Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ: Đức ủng hộ Israel vì thấy tội lỗi về diệt chủng Holocaust

Hôm thứ Sáu (17/11), Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhận định rằng việc Đức ủng hộ Israel trong cuộc chiến ở Gaza là vì cảm thấy tội lỗi về nạn diệt chủng Holocaust đồng thời gọi đây là sự tương phản với Thổ Nhĩ Kỳ khi nước này có thể lên tiếng một cách không thiên vị. Israel là quốc gia được thành lập sau thảm họa diệt chủng Holocaust do Đức Quốc xã gây ra dẫn tới cái chết của 6 triệu người Do Thái. 

Ông Erdogan phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Đức Olaf Scholz trước khi hai nhà lãnh đạo có những buổi hội đàm riêng: “Không nên đánh giá cuộc chiến Israel-Palestine với tâm lý mắc nợ. Tôi thoải mái lên tiếng vì chúng tôi không nợ Israel bất cứ điều gì”. 

“Những ai cảm thấy mắc nợ Israel không thể thoải mái lên tiếng. Chúng tôi không trải qua giai đoạn Holocaust, chúng tôi không rơi vào hoàn cảnh như vậy, bởi vì sự tôn trọng của chúng tôi đối với nhân loại là theo một cách khác”.

Hồi đầu tuần, ông Erdogan đã nói rằng Israel là một “quốc gia khủng bố” phạm tội ác chiến tranh ở Gaza, và chiến dịch chống lại Hamas của nước này đã triển khai “các cuộc tấn công nguy hiểm nhất trong lịch sử loài người”.

Nhận định của ông Erdogan ở Berlin đã chạm sâu đến bản chất thời hậu chiến của nước Đức, vốn dựa trên sự chuộc lỗi sâu sắc đối với nạn diệt chủng Holocaust. Đức đã giết hại một cách có hệ thống 6 triệu người Do Thái và 5 triệu nạn nhân khác trong Thế chiến II. Đất nước Israel hiện đại được thành lập vào năm 1948 như một nơi trú ẩn an toàn cho người Do Thái.

Ông Scholz không trả lời trực tiếp nhận định của ông Erdogan nhưng nhắc lại cam kết của Đức đối với quyền tự vệ của Israel: “Nếu các bạn hiểu nước Đức, các bạn sẽ biết rằng tình đoàn kết của chúng tôi với Israel là điều không thể nghi ngờ. Israel có quyền tự vệ. Đồng thời, mọi mạng sống đều quý giá như nhau và nỗi thống khổ ở Gaza khiến chúng tôi đau đớn”. 

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã có chuyến thăm Đức đầu tiên sau 4 năm. Ông Erdogan, người mà đảng của ông sẽ phải đối mặt với các cuộc bầu cử địa phương quan trọng vào năm tới, có thể được hưởng lợi từ sự ủng hộ của Thủ tướng Đức trong việc hiện đại hóa liên minh hải quan của Thổ Nhĩ Kỳ với Liên minh châu Âu và việc miễn thị thực đi lại trong EU cho người Thổ Nhĩ Kỳ.

Ông Scholz đang phải đối mặt với phán quyết của tòa án khiến ngân sách của ông bị lỗ 60 tỷ euro, một cuộc tranh cãi liên minh về vấn đề kinh tế và tình trạng nhập cư gia tăng. Bản thân ông đang cần sự giúp đỡ của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc ngăn chặn tình trạng di cư sang EU.

Tuy nhiên các cuộc đàm phán đã bị lu mờ bởi vấn đề xung đột Israel-Hamas. Vào ngày 7/10, quân Hamas đã tràn vào Israel, giết chết 1.200 người và bắt khoảng 240 con tin. Để trả thù, Israel đã xâm chiếm Gaza với mục tiêu loại bỏ Hamas, và chính quyền Palestine cho biết hơn 12.000 người đã thiệt mạng.

Kể từ khi cuộc xung đột trên bắt đầu, Đức đã phải chứng kiến sự gia tăng của chủ nghĩa thù địch người Do Thái và bài Hồi giáo, đồng thời phải đối mặt với những lời chỉ trích vì gây khó khăn cho việc tổ chức các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine mà chính phủ lo ngại có thể mang tính chất bài Do Thái.

Hai nhà lãnh đạo cũng tìm cách nhấn mạnh các lĩnh vực đã đạt được thống nhất, bao gồm tầm quan trọng của mối quan hệ kinh tế giữa hai nước và sự ủng hộ đối với thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine.

Ông Scholz từ chối trả lời câu hỏi liệu ông có chấp thuận việc bán 40 máy bay chiến đấu Eurofighter mà Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn hay không. Thương vụ này cần phải có sự đồng ý của ông Scholz vì Đức là thành viên của tổ hợp Anh-Pháp-Tây Ban Nha sản xuất những chiếc máy bay này.

Ông Erdogan nói rằng ông có thể đi nơi khác nếu ông Scholz không đồng ý: “Chúng tôi có thể mua máy bay chiến đấu từ nhiều nơi khác”. 

Đức cũng muốn Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra sự phê duyệt cuối cùng cho việc Thụy Điển gia nhập liên minh quân sự NATO. Mặc dù ông Erdogan đã rút lại sự phản đối nhưng Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa phê chuẩn tư cách thành viên của Thụy Điển.