Trung Quốc tăng cường xuất khẩu sang Châu Phi nhanh hơn bất cứ nơi nào khác

Châu Phi đang trở thành thị trường xuất cảng tăng trưởng nhanh nhất của Trung Quốc, được thúc đẩy bởi thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump, nhu cầu hạ tầng, và tài trợ tài chính từ phía Bắc Kinh. Điều này làm Châu Phi ngày càng lệ thuộc hơn vào hàng hóa và tín dụng Trung Quốc, đồng thời củng cố tham vọng toàn cầu của Bắc Kinh.

Trung Quốc gia tăng xuất cảng sang Châu Phi

Trong những tháng đầu năm 2025, xuất cảng của Trung Quốc sang Châu Phi đã gia tăng mạnh mẽ, đạt mức 122 tỷ USD, tức tăng 25% so với năm 2024. Đây là nhịp tăng trưởng vượt xa tất cả các thị trường lớn khác và được dự đoán sẽ lần đầu tiên vượt mốc 200 tỷ USD, một con số cao hơn toàn bộ giá trị xuất cảng của năm 2020. Ba quốc gia nhập cảng nhiều nhất hàng hóa Trung Hoa tại Châu Phi là Nigeria, Nam Phi và Ai Cập.

Động lực tăng trưởng

Nguyên nhân của sự bùng nổ này xuất phát từ nhiều yếu tố. Trước hết, thuế quan mà chính quyền Trump áp đặt lên Trung Quốc trong cuộc chiến mậu dịch đã khiến các doanh nghiệp Trung Quốc tìm cách mở rộng sang Châu Phi; thậm chí có những mặt hàng được chuyển qua ngả Châu Phi để tránh thuế. Bên cạnh đó, sáng kiến “Vành Đai và Con Đường” do ông Tập Cận Bình khởi xướng từ năm 2013 đã đưa Trung Quốc trở thành chủ thầu chính trong các công trình đường sắt, khu công nghiệp, và cơ sở hạ tầng trên lục địa này, từ đó thúc đẩy nhu cầu đối với máy móc và nguyên vật liệu. Đồng thời, việc đồng Nhân dân tệ suy yếu trong năm nay cũng khiến hàng hóa Trung Quốc có sức cạnh tranh hơn tại thị trường Châu Phi.

Ông Christopher Beddor, Phó Giám đốc nghiên cứu Trung Quốc tại Gavekal Dragonomics, phát biểu rằng: “Các nhà xuất cảng Trung Quốc trong những năm gần đây đã thực hiện một công việc thực sự đáng khâm phục khi đa dạng hóa sang các thị trường mới nổi, trong đó có Châu Phi. Đồng Nhân dân tệ suy yếu trong năm nay có lẽ cũng đã khiến hàng hóa Trung Quốc trở nên cạnh tranh hơn tại các quốc gia Châu Phi.”

Các ngành xuất cảng tăng trưởng nhanh

• Máy móc xây dựng: tăng 63% so với năm trước.

• Xe hơi chở khách: số lượng hơn gấp đôi.

• Thép và sắt: tăng trưởng ở mức hai con số.

• Thiết bị năng lượng: pin (+41%), máy biến thế và bộ chuyển điện (+25%), sản phẩm liên quan đến năng lượng mặt trời và gió cũng tăng mạnh.

Tính khả hữu

Dù nhu cầu tăng, giá của 14 trên 18 loại hàng hóa chủ lực Trung Quốc xuất cảng sang Châu Phi thực tế lại sụt giảm trong năm qua, trong đó máy biến thế và bộ chuyển điện giảm sâu nhất (39%).

Tuy, thặng dư thương mại vẫn nghiêng hẳn về phía Trung Quốc khi giá trị hàng hóa xuất cảng sang Châu Phi lớn hơn rất nhiều so với hàng hóa nhập cảng từ lục địa này. Dẫu vậy, đối với Bắc Kinh, Châu Phi giữ một ý nghĩa chiến lược trọng yếu: đây là nơi để các công ty Trung Quốc thử sức, xây dựng thị trường, nâng cao thương hiệu và từng bước khẳng định vị trí toàn cầu. Dẫu có nguy cơ làm các nước Châu Phi rơi vào vòng xoáy lệ thuộc nợ nần và nền công nghiệp bản xứ bị lấn át, song cho đến nay, thái độ phản đối vẫn chưa mạnh mẽ như tại các khu vực khác.

Bà Lauren Johnston, một chuyên gia về quan hệ Trung Quốc – Châu Phi thuộc tổ hợp tư vấn New South Economics tại Melbourne, nhận định: “Châu Phi là nơi Trung Quốc đưa các hãng xưởng và thương hiệu của mình bước ra toàn cầu — tại đây họ tích lũy kinh nghiệm, kiến tạo thị trường, và gây dựng uy tín thương hiệu. Điều này giữ một vai trò trọng yếu trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm thúc đẩy vị thế lãnh đạo trong công cuộc phát triển toàn cầu.”

Thiên Vân thực hiện, theo Yahoo Finance