Trung Quốc lo ngại nguy cơ Mỹ giăng ‘Bức màn sắt tài chính’

Căng thẳng leo thang ngày càng trầm trọng với Hoa Kỳ đã làm dấy lên lo ngại ở Trung Quốc về một cuộc chiến tài chính sâu rộng có thể dẫn đến việc nước này bị loại khỏi hệ thống đô la Mỹ toàn cầu – một viễn cảnh tàn khốc từng được coi là xa vời nhưng hiện tại không phải là không thể.

Các quan chức và nhà kinh tế Trung Quốc trong những tháng gần đây đã công khai thảo luận một cách bất thường về các tình huống xấu nhất trong đó nước này bị chặn khỏi các thanh toán bằng đô la, hoặc Washington đóng băng hoặc tịch thu một phần khoản nợ khổng lồ của Hoa Kỳ.

Những lo ngại đó đã khiến một số nhân vật ở Bắc Kinh một lần nữa đưa ra những lời kêu gọi nhằm tăng cường sức ảnh hưởng toàn cầu của đồng nhân dân tệ để có vẻ giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh.

Một số nhà kinh tế thậm chí còn để ngỏ ý tưởng giải quyết xuất khẩu vắc xin COVID-19 do Trung Quốc sản xuất bằng đồng nhân dân tệ và đang tìm cách bỏ qua việc thanh toán bằng đồng đô la bằng một phiên bản tiền kỹ thuật số.

“Việc quốc tế hóa nhân dân tệ là điều đáng mừng. Nó đang trở thành điều bắt buộc phải có”. Shuang Ding, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế Trung Quốc tại Standard Chartered và là cựu chuyên gia tại Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) cho biết.

Ding nói, mối đe dọa về sự “tách rời” tài chính Trung-Mỹ đang trở nên “rõ ràng và hiện hữu”.

Mặc dù khó có khả năng tách biệt hoàn toàn hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, nhưng chính quyền Trump đã thúc đẩy việc tách rời một phần trong các lĩnh vực chính liên quan đến hoạt động thương mại, công nghệ và tài chính.

Washington đã tung ra một loạt các hành động trừng phạt Trung Quốc, bao gồm các đề xuất cấm niêm yết đối với các công ty Trung Quốc không đáp ứng các tiêu chuẩn kế toán của Hoa Kỳ và cấm các ứng dụng TikTok và WeChat do Trung Quốc sở hữu. Dự kiến ​​sẽ có thêm căng thẳng trong cuộc bầu cử sắp tới ở Hoa Kỳ trước ngày 3 tháng 11.

“Một cuộc chiến tài chính rộng khắp đã nổ ra … và vũ khí chết người nhất vẫn chưa được sử dụng”, Yu Yongding, nhà kinh tế học tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) do nhà nước hậu thuẫn, người trước đây đã cố vấn cho PBOC, nói với Reuters.

Yu cho biết lệnh trừng phạt cuối cùng sẽ liên quan đến việc Hoa Kỳ tịch thu tài sản của Trung Quốc tại Hoa Kỳ – Bắc Kinh nắm giữ hơn 1 nghìn tỷ USD nợ chính phủ Mỹ – điều này sẽ khó thực hiện và là vết thương cho Washington.

Nhưng bằng cách gọi các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ là “những kẻ cực đoan”, Yu nói rằng việc tách rời không phải là không thể, vì vậy Trung Quốc nên chuẩn bị.

RỦI RO CAO

Rủi ro trong ván bài này là rất cao. Các nhà phân tích cho biết, bất kỳ động thái nào của Washington nhằm cắt Trung Quốc khỏi hệ thống đồng đô la hoặc Bắc Kinh phản đòn bằng việc bán một lượng lớn nợ của Mỹ có thể làm chao đảo thị trường tài chính và gây tổn hại cho nền kinh tế toàn cầu.

Fang Xinghai, một nhà quản lý chứng khoán cấp cao, cho biết Trung Quốc dễ bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và nên chuẩn bị “sớm” và “thực sự”. “Những điều như vậy đã xảy ra với nhiều doanh nghiệp và tổ chức tài chính của Nga,” Fang nói trong một diễn đàn hồi tháng 6 do hãng truyền thông Trung Quốc Caixin tổ chức.

Guan Tao, cựu giám đốc bộ phận thanh toán quốc tế của Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước Trung Quốc và hiện là trưởng ban kinh tế toàn cầu tại BOC International (Trung Quốc), cũng cho biết Bắc Kinh nên sẵn sàng cho việc tách rời với Mỹ.

Ông nói với Reuters: “Chúng tôi phải chuẩn bị tinh thần rằng Hoa Kỳ có thể trục xuất Trung Quốc khỏi hệ thống thanh toán bằng đồng đô la.”

Trong một báo cáo mà ông là đồng tác giả vào tháng trước, Guan đã kêu gọi tăng cường sử dụng hệ thống thanh toán bằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, Hệ thống Thanh toán Liên ngân hàng xuyên biên giới, trong thương mại toàn cầu. Hầu hết các giao dịch xuyên biên giới của Trung Quốc được thanh toán bằng đô la thông qua hệ thống SWIFT, điều bị coi là một điểm yếu lớn của Trung Quốc.

QUỐC TẾ HÓA NDT

Sau 5 năm tạm lắng, Bắc Kinh đang hồi sinh nỗ lực toàn cầu hóa đồng nhân dân tệ.

Trụ sở chính tại Thượng Hải của PBOC vào tháng trước đã thúc giục các tổ chức tài chính mở rộng thương mại bằng đồng nhân dân tệ và ưu tiên sử dụng nội tệ trong đầu tư trực tiếp.

Giám đốc ngân hàng trung ương Yi Gang cho biết trong một phát biểu được công bố hôm Chủ nhật rằng quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ đang diễn ra tốt đẹp, với các thanh toán xuyên biên giới tăng 36,7% trong nửa đầu năm 2020 so với năm trước đó.

Tuy nhiên, quá trình quốc tế hóa bị cản trở bởi các biện pháp kiểm soát vốn nghiêm ngặt của chính Trung Quốc. Nó cũng có thể phải đối mặt với sự phản kháng từ các quốc gia đã chỉ trích Trung Quốc về các vấn đề khác nhau từ virus virus corona cho đến sự đàn áp của họ đối với Hồng Kông.

Tỷ lệ dự trữ ngoại hối toàn cầu của nhân dân tệ đã vượt qua 2% trong quý đầu tiên năm nay, ông Yi nói. NDT cũng đánh bại đồng Franc Thụy Sĩ vào tháng 6 để trở thành đồng tiền được sử dụng nhiều thứ năm trong thanh toán quốc tế, với tỷ trọng 1,76%, theo SWIFT.

Tommy Xie, người đứng đầu nghiên cứu về Trung Quốc tại Ngân hàng OCBC ở Singapore, cho rằng một cách để đẩy nhanh việc thanh toán bằng NDT qua biên giới là định giá một số mặt hàng xuất khẩu bằng đồng nhân dân tệ, chẳng hạn như vắc-xin virus corona.

Một phương pháp khác là sử dụng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số được đề xuất trong các giao dịch xuyên biên giới dựa trên hoán đổi tiền tệ giữa các ngân hàng trung ương, bỏ qua các hệ thống như SWIFT, Ding Jianping, giáo sư tài chính tại Đại học Tài chính và Kinh tế Thượng Hải cho biết.

Trung Quốc đã nhanh chóng lập kế hoạch phát triển một loại tiền kỹ thuật nhà nước, trong khi PBOC đang bận rộn ký kết các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ với các đối tác nước ngoài.

Shuang Ding làm việc tại Standard Chartered cho biết Bắc Kinh không có lựa chọn nào khác ngoài việc chuẩn bị cho “lựa chọn hạt nhân” của Washington trong việc loại bỏ Trung Quốc khỏi hệ thống đồng đô la.

Ông nói: “Bắc Kinh không thể để cho mình rơi vào tình trạng hỗn loạn khi các lệnh trừng phạt thực sự ập đến với Trung Quốc.

Trần Minh (theo Reuters)

Xem thêm: