WP: Thông tin bị lộ cho thấy gián điệp Mỹ nhắm vào cả kẻ thù lẫn đồng minh

The Washington Post (WP) đưa tin 8/4, khi các quan chức Hoa Kỳ và đồng minh đang cố gắng tìm hiểu xem bằng cách nào mà hàng chục tài liệu bí mật quân sự lại xuất hiện ở các trang mạng công cộng, thì họ bất ngờ, và đôi khi phẫn nộ, khi thấy các tài liệu đó cho biết một cách trắng ra rằng Hoa Kỳ đang thu thập tình báo không chỉ của kẻ thù mà của cả đồng minh. Trí thức VN tại đây chuyển ngữ nguyên văn bài của The Washington Post.

Các tài liệu ấy, dường như ít nhất một phần đến từ Lầu Năm Góc và được đánh dấu là tối mật, cung cấp thông tin chiến thuật về cuộc chiến ở Ukraine, bao gồm cả khả năng chiến đấu của đất nước. Theo một quan chức quốc phòng, nhiều tài liệu dường như đã được chuẩn bị trong suốt mùa đông cho Tướng Mark A. Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân và các quan chức quân sự cấp cao khác, nhưng chúng cũng được cung cấp cho các nhân viên hợp đồng khác của Hoa Kỳ nếu họ có giấy phép an ninh cần thiết.

Các tài liệu khác bao gồm phân tích từ các cơ quan tình báo Hoa Kỳ về Nga và một số quốc gia khác, tất cả đều dựa trên thông tin thu thập được từ các nguồn mật.

— Theo thông tin rò rỉ: Người mang bộ trang phục lính đánh thuê Nga đang cố gắng mua vũ khí của đồng minh NATO để dùng chống lại Ukraine.

— [Có những rò rỉ] đã được chia sẻ [có lẽ sớm nhất là] ngày 28/2 và ngày 2/3 trên Discord.

— Một [lãnh đạo Hoa Kỳ] mô tả vụ đè thông tin này là nghiêm ngặt bất thường và nói rằng nó cho thấy sự hoảng loạn cao độ trong giới lãnh đạo Lầu Năm Góc.

Một loạt các báo cáo chi tiết và tóm tắt hé lộ ra một bức tranh mới hiếm hoi về hoạt động bên trong của tình báo Hoa Kỳ. Trong số những bí mật khác, chúng dường như tiết lộ nơi CIA đã tuyển dụng các đặc vụ để lén thu thập nội dung các cuộc trò chuyện kín của các nhà lãnh đạo thế giới; tin thu lén cho thấy, người mang bộ trang phục lính đánh thuê Nga đang cố gắng mua vũ khí của đồng minh NATO để dùng chống lại Ukraine; và những loại hình ảnh vệ tinh mà Hoa Kỳ sử dụng để theo dõi các lực lượng Nga, bao gồm cả một công nghệ tiên tiến dường như hầu như không được xác định công khai.

Các quan chức ở một số quốc gia nói rằng họ đang cố gắng đánh giá thiệt hại từ việc lộ tẩy thông tin, và nhiều người đã tự hỏi làm thế nào mà họ lại không phát hiện ra trong một thời gian dài như vậy. Các bức ảnh của ít nhất vài chục trang tài liệu được phân loại cao, có vẻ như đã được in ra và sau đó được gấp lại thành một gói, đã được chia sẻ ngày 28/2 và ngày 2/3 trên Discord (một nền tảng trò chuyện phổ biến của giới các game thủ). Các tài liệu đã được một người dùng chia sẻ với một máy chủ có tên là ‘Wow Mao’.

Một số tài liệu dường như là những đánh giá chi tiết về chiến trường Ukraine được chuẩn bị trong suốt mùa đông cho các nhà lãnh đạo cấp cao của Lầu Năm Góc. Nhưng các quan chức chỉ biết rằng các tài liệu đang nằm trên một máy chủ công cộng vào khoảng thời gian mà tờ New York Times (NYT) lần đầu tiên đưa tin về vụ rò rỉ, vào thứ Năm, theo những người quen thuộc với vấn đề này, người đã nói với điều kiện giấu tên để mô tả một cuộc điều tra đang diễn ra.

• Lầu Năm Góc điều tra vụ rò rỉ kế hoạch tấn công ở Ukraine của Mỹ và NATO

Lãnh đạo cấp cao của Lầu Năm Góc đã hạn chế luồng thông tin tình báo vào thứ Sáu như một phản ứng trước vụ rò rỉ bí mật quân sự này, hai quan chức Mỹ cho biết. Một người mô tả vụ đè thông tin này là nghiêm ngặt bất thường và nói rằng nó cho thấy sự hoảng loạn cao độ trong giới lãnh đạo Lầu Năm Góc.

Một quan chức tình báo châu Âu lo lắng rằng nếu Washington hạn chế quyền truy cập của các đồng minh vào các báo cáo tình báo trong tương lai, điều đó có thể khiến họ chìm trong bóng tối. Nhiều tài liệu bị rò rỉ được dán nhãn “NoForn”, nghĩa là chúng không thể được phát hành cho công dân nước ngoài. Nhưng những thông tin khác đã có thể để chia sẻ với các đồng minh thân cận của Hoa Kỳ, bao gồm liên minh Ngũ Nhãn (Five Eyes: Hoa Kỳ, Anh, Canada, Úc, New Zealand). Thông tin tình báo của Hoa Kỳ về các hoạt động của Anh và Canada có trong một số tài liệu, cho thấy rằng hậu quả từ vụ rò rỉ sẽ không chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ.

“Chúng ta cần quản lý tốt vấn đề này cả bên trong lẫn bên ngoài,” một quan chức quốc phòng thứ hai cho biết. “Có rất nhiều tổ chức và cơ quan tham gia.”

Bộ Tư pháp đã mở một cuộc điều tra về vụ rò rỉ. Một phát ngôn viên của Discord, nơi đăng các bản sao hình ảnh được biết đến sớm nhất, đã từ chối bình luận.

Toàn bộ mức độ rò rỉ là không rõ ràng. Quan chức quốc phòng thứ hai nói rằng những gì xuất hiện trực tuyến có thể là kết quả của một lần tiết lộ duy nhất từ ​​​​một nhóm tài liệu, nhưng các quan chức vẫn chưa chắc chắn về điều đó.

50 trang đã được The Washington Post xem xét liên quan đến gần như mọi ngóc ngách của bộ máy tình báo Hoa Kỳ. Bộ tài liệu mô tả các hoạt động tình báo tại Cơ quan An ninh Quốc gia, CIA, Cơ quan Tình báo Quốc phòng, các cơ quan thực thi pháp luật và Văn phòng Trinh sát Quốc gia (NRO) — có lẽ là cơ quan tình báo bí mật nhất trong chính phủ và chịu trách nhiệm về hệ thống vệ tinh gián điệp trị giá hàng tỷ đô la của Hoa Kỳ.

Các tài liệu chủ yếu liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine và chứng minh Hoa Kỳ đang đánh giá như thế nào về tình trạng của cuộc xung đột và hướng đi của nó. Phân tích đó cung cấp thông tin cho các quyết định chính sách lớn của chính quyền Biden, bao gồm cả việc cung cấp vũ khí gì cho Ukraine và cách đối phó với chiến lược chiến trường của Nga.

Chẳng hạn, một báo cáo tổng quan ngày 23/2 về giao tranh ở khu vực Donbas của Ukraine dự báo một “chiến dịch tiêu hao lớn” của Nga “có khả năng dẫn đến bế tắc, cản trở mục tiêu chiếm toàn bộ khu vực này của Moscow vào năm 2023”.

Tuyên bố đầy tự tin đó, được in đậm, được hỗ trợ bởi thông tin thu được từ “hình ảnh thương mại và do NRO thu thập” —[đây là nói về] một thế hệ vệ tinh hồng ngoại mới dùng cho ‘tín hiệu tình báo’— và “báo cáo liên lạc” —tham chiếu đến thông tin tình báo từ một chính phủ thân thiện— về tốc độ bắn pháo binh cao của Nga, tổn thất binh lính gia tăng và quân đội không có khả năng giành được những phần lãnh thổ đáng kể trong 7 tháng qua.

Việc Mỹ đánh giá dựa trên nhiều nguồn thì không có gì bí mật. Nhưng các quan chức Mỹ cho biết những tiết lộ chi tiết hơn này có thể giúp Moscow ngăn chặn một số con đường thu thập thông tin [mà Mỹ đã lợi dụng]. Ví dụ: Tài liệu chiến trường ngày 23/2 đặt tên cho một trong những nguồn của nó là “video chuỗi thời gian LAPIS”. Các quan chức quen thuộc với công nghệ này mô tả nó là một hệ thống vệ tinh tiên tiến cho phép chụp ảnh các vật thể trên mặt đất tốt hơn và giờ đây có thể dễ bị Nga gây nhiễu hoặc can thiệp hơn. Họ chỉ ra rằng LAPIS là một trong những năng lực được bảo vệ chặt chẽ hơn trong kho vũ khí tình báo của Hoa Kỳ.

Các tài liệu cũng chứng minh điều đã được hiểu từ lâu nhưng chưa bao giờ công khai diễn đạt chính xác đến mức thế này: Cộng đồng tình báo Mỹ đã thâm nhập sâu vào quân đội Nga và các chỉ huy của họ đến mức có thể cảnh báo Ukraine trước các cuộc tấn công và đánh giá một cách đáng tin cậy điểm mạnh và điểm yếu của các lực lượng Nga.

Một trang duy nhất trong tài liệu bị rò rỉ tiết lộ rằng cộng đồng tình báo Hoa Kỳ biết Bộ Quốc phòng Nga đã truyền đi kế hoạch tấn công các vị trí của quân đội Ukraine ở hai địa điểm vào một ngày nhất định trong tháng 2 và rằng các nhà hoạch định quân sự Nga đang chuẩn bị tấn công hàng chục cơ sở năng lượng và một số lượng tương tự các cây cầu ở Ukraine.

Các tài liệu tiết lộ rằng các cơ quan tình báo Mỹ cũng biết về kế hoạch nội bộ của GRU, cơ quan tình báo quân sự của Nga. Một tài liệu mô tả GRU đang lên kế hoạch cho một chiến dịch tuyên truyền ở các nước châu Phi với mục tiêu chuyển sự ủng hộ của công chúng chống lại các nhà lãnh đạo ủng hộ hỗ trợ cho Ukraine và đặc biệt là làm mất uy tín của Hoa Kỳ và Pháp. Báo cáo cho biết chiến dịch của Nga sẽ cố gắng gieo rắc những câu chuyện trên các phương tiện truyền thông châu Phi, bao gồm cả những câu chuyện cố gắng làm mất uy tín của Ukraine và tổng thống của nước này, ông Volodymyr Zelensky.

Các tài liệu chỉ ra nhiều thành công tình báo của Hoa Kỳ. Nhưng chúng cũng cho thấy các lực lượng Ukraine đã cạn kiệt như thế nào sau hơn một năm chiến tranh.

Một quan chức cấp cao của Ukraine hôm thứ Bảy cho biết vụ rò rỉ đã khiến các nhà lãnh đạo quân sự và chính trị của Kyiv tức giận, những người đã tìm cách che giấu các lỗ hổng tránh khỏi tai mắt Điện Kremlin liên quan đến tình trạng thiếu đạn dược và các số liệu chiến trường khác. Quan chức này cho biết ông cũng lo ngại rằng sắp có thêm nhiều tiết lộ về tình báo bí mật quân sự.

Trong khi đó, một số thông tin tình báo công khai hiện nay có thể châm ngòi cho các tranh cãi ngoại giao.

Các tài liệu cho thấy Hoa Kỳ đã tiếp cận được các kế hoạch nội bộ của Tập đoàn Wagner khét tiếng của Nga, một nhà thầu quân sự tư nhân đã cung cấp lực lượng cho nỗ lực chiến tranh của Nga, và rằng Wagner đã tìm cách mua vũ khí từ Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh của NATO.

Vào đầu tháng 2, nhân viên của Wagner “gặp gỡ các đầu mối của Thổ Nhĩ Kỳ để mua vũ khí và thiết bị từ Thổ Nhĩ Kỳ cho các nỗ lực của Vagner ở Mali và Ukraine,” một báo cáo viết, sử dụng một biến thể trong cách đánh vần tên của nhóm. Báo cáo nói thêm rằng tổng thống lâm thời của Mali, Assimi Goïta, “đã xác nhận rằng Mali có thể mua vũ khí từ Thổ Nhĩ Kỳ thay cho Vagner.”

Không rõ từ báo cáo chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ có thể đã biết gì về những nỗ lực của Wagner hoặc liệu chúng có hiệu quả hay không. Nhưng tiết lộ rằng một đồng minh NATO có thể đã hỗ trợ Nga trong cuộc chiến với Ukraine có thể gây bùng nổ, đặc biệt là khi Thổ Nhĩ Kỳ đang tìm cách ngăn chặn việc bổ sung Thụy Điển vào hàng ngũ của liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương.

Người phát ngôn của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ từ chối bình luận. Đại sứ quán Mali tại Washington đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Hai trang khác từ hồ sơ tình báo bị rò rỉ nói về kế hoạch của Wagner trong việc thuê tù nhân Nga chiến đấu ở Ukraine và lưu ý rằng quân đội Nga đã trở nên phụ thuộc vào lính đánh thuê. Giống như báo cáo về các cuộc họp liên quan đến Thổ Nhĩ Kỳ, những báo cáo này trích dẫn nguồn của họ đến từ “tín hiệu tình báo”, ám chỉ đến việc nghe lén điện tử và chặn liên lạc. Các quan chức thường coi đó là một trong những hình thức thu thập thông tin tình báo hiệu quả nhất, nhưng các đó có khả năng bị vô hiệu hóa nếu bị lộ.

Các báo cáo tình báo khác trong số tài liệu bị rò rỉ phản ánh sự phân nhánh địa chính trị của cuộc chiến ở Ukraine. Một bản tóm tắt phân tích từ World Intelligence Review của CIA, một ấn phẩm hàng ngày dành cho các nhà hoạch định chính sách cấp cao, nói rằng Bắc Kinh có khả năng coi các cuộc tấn công của Ukraine vào sâu bên trong lãnh thổ Nga là “cơ hội để coi NATO là kẻ xâm lược”, và rằng Trung Quốc có thể gia tăng hỗ trợ cho Nga nếu họ cảm thấy các cuộc tấn công đó là “đáng kể”.

• Ukraine lại tìm cách phủ nhận rằng họ cho lính đánh thuê tấn công Nga
• Nga và Ukraine đổ lỗi về giao tranh trên lãnh thổ Nga gần biên giới

Các quan chức Mỹ và châu Âu đã thận trọng theo dõi liên minh giữa Moscow và Bắc Kinh. Cho đến nay, các quan chức cho biết không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc chấp thuận yêu cầu của Nga về viện trợ quân sự sát thương. Tuy nhiên, một cuộc tấn công của Ukraine vào Moscow bằng vũ khí do Hoa Kỳ hoặc NATO cung cấp có thể sẽ cho Bắc Kinh thấy rằng “Washington phải chịu trách nhiệm trực tiếp về việc leo thang xung đột” và cung cấp lý do có thể để Trung Quốc trang bị vũ khí cho Nga, phân tích kết luận.

Các tài liệu cũng cho thấy Washington đang theo dõi sát sao việc theo đuổi vũ khí hạt nhân của Iran. Một cuộc họp báo từ tháng 2 lưu ý ngắn gọn rằng trong những ngày gần đây, Iran đã tiến hành các vụ thử tên lửa đạn đạo tầm ngắn. Một người khác xem xét một báo cáo mới được Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế công bố về những nỗ lực của Iran nhằm mở rộng các cơ sở làm giàu uranium.

Những báo cáo đó dường như được cung cấp dưới dạng cập nhật thường xuyên cho các nhà hoạch định chính sách. Nhưng một nguồn khác, có ý định xuất phát từ ‘tín hiệu tình báo’ và “báo cáo ngoại giao”, thay mặt cho cộng đồng tình báo Hoa Kỳ đưa ra một đánh giá mờ nhạt về khả năng của IAEA trong việc thực hiện sứ mệnh an ninh hạt nhân của mình.

Các báo cáo khác cung cấp thông tin cập nhật về chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, bao gồm cả các vụ thử tên lửa. Và để nhắc nhở rằng Hoa Kỳ cũng do thám các đồng minh của mình, một tài liệu khác báo cáo rằng Hội đồng An ninh Quốc gia Hàn Quốc vào đầu tháng 3 đã “vật lộn” với yêu cầu của Hoa Kỳ rằng nước này cung cấp đạn pháo cho Ukraine mà không khiêu khích Moscow quá mức. Cố vấn an ninh quốc gia của Hàn Quốc gợi ý có thể bán vũ khí cho Ba Lan, nước kiểm soát các tuyến đường cung cấp vũ khí chính, vì mục tiêu của Mỹ là nhanh chóng đưa nguyên liệu đến Ukraine, báo cáo cho biết, trích dẫn các ‘tín hiệu tình báo’.

Ngọn nguồn của rò rỉ vẫn chưa rõ ràng. Bài đăng xác định người dùng đã chia sẻ những hình ảnh vào tháng 2 và tháng 3, theo đánh giá của các bài đăng trên mạng xã hội trước đó, có trụ sở tại miền nam California. Một tài khoản Twitter sử dụng cùng một handle và avatar giống như tài khoản Discord đã viết vào thứ Sáu rằng họ đã “tìm thấy một số thông tin từ một máy chủ hiện đã bị cấm và chuyển nó đi”.

Một người đàn ông ra mở cửa, khi được gõ cửa tại một ngôi nhà đăng ký theo tên cha của người dùng Discord nói trên vào tối thứ Sáu, đã từ chối bình luận. “Tôi không nói chuyện với bất cứ ai,” ông nói, đóng cửa ngôi nhà của gia đình ở rìa một ngõ cụt.

Cách đó khoảng 3 dặm, tại một ngôi nhà được đăng ký theo tên mẹ của người dùng, một tiếng gõ cửa không được trả lời. Các bậc cha mẹ đã không trả lời các cuộc gọi hoặc tin nhắn.

Vào Thứ Tư, hình ảnh cho thấy một số tài liệu cũng được lưu hành trên bảng tin trực tuyến ẩn danh 4chan và tìm đường đến ít nhất hai nền tảng truyền thông xã hội chính thống là Telegram và Twitter. Trong ít nhất một trường hợp, có vẻ như một slide ban đầu được lưu hành trên Discord đã được chỉnh sửa để làm cho có vẻ như ít binh sĩ Nga thiệt mạng trong chiến tranh hơn so với đánh giá của Lầu Năm Góc.

Không có dấu hiệu nào cho thấy các tài liệu khác, bao gồm cả những tài liệu liên quan đến các quốc gia ngoài Ukraine, đã bị thay đổi.