm soát 336 phòng thí nghiệm sinh học ở 30 quốc gia trên thế giới dưới danh nghĩa ‘hợp tác để giảm rủi ro an toàn sinh học’ và ‘tăng cường sức khỏe cộng đồng toàn cầu’.”

Tuy nhiên, Nga và Trung Quốc (ĐCSTQ) cho đến nay vẫn chưa đưa ra được bằng chứng cụ thể nào.

Phó Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Marco Rubio đã yêu cầu các nhà lãnh đạo tình báo làm rõ những tuyên bố đó trong vòng đặt câu hỏi đầu tiên tại phiên điều trần.

Bà Haines giải thích rằng Ukraine có “hơn 10 phòng thí nghiệm sinh học nghiên cứu về phòng thủ sinh học và ứng phó an toàn sinh học sức khỏe cộng đồng … Sự hỗ trợ mà Chính phủ Mỹ cung cấp, hoặc ít nhất là đã từng cung cấp, thực sự có, đó là sự hỗ trợ ở tầng diện an toàn sinh học, là sự hợp tác mà chúng ta đều có trong các phòng thí nghiệm khác nhau ở các quốc gia khác nhau trên thế giới.”

Bà cũng chỉ ra thêm rằng “phòng thủ sinh học” (biodefense) thường đề cập đến một số biện pháp ứng phó y tế (medical countermeasures), mục đích của nó nói chung là khôi phục an toàn sinh học của một nhóm sinh vật đang hoặc có thể bị đe dọa sinh học hoặc các bệnh truyền nhiễm, trong khi “an toàn sinh học” thường đề cập đến việc sử dụng các phương pháp thực hành cụ thể, thiết bị an toàn và các công nghệ khác để bảo vệ người sử dụng, cộng đồng và môi trường khỏi các mối đe dọa nguy hiểm như bệnh truyền nhiễm.

Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), ông William Burns cho biết các cáo buộc của Nga “cho thấy rõ chúng ta cần chú ý tập trung vào các loại vấn đề này, cho dù đó là khả năng sử dụng vũ khí hóa học, hay là như một ‘hoạt động danh nghĩa’, hay khả năng sử dụng vũ khí hóa học đối với người Ukraine.”

Ông cũng lưu ý rằng các cơ sở nghiên cứu sinh học của Ukraine gây ra mối đe dọa “hoàn toàn khác” với việc phát triển vũ khí.

Đầu tuần này, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland đã phát biểu trong một buổi điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện: “Ukraine có các cơ sở nghiên cứu sinh học, và trên thực tế chúng tôi hiện rất lo ngại rằng quân đội Nga có thể đang tìm cách kiểm soát các cơ sở này. Vì vậy chúng tôi đang làm việc với người Ukraine về cách ngăn chặn các tài liệu nghiên cứu này rơi vào tay quân đội Nga.”

Tuyên bố này được các phương tiện truyền thông Trung Quốc và Nga coi là Mỹ cuối cùng đã thừa nhận rằng Ukraine có các cơ sở nghiên cứu sinh học, đồng thời nhân cơ hội này để nói một cách lẫn lộn về nghiên cứu sinh học với nghiên cứu vũ khí hóa học và sinh học.

Ông Rubio yêu cầu các quan chức tình báo giải thích “tại sao Mỹ lại lo ngại về việc tài liệu thí nghiệm rơi vào tay Nga?”

Bà Haines trả lời rằng ý của Thứ trưởng Nuland có thể là, các phòng thí nghiệm thường “có thiết bị, hoặc mầm bệnh hoặc các thứ khác, và nó phải được giới hạn, bởi vì cần đảm bảo rằng chúng được sử dụng và thải bỏ một cách thích hợp.”

Bà cũng nói thêm rằng giống như lo ngại về việc các nhà máy điện hạt nhân bị Nga chiếm giữ, họ có thể phá hoại hoặc đánh cắp cơ sở vật chất bên trong, hoặc sử dụng những vật liệu đó không phù hợp, “mặc dù những tài liệu, vật liệu này không được sử dụng cho mục đích vũ khí nhưng chúng vẫn có thể được sử dụng theo những cách nguy hiểm.”

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price đã đưa ra một tuyên bố hôm thứ Tư (ngày 9/2), lên án việc Nga nhiều lần sử dụng các chiến thuật thông tin sai lệch để biện minh cho cuộc tấn công vào Ukraine. Đồng thời cũng chỉ ra rằng Bắc Kinh cũng đang phụ họa với những luận điệu của Nga.

Tuyên bố viết, “Mỹ không sở hữu hoặc vận hành bất kỳ phòng thí nghiệm hóa học hoặc sinh học nào ở Ukraine, Mỹ hoàn toàn tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ của mình theo Công ước Vũ khí Hóa học và Công ước Vũ khí Sinh học, và không phát triển hoặc sở hữu những vũ khí như vậy ở bất kỳ đâu. Chính Nga là nước có chương trình vũ khí hóa học và sinh học đang được tiến hành, điều này đã vi phạm Công ước về Vũ khí Hóa học và Công ước về Vũ khí Sinh học.”

Nga kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thảo luận về “các hoạt động sinh học quân sự” của Ukraine

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã họp vào ngày 11/3 theo yêu cầu của Nga, để thảo luận cáo buộc của Moscow về các hoạt động sinh học của Mỹ ở Ukraine.

Ngày 8/3, Nga nhắc lại những cáo buộc lâu nay rằng Mỹ hợp tác với phòng thí nghiệm của Ukraine để phát triển vũ khí sinh học. Ngày 9/3, Mỹ đã bác bỏ điều này.

Mỹ và Ukraine khẳng định các phòng thí nghiệm được thiết kế để ngăn chặn vũ khí sinh học và mầm bệnh, chứ không phải để phát triển chúng. Giống như nhiều quốc gia khác, Ukraine có các phòng thí nghiệm y tế cộng đồng để nghiên cứu cách giảm thấp nhất mối đe dọa từ các dịch bệnh nguy hiểm ảnh hưởng đến con người và động vật.

Trang web của Đại sứ quán Mỹ tại Ukraine liên kết đến một số tài liệu, trình bày chi tiết các khoản đầu tư của Chính phủ Mỹ vào các phòng thí nghiệm Ukraine được chọn.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách các vấn đề chính trị Nuland cho biết vào ngày 8/3, rằng Mỹ đang nỗ lực để ngăn chặn người Nga kiểm soát “các cơ sở nghiên cứu sinh học” do Ukraine sở hữu.

Ngày 10/3, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nói với Reuters rằng “Bộ Y tế Ukraine và các cơ quan có trách nhiệm khác đã được khuyến cáo tiêu hủy các mầm bệnh có nguy cơ cao, để ngăn chặn bất kỳ sự rò rỉ nào có thể xảy ra.”