Bộ KH-ĐT ‘cự’ Bộ Văn hóa trước đề xuất chi 350.000 tỷ đồng chấn hưng văn hóa

Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) cho hay toàn bộ số kinh phí dự kiến 350.000 tỷ đồng để thực hiện 11 năm “chấn hưng văn hóa, xây dựng con người Việt Nam” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) trình Chính phủ phê duyệt vẫn “chưa có cơ sở đề xuất nguồn lực cụ thể”.

• Việt Nam: Đề xuất chi 350.000 tỷ đồng để chấn hưng văn hóa, xây dựng con người

Ngày 16/10, Bộ KH-ĐT có công văn hỏa tốc gửi Bộ VH-TT&DL về việc bổ sung, hoàn thiện hồ sơ báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam giai đoạn 2025-2035 (sau đây gọi là Chương trình chấn hưng văn hóa).

Bộ KH-ĐT đánh giá báo cáo của Bộ VH-TT&DL mới nêu một số căn cứ xác định nhu cầu vốn ngân sách trung ương mà chưa nêu cơ sở, phương pháp xác định tổng vốn đầu tư của chương trình. Con số tổng vốn đầu tư 350.000 tỷ đồng trong 11 năm (2025-2035) cũng chưa được tính toán dựa trên mục tiêu, quy mô chương trình.

Bộ KH-ĐT cũng đề nghị Bộ VH-TT&DL rà soát, sắp xếp thứ tự ưu tiên, xác định mục tiêu của chương trình đảm bảo phù hợp với quy định về đầu tư công, đảm bảo các mục tiêu có tính khả thi, phù hợp với khả năng huy động nguồn lực thực hiện chương trình.

Theo Bộ KH-ĐT, cơ cấu nguồn lực thực hiện chương trình như Bộ VH-TT&DL đề xuất chưa thể hiện rõ cơ cấu từng nguồn vốn, chưa thống nhất giữa các tài liệu. Cơ quan soạn thảo cần rà soát, chỉnh sửa tổng vốn đầu tư chương trình theo hướng chia theo từng nguồn và phân kỳ đầu tư theo giai đoạn, cần bổ sung khả năng huy động các nguồn lực theo thứ tự ưu tiên.

Cơ quan soạn thảo ước tính đến năm 2030 sẽ cần 182.000 tỷ đồng, gồm vốn ngân sách trung ương 110.000 tỷ đồng (vốn đầu tư phát triển 82.500 tỷ đồng, vốn sự nghiệp 27.500 tỷ đồng); vốn địa phương 36.000 tỷ đồng; nguồn khác 36.000 tỷ đồng. Số tiền còn lại dành cho giai đoạn sau. Tuy nhiên, Bộ KH-ĐT cho biết đến thời điểm này chưa có cơ sở đề xuất nguồn lực cụ thể cả 2 giai đoạn của chương trình.

Nguồn vốn địa phương cũng mới dự kiến việc huy động, chưa nêu tỷ lệ vốn đối ứng và chưa thể hiện rõ nhu cầu của các địa phương. Bộ VH-TT&DL cần làm rõ cơ sở huy động vốn địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác. Đề xuất cho các cơ quan chỉ đạo địa phương được trích 1,5% nguồn ngân sách hỗ trợ trực tiếp Chương trình và áp dụng mức khoán chung 3% vốn đầu tư xây dựng cơ bản, làm kinh phí hoạt động, cũng phải làm rõ cơ sở.

Không chỉ Bộ KH-ĐT lo ngại

Đưa ra ý kiến về đề xuất Chương trình chấn hưng văn hóa, Bộ Nội vụ đề nghị Bộ VH-TT&DL nghiên cứu, rà soát kỹ kinh phí trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, nguồn tài lực quốc gia hạn chế, phải triển khai nhiều chương trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội.

Chung quan điểm, Bộ Y tế cho rằng văn hóa là lĩnh vực khó đo lường kết quả đầu ra, đề nghị làm rõ nội hàm các tiêu chí đánh giá hiệu quả để đảm bảo Chương trình được triển khai thực hiện hiệu quả, tiết kiệm, công khai, minh bạch, phù hợp với người dân Việt Nam.

Viện Nghiên cứu văn hóa (thuộc Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) cho rằng chương trình này dành phần lớn kinh phí để xây dựng hạ tầng cơ sở nhà hát, rạp chiếu phim, bảo tàng…, tuy nhiên đây là việc cần đánh giá một cách thận trọng.

Đơn vị này cho rằng đầu tư hạ tầng là việc làm cần thiết nhưng thiếu cân đối vì việc tập trung quá nhiều kinh phí để xây dựng, cải tạo các công trình văn hóa chưa đi đôi với việc làm thế nào để phát triển các hoạt động văn hóa tương ứng. Trên thực tế, các công trình văn hóa “hiện đại” như nhà văn hóa, trung tâm văn hóa, thư viện ở vùng nông thôn được đầu tư rất lớn từ các chương trình phát triển như chương trình Nông thôn mới nhưng chưa được sử dụng đúng công năng và chưa thu hút được các hoạt động văn hóa của người dân địa phương. Các bảo tàng, nhà hát cũng không hoạt động thường xuyên do chưa đáp ứng được nhu cầu xã hội.

Báo Vnexpress dẫn thông tin cho hay vào ngày 9/10, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Đoàn Văn Việt cho biết số vốn 350.000 tỷ đồng đề xuất chi cho Chương trình chấn hưng văn hóa được tổng hợp trên cơ sở đề xuất của địa phương, bộ ngành. Số vốn trên dự kiến được đầu tư trong 11 năm, trên toàn quốc từ cấp xã, huyện, tỉnh.