Có nên để phạm nhân lao động ngoài trại giam?

Hiện vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều liên quan đến việc có nên cho phép phạm nhân lao động ngoài trại giam theo đề xuất của Bộ Công an.

Bộ Công an đề xuất cho phạm nhân lao động ngoài trại giam

Tháng 1/2019, trong buổi góp ý về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) của UB Thường vụ Quốc hội, nội dung “tổ chức khu sản xuất, điểm lao động cho phạm nhân ngoài trại giam” được Uỷ ban Tư pháp và Bộ Công an (cơ quan chủ trì soạn thảo) thống nhất đề nghị bổ sung quy định này vào dự luật.

Theo đó, trại giam được phép thành lập khu sản xuất, điểm lao động và phối hợp với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.

Phạm nhân được ra ngoài lao động cũng phải được lựa chọn theo các điều kiện cụ thể về loại tội, mức hình phạt, ý thức.

Theo Bộ trưởng BCA Tô Lâm, việc đưa phạm nhân đi lao động trong khu sản xuất, điểm lao động luật chưa quy định nhưng thực tế đã thực hiện. Dựa trên việc phân loại, các trại giam sẽ lựa chọn những phạm nhân đủ điều kiện đi lao động bên ngoài. Mục đích là “cải tạo họ trở thành người tốt”.

Chủ nhiệm UB Tư pháp Lê Thị Nga cho biết: “Việc giam giữ tập trung phạm nhân với số lượng lớn trong một thời gian dài, nếu không tổ chức cho họ lao động thì sẽ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp, nguy cơ mất an ninh, an toàn tại các trại giam.”

Bà Nga cũng khẳng định công tác tổ chức lao động cho phạm nhân vừa nhằm giáo dục cải tạo, dạy nghề, cải thiện chế độ ăn, tạo thêm khoản thu nhập, chuẩn bị cho phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng, đồng thời cũng là biện pháp quản lý hiệu quả.

Vẫn còn nhiều ý kiến lo ngại

Trong buổi tranh luận tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách vào ngày 4/4, vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về việc cho phạm nhân lao động ngoài trại giam, bao gồm việc không bảo đảm tính nghiêm minh của bản án, gây tâm lý lo lắng cho nhân dân ở khu vực phạm nhân lao động, dễ xảy ra tình trạng phạm nhân mang vật cấm vào trại giam và nguy cơ phạm nhân trốn.

Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng đề nghị bỏ nội dung này vì hình phạt tù trước hết phải có mục đích trừng trị, sau mới tới cải tạo và giáo dục. “Nếu được thông qua, chúng ta đã nhân đạo với tội phạm mà quên đi nỗi đau của nạn nhân,” ông Nhưỡng cho biết.

Đại biểu Trần Văn Mão (Nghệ An) cho biết việc tổ chức cho phạm nhân lao động phải được hiểu là một biện pháp giáo dục chứ không phải tạo ra cơ sở vật chất. Nếu tổ chức cho phạm nhân lao động ngoài nơi giam giữ thì việc mang vật cấm như ma túy, điện thoại… sẽ khó quản lý.

Đại biểu Trần Thị Quốc Khánh băn khoăn kết quả lao động của phạm nhân được sử dụng thế nào, có được trả xứng đáng không hay lợi dụng công sức họ để phục vụ lợi ích nhóm.

Bà cũng cho rằng người phạm tội bị trừng phạt bằng biện pháp cách ly với xã hội nhưng giờ cho họ hoà nhập theo cách khác thì pháp luật không còn nghiêm.

Nhiều đại biểu khác cũng quan ngại quy định này dễ dẫn đến việc bị lợi dụng, phát sinh nhiều tiêu cực khó lường.

Trên thực tế, BCA đã tiến hành thực hiện thí điểm việc lao động ngoài trại giam

Ông Tô Lâm cho biết hiện đã có 24 (trên tổng số 54) trại giam có tình hình an ninh trật tự tốt được Bộ Công an thí điểm cho phép lập “khu sản xuất” và được liên kết với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất để thành lập các “điểm lao động, dạy nghề” ngoài trại giam.

Các điểm này được thiết kế trong khuôn viên các cơ sở sản xuất của doanh nghiệp, có tường rào bao quanh, tách biệt khu dân cư.

Kết quả lao động của phạm nhân được phân chia như sau: 16% bổ sung suất ăn cho phạm nhân, 10% lập quỹ tái hoà nhập cộng đồng, 15% bổ sung quỹ phúc lợi của trại giam, 7% bổ sung thưởng cho trại giam, 10% tổ chức dạy nghề cho phạm nhân, 42% trong đó có 2% làm quỹ khen thưởng cho trại giam, còn 40% Bộ duyệt để cho trại đầu tư trở lại mua phương tiện, trang thiết bị phục vụ cho phạm nhân lao động.

Theo Trung tướng Hồ Thanh Đình, Cục trưởng Cục Quản lý trại giam, số tiền thu về mỗi năm từ việc lao động của phạm nhân, sau khi trừ đi chi phí, là khoảng 250 tỷ đồng và “có sổ sách đàng hoàng.”

Bộ Công an cũng cho biết trong tổng số gần 7.000 phạm nhân ra ngoài lao động chỉ có một người bỏ trốn.

Hiện Quốc hội đang đề nghị BCA có thêm báo cáo về việc thí điểm để các đại biểu có đủ thông tin khi nghiên cứu, thảo luận.

Thanh Thuỷ (t/h)

Xem thêm: