Câu hỏi ‘lợi ích của EU bị bán vì Ukraine’, và cảnh báo của Costa

Trong tuyên bố hôm Thứ Hai của Chủ tịch Hội đồng EU Antonio Costa, tuy thông điệp chính là cảnh báo Mỹ về vấn đề thuế quan, nhưng mà, như Politico chỉ ra, nó bất ngờ thể hiện mâu thuẫn với tuyên bố trước đó của Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen, khiến câu hỏi ‘phải chăng lợi ích của EU đã bị bán bởi vì EU muốn tiếp tục sự nghiệp chống Nga ở Ukraine’ lại trở nên tế nhị.

Cảnh báo của ông Costa

Thông điệp trên mạng xã hội hôm Thứ Hai, của Chủ tịch Hội đồng EU Antonio Costa, cũng là điểm lại một số ý mà ông trình bày trong Diễn đàn Chiến lược Bled:

“Tôi hiểu được sự thất vọng của nhiều người Châu Âu khi cho rằng Liên minh [EU] đã quá thụ động trong việc định hình những diễn biến trong mùa hè này về thương mại, trong quan hệ với Hoa Kỳ và với Ukraine.

Chúng tôi chắc chắn không hoan nghênh việc áp dụng lại thuế quan. Nhưng việc leo thang căng thẳng với một đồng minh quan trọng về thuế quan, trong khi biên giới phía Đông của chúng ta đang bị đe dọa, sẽ là một rủi ro thiếu thận trọng.

Chúng tôi chọn kiềm chế vì chúng tôi có trách nhiệm. Chúng tôi kiềm chế không trả đũa để bảo vệ lợi ích của công dân và doanh nghiệp.

Nhưng các đối tác của chúng ta —bao gồm cả Hoa Kỳ— phải biết rằng EU sẽ luôn bảo vệ chủ quyền, công dân, doanh nghiệp và các giá trị của mình. Ngoại giao không bao giờ nên bị nhầm lẫn với sự tự mãn.

Chúng ta phải trở nên tự chủ hơn, kiên cường hơn và sẵn sàng hành động hơn.”

Ý chính của thông điệp là khá rõ ràng. Ông Costa nói về việc ông đồng cảm với một số quốc gia thành viên EU khi họ không hài lòng với mức thuế suất đánh lên hàng hóa từ EU tới Mỹ, một thỏa thuận được định ra trong cuộc gặp mặt ngày 27/7 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen.

Ông Costa có ý rằng lẽ ra Mỹ không ép buộc EU trong tình trạng EU đang gặp vấn đề ở “biên giới phía Đông” tức là các nước của EU tiếp giáp với Nga, mà cụ thể là nói về chiến tranh đang diễn ra ở Ukraine, mặc dù Ukraine chưa phải là thành viên của EU.

Politico bình luận rằng điều ông Costa nói là mâu thuẫn với điều mà bà von der Leyen nói trước đó

Theo tờ báo Châu Âu Politico thì đoạn ông Costa nói về liên hệ giữa đàm phán thuế quan với Mỹ và tình hình Ukraine là “những bình luận thẳng thắng đến kinh ngạc” và “mâu thuẫn với lập trường” của bà von der Leyen.

“Không có mối liên hệ nào giữa hai điều đó,” bà von der Leyen vừa nói trước đó trong cuộc họp báo hôm Thứ Sáu tại Phần Lan.

Bà nói vậy là bác bỏ các nghi ngờ rằng, trong quá trình đàm phán, EU đã có những nhượng bộ Mỹ, bán đi lợi ích của EU, để đạp được thỏa thuận nào đó từ phía Mỹ.

Các quốc gia thành viên xa Nga, ví dụ như Tây Ban Nha, là không nguyện ý gia tăng việc đầu tư vào chiến tranh Ukraine. Những quốc gia như Hungry tỏ ý rõ ràng rằng họ không hài lòng về việc tăng thuế suất bị Mỹ áp đặt, đặc biệt là nếu thuế đó bị tăng là vì giới lãnh đạo trung ương EU muốn thỏa hiệp điều nào đó với Mỹ.

Tổng thống Hungary Viktor Orban nhiều lần cáo buộc rằng giới lãnh đạo EU đang tìm cách lợi dụng chiến tranh Ukraine để thâu tóm quyền lực chỉnh trị, và cũng đang tìm cách biến EU từ một cơ cấu liên minh kinh tế trở thành một cơ cấu kiểu liên bang tựa như Mỹ, với quyền lực tập trung cao hơn.

Nhật Tân