Nếu thu hồi 2,5 triệu xe máy cũ nát, chủ xe có được hỗ trợ hay không?

Hiện Hà Nội có gần 6 triệu xe máy, trong đó 2,5 triệu xe máy đã hết hạn sử dụng từ năm 2000. Liên quan đến vấn đề ô nhiễm môi trường và an toàn giao thông khu vực TP. Hà Nội, tới đây UBND TP. Hà Nội sẽ đưa ra biện pháp thu hồi toàn bộ số xe máy cũ nát, không đảm bảo về tiêu chuẩn xả thải.

• Tháng 6/2017, Hà Nội sẽ trình phương án hạn chế xe cá nhân vào nội đô

Xe “cũ nát” là xe như thế nào?

Ông Khuất Việt Hùng – Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT quốc gia thông tin, xe cũ nát là xe không đủ điều kiện tham gia giao thông chứ không phải xe hết ngày, hết giờ, hết niên hạn. Phương tiện có thể cũ nhưng điều kiện kỹ thuật đảm bảo thì vẫn được lưu thông.

Một cán bộ thuộc phòng PC67 – Công an TP.HCM cho biết, xe cũ nát hay xe quá đát còn gọi là “xe mù”, “xe mờ” là xe không đảm bảo được yêu cầu an toàn về kỹ thuật. Khi lưu thông trên đường thường phạm lỗi như không có đèn, không còi, không gương, biển số bị mờ, thay đổi kết cấu khung xe,… Các loại xe này thường hay tập trung ở khu vực buôn bán đông đúc, chợ và hay chở hàng cồng kềnh gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông.

Theo ông Nguyễn Hữu Trí – Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT), hiện nay Chính phủ chưa có văn bản pháp lý để quy định về tuổi thọ dành cho xe máy, mô tô.

Xe “cũ nát” gây ô nhiễm môi trường

Mới đây, ông Nguyễn Đức Chung – Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đã thưa ra báo động đỏ về vấn đề ô nhiễm môi trường trong khu vực thành phố Hà Nội, ước tính toàn thành phố có 6 triệu xe máy, riêng xe máy cũ nát là 2,5 triệu, vì vậy một lượng lớn ô nhiễm là các chất khí thải từ xe máy.

Thành phần khí thải phụ thuộc nhiều vào động cơ xe, nếu như xe đã quá lâu, động cơ kém thì nhiên liệu xăng, dầu được đốt không hết, vì vậy khí thải càng độc hại hợn. Ông Nguyễn Minh Đồng – Giám đốc Công ty tư vấn công nghệ ô tô Đức – Việt cho biết một chiếc xe máy động cơ 100cc, tiêu chuẩn Euro 2 thải ra lượng khí thải độc hại cao gấp hàng trăm chiếc ô tô có động cơ 1.800cc, tiêu chuẩn Euro 5.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Nhật Bản ở trường Đại học Kanazawa, xe máy có công nghệ thấp thì lượng khí thải thải ra ngoài môi trường cao gấp nhiều lần ô tô. Phần lớn khí thải độc hại là các hydrocarbon, tác động xấu tới sức khỏe con người. Hít phải những chất khí độc hại này có thể dẫn đến ung thư.

Thu hồi xe cũ nát, chủ xe có được hỗ trợ?

Theo kế hoạch, tháng 6 tới, UBND TP Hà Nội sẽ trình lên HĐND TP chương trình liên quan đến hạn chế xe máy, cùng với đó sẽ có biện pháp thu hồi các ô tô, xe máy quá hạn sử dụng.

Tuy nhiên, đa phần người sử dụng xe máy cũ nát là người lao động có thu nhập tương đối thấp, dùng để chở hàng hóa hoặc làm xe kéo. Đó cũng là phương tiện để kiếm kế sinh nhai cho cả gia đình, vì vậy việc thu hồi xe cũ nát có thể làm ảnh hưởng lớn đến đời sống của nhiều người.

Theo Quyết định 16/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, người có sản phẩm thu hồi có quyền: Được hưởng quyền lợi theo chính sách của nhà sản xuất; yêu cầu nhà sản xuất tiếp nhận các sản phẩm thải bỏ do chính nhà sản xuất đó đưa ra thị trường; thông báo cho Bộ TN&MT hoặc Sở TN&MT trong trường hợp nhà sản xuất từ chối tiếp nhận sản phẩm thải bỏ.

Vì thế đến thời điểm hiện tại, chưa có quy định cụ thể nào về việc hỗ trợ đối với người bị thu hồi với xe cũ nát.

Theo Quyết định số 16 trên, từ 1/1/2018, xe mô tô, gắn máy và ô tô các loại hết niên hạn sử dụng sẽ bị thu hồi.

Nhưng Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam – ông Nguyễn Hữu Trí cho biết tới nay mới chỉ có quy định niên hạn với xe tải (lưu hành không quá 25 năm) và xe khách (lưu hành không quá 20 năm). Xe ôtô con, xe du lịch, xe máy chưa quy định niên hạn sử dụng, nên chưa thể thu hồi.

Hơn 10 năm về trước, Bộ GTVT từng đề xuất quy định niên hạn sử dụng đối với xe máy là 8 năm hoặc 100.000 km. Đề xuất này đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối, cho rằng như vậy sẽ tác động đến đa số người nghèo.

Một số ý kiến cho rằng, chỉ nên quy định tiêu chuẩn khí thải và thu phí khí thải. Xe càng cũ thu phí khí thải càng cao để hạn chế người dân sử dụng, giống như nhiều nước trên thế giới đang áp dụng. Từ năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy, nhưng đến nay vẫn chưa thể thực hiện do cơ sở pháp lý chưa đầy đủ và liên quan đến hàng chục triệu người dân.

Hoàng Minh (T/h)

Xem thêm: