Tổng thống Biden: Tái tranh cử của ông Trump đang đe dọa dân chủ Mỹ

“Hiện có điều nguy hiểm đang diễn ra ở Mỹ,” Tổng thống Joe Biden chỉ trích dõng dạc phong trào của đối thủ Donald Trump, “Có phong trào cực đoan không có chung niềm tin cơ bản về nền dân chủ của chúng ta: Phong trào MAGA,” CNN và nhiều kênh đều đưa tin về bài phát biểu quan trọng và mạnh mẽ của ông Biden tại tiểu bang Arizona hôm Thứ Năm (28/9).

• Video diễn văn hùng hồn tuy thỉnh thoảng hơi lắp bắp và hụt hơi do cao tuổi của Tổng thống Mỹ Joe Biden:

Thông điệp rõ ràng là nỗ lực mạnh mẽ nhất của ông Biden nhằm chỉ trích hành vi phản dân chủ của ông Trump. Ông Biden nhắc lại nhiều lần các luận điểm của cánh tả rằng cựu Tổng thống Trump phá hoại kết quả bầu cử năm 2020.

Nó cũng là thông điệp tái tranh cử sắp tới của ông Biden: Dân chủ.

Ông Biden dõng dạc tuyên bố ông Trump mang theo tâm “báo thù rửa hận” dẫn dắt “phong trào cực đoan” MAGA, đang là nguy cơ phá hoại dân chủ, xâm phạm hiến pháp, chà đạp các khuôn phép chuẩn tắc Mỹ.

“Hiện có điều nguy hiểm đang diễn ra ở Mỹ,” ông Biden phát biểu, khi vinh danh người bạn của mình, cố Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa John McCain. “Có phong trào cực đoan không có chung niềm tin cơ bản về nền dân chủ của chúng ta: Phong trào MAGA.”

“Không nghi ngờ gì nữa, rằng Đảng Cộng hòa ngày nay bị thúc đẩy và đe dọa bởi những kẻ cực đoan MAGA Cộng Hòa,” ông nói. “Chương trình nghị sự cực đoan của họ, nếu được thực hiện, về cơ bản sẽ thay đổi thể chế của nền dân chủ Mỹ mà chúng ta vẫn biết.”

Khi các cáo trạng và vụ bắt giữ cựu tổng thống được đẩy lên cái nọ tiếp cái kia trong mùa hè, bấy giờ ông Biden hầu như giữ im lặng và không nói gì về người tiền nhiệm Donald Trump, tránh bị coi là can thiệp vào hoạt động của Bộ Tư pháp. Nhận xét thực chất nhất của ông về vô số vấn đề pháp lý của ông Trump là nhận xét mỉa mai về ảnh chụp ông Trump trong vụ án Quận Fulton, Georgia.

Elon Musk nói nên tới biên giới để thấy tình trạng ở đây, và so sánh với vấn đề Ukraine:

Nhưng, theo CNN phân tích, do vị thế dẫn đầu của ông Trump ở cuộc đua sơ bộ bầu cử tổng thống Mỹ nội bộ Đảng Cộng hòa vẫn vững vàng, đồng thời vị thế của ông Biden ngày càng ảm đạm với tỷ lệ tán thành thấp dần, cho nên, Tổng thống Biden dường như muốn đẩy mạnh chiêu tấn công ông Trump, đối thủ có tiềm năng cao nhất trong cuộc so găng năm tới.

“Ông Trump nói rằng Hiến pháp đã cho ông ấy quyền làm bất cứ điều gì ông ấy muốn với tư cách là tổng thống,” ông Biden nói. “Tôi chưa bao giờ nghe các tổng thống nói đùa như vậy.”

Đây là ông Biden muốn nói về vụ gần đây khi ông Trump rằng Tướng Mark Milley có thể bị xử tử. Ông Milley là Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, một trong những người phụ trách hàng đầu chiến tranh Ukraine. Và ông Biden bình luận rằng phản ứng của Đảng Cộng hòa trước bình luận này của ông Trump là sự im lặng đến “chói tai”.

Theo các quan chức, trọng tâm thông điệp tranh cử lần này của ông Biden là ngăn chặn sự xói mòn của các thể chế và giá trị dân chủ, cũng giống với điều mà ông đã làm vào lần tranh cử 2020.

“Tất cả chúng ta nên nhớ: Nền dân chủ không nhất thiết bị giết bởi súng đạn. Nó có thể bị giết bằng sự im lặng của nhân dân,” ông Biden nói. Khá tương tự khẩu hiệu (motto) của tờ báo The Washington Post: “Democracy Dies in Darkness”.

CNN báo cáo rằng các cố vấn cấp cao của ông Biden đã cân nhắc về thời gian và địa điểm của bài phát biểu hôm Thứ Năm trong nhiều tuần. Trước đây, ông Biden đã tìm cách khai thác bối cảnh mang tính biểu tượng của Hội trường Độc lập và Gettysburg để đưa ra cảnh báo về tình trạng nền dân chủ Mỹ.

Các cố vấn đã xem xét các địa điểm tương tự gắn liền với lịch sử Hoa Kỳ ở Bờ Đông trước khi định cư ở Tempe, Arizona, một phần như một cách để tôn vinh cố Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa John McCain, người mà ông Biden đã là bạn trong nhiều thập kỷ và được gọi là “huynh đệ”. Ông Biden công bố tài trợ để xây dựng Thư viện McCain, nhằm vinh danh người bạn lâu năm của ông.

Arizona cũng là trung tâm trong nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 của ông Trump và là bang nơi cử tri từ chối những ứng cử viên phủ nhận kết quả hai năm sau đó. Nỗ lực đó thể hiện rõ nét trong thông điệp của tổng thống.

“Tôi tin vào các cuộc bầu cử tự do, công bằng và chuyển giao quyền lực một cách hòa bình. Tôi tin rằng ở Mỹ không có chỗ cho bạo lực chính trị,” ông Biden nói.

Các cố vấn của Biden cũng đã chọn một ngày sau cuộc tranh luận sơ bộ thứ hai của Đảng Cộng hòa, với hy vọng đưa ông vào một chu kỳ tin tức mà cuộc tranh cử của Đảng Cộng hòa thống trị. Ông Trump đã bỏ qua cuộc tranh luận, thay vào đó có bài phát biểu ở Michigan khi ông tìm cách cắt giảm sự ủng hộ của ông Biden trong các công nhân công đoàn.

Bài phát biểu diễn ra vào thời điểm ông Biden đang bất ổn chính trị, khi ông phải đối mặt với những câu hỏi dai dẳng về tuổi tác, sự không đồng tình với cách ông xử lý công việc và bản cáo trạng đối với con trai ông, Hunter Biden. Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã tổ chức phiên điều trần đầu tiên trong cuộc điều tra luận tội ông Biden vào Thứ Năm.

Nhiều đảng viên Đảng Dân chủ cấp cao tin rằng một khi cử tri coi cuộc bầu cử năm 2024 là cuộc cạnh tranh giữa Biden và Trump, lợi thế sẽ rõ ràng hơn và vị thế của tổng thống hiện tại sẽ được cải thiện.

Tại một thời điểm trong bài phát biểu của mình, Biden đã bị các nhà hoạt động khí hậu ngắt lời khi ông kêu gọi khán giả “gác đảng phái sang một bên, đặt đất nước lên hàng đầu”. Kai Newkirk, một trong những người biểu tình, đã đứng lên và kêu gọi ông Biden thực hiện thêm hành động để giải quyết vấn đề nhiên liệu hóa thạch.

“Tôi nói cho ông biết điều này, nếu ông im lặng, tôi sẽ gặp ông bạn ngay sau chuyện này, Ok?”, ông Biden nói trước khi tiếp tục nhận xét.

Ông nói đùa: “Dân chủ không bao giờ dễ dàng – như chúng tôi vừa chứng minh”.

Newkirk nói trong một tuyên bố sau đó vào cuối ngày Thứ Năm rằng ông không nghe thấy lời đề nghị gặp mặt của tổng thống, nhưng ông sẽ “vui lòng” chấp nhận nếu được gặp.

“Tôi đã làm việc chăm chỉ để bầu ra Tổng thống Biden, và lương tâm buộc tôi phải ngắt bài phát biểu hôm nay của ông ấy để hỏi tại sao ông ấy vẫn chưa ban bố tình trạng khẩn cấp về khí hậu,” ông nói trong một bài đăng trên X (Twitter).

Các nhà tài trợ hàng đầu của ông Biden, nhiều người trong số họ đã kích động các cuộc tấn công mạnh mẽ hơn nhằm vào ông Trump ở giai đoạn đầu của chiến dịch tranh cử, đã được các cố vấn cấp cao của ông Biden thông báo về kế hoạch cho bài phát biểu hôm Thứ Năm trong một buổi gây quỹ ở Chicago vào đầu tháng này. Ông Biden đã bắt đầu xem trước bài phát biểu của mình với các nhà tài trợ sau cánh cửa đóng kín vào tuần trước.

Trong những nhận xét đó, Biden đã đưa ra những cảnh báo mới về khả năng trở lại Nhà Trắng của người tiền nhiệm, đó là đoạn không được camera ghi lại, khi ông và nhóm của mình đang chuẩn bị cho bài phát biểu hôm Thứ Năm.

“Không còn nghi ngờ gì nữa: Donald Trump và các đảng viên Đảng Cộng hòa MAGA của ông ấy quyết tâm phá hủy nền dân chủ Mỹ. Và tôi sẽ luôn bảo vệ, bảo vệ và đấu tranh cho nền dân chủ của chúng ta. Đó là lý do tại sao tôi tranh cử,” ông từng nói tại nhà hát Broadway vào tuần trước.

Hai ngày sau, ông Biden đưa ra cảnh báo của mình với một nhóm luật sư – và nói rằng ông tự tin mình có thể đánh bại Trump lần thứ hai.

“Bây giờ tôi đang tái tranh cử. Mọi người biết tại sao không? Tôi nghĩ rất có thể đó là cùng đối thủ cũ, và tôi nghĩ rất có thể mình đánh bại ông ta một lần nữa,” ông nói.

Bảo vệ nền dân chủ là vấn đề mà các đồng minh của ông Biden tin rằng vẫn gây được tiếng vang sâu sắc với cử tri, gần 3 năm sau cuộc bầu cử năm 2020. Đoạn video thông báo việc ông tái ứng cử mở đầu bằng cảnh quay vụ tấn công vào Điện Capitol Hoa Kỳ ngày 6/1/2021.

Trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, ông Biden đã đưa ra một thông điệp vang dội trước Hội trường Độc lập của Philadelphia, cảnh báo về “các lực lượng MAGA” đã “thử mọi cách lần trước để vô hiệu hóa phiếu bầu của 81 triệu người”.

Trước khi phát biểu, ông Biden đã triệu tập nhân viên truyền thông của mình với một nhóm học giả và nhà sử học –bao gồm cả tác giả đoạt giải Pulitzer Jon Meacham, người đã giúp soạn thảo các bài phát biểu nổi tiếng nhất của ông– để suy ngẫm về tình trạng mong manh của liên minh, và tổng hợp các ý tưởng.

Theo các quan chức, Nhà Trắng vẫn giữ liên lạc với một số nhà sử học đó để tiếp tục đưa ra ý tưởng.

Đảng Dân chủ nói rằng thông điệp đã có tác dụng. Chính quyền và các đảng viên Đảng Dân chủ toàn quốc đã công bố kết quả của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, và thực tế cái gọi là làn sóng đỏ chưa bao giờ thành hiện thực như nhiều người đã dự đoán, đó là bằng chứng cho thấy việc tổng thống tập trung vào các chủ đề như bảo vệ nền dân chủ đã gây được tiếng vang, CNN phân tích.

Nhận xét hôm Thứ Năm được Nhà Trắng coi là bài phát biểu quan trọng thứ tư của tổng thống về chủ đề dân chủ – ông Biden đã nói về vấn đề này hồi năm ngoái vào dịp “kỷ niệm” một sự vụ 6/1, cũng như vài ngày trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Bằng cách tôn vinh McCain trong bài phát biểu hôm Thứ Năm, ông Biden hy vọng sẽ gợi nhớ đến kỷ nguyên lưỡng đảng ở Washington đã biến mất trong những năm gần đây. Sự so sánh này càng được khuếch đại trong bối cảnh cuộc chiến hiện tại về nguồn tài trợ của chính phủ, dường như sẽ dẫn đến việc chính phủ phải đóng cửa vào cuối tuần.

Tham gia bài phát biểu của ông có bà Cindy, góa phụ của ông McCain, các thành viên khác trong gia đình McCain và Thống đốc Đảng Dân chủ Katie Hobbs.

Tuy nhiên, một trong những thượng nghị sĩ của bang, Kyrsten Sinema –người từng là đảng viên Đảng Dân chủ cho đến khi rời đảng vào năm ngoái để trở thành một người độc lập– cho biết ông Biden nên tận dụng thời gian ở Arizona để làm việc hữu ích cho nước Mỹ, ví như quan sát tình hình ở biên giới phía nam.

“Đã đến lúc Tổng thống Biden phải tận mắt chứng kiến cuộc khủng hoảng biên giới và chính quyền phải thực hiện công việc của mình: bảo vệ biên giới và giữ cho Arizona được an toàn. Khi ông ta ở Arizona, tôi kêu gọi ông ta đến thăm biên giới để thực sự hiểu cộng đồng của chúng tôi phải vác gánh nặng như thế nào khi chính quyền của ông không giải quyết được cuộc khủng hoảng này,” bà nói trong một tuyên bố.

Cái chết của ông McCain mang tính cá nhân sâu sắc và đau đớn đối với ông Biden vì một số lý do, bao gồm cả việc ông McCain được chẩn đoán bị ung thư, tương tự căn bệnh đã cướp đi sinh mạng của con trai ông Joe Biden, là Beau Biden. Tháng này ông đã đặt vòng hoa gần địa điểm máy bay của McCain bị bắn rơi ở Hà Nội trong chuyến công du Việt Nam, Biden cho hay ông rất nhớ đồng nghiệp cũ ở Thượng viện.

“Anh ấy là một người bạn tốt,” ông Biden nói.

Trong bài điếu văn dành cho ông McCain vào mùa hè năm 2018, ông Biden mô tả người bạn của mình đã “sống theo một quy tắc khác – một quy tắc truyền thống, bảo thủ, nơi mà danh dự, lòng dũng cảm, tính chính trực và nghĩa vụ vẫn tồn tại.”