Ngăn cuộc gọi giả mạo hình ảnh Deepfake – giải pháp nằm ngoài Bộ TT&TT

Theo ông Trần Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, không phải giải pháp kỹ thuật mà ngăn chặn tài khoản ngân hàng không chính chủ mới là căn nguyên để giải quyết bài toán lừa đảo trực tuyến. 

• Sơn La: Tội phạm giả danh công an, kiểm sát viên… gọi điện lừa đảo, chiếm đoạt tiền
• Cảnh giác thủ đoạn lừa đảo từ cuộc gọi tuyển cộng tác viên TikTok, Zalo, Điện máy xanh

Công bố thông tin tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 5/5 của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), đại diện Cục An toàn thông tin cho biết thời gian gần đây xuất hiện hình thức lừa đảo trực tuyến mới là cuộc gọi video Deepfake. Các đối tượng sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), giả mạo hình ảnh, sao chép chân dung để tạo ra các đoạn video giả người thân, bạn bè để thực hiện các cuộc gọi lừa đảo trực tuyến.

Theo ông Hưng, Deepfake đang là một mối đe dọa đối với sự trung thực và tin cậy của video và hình ảnh. Nó có thể được sử dụng không chỉ để lừa đảo trực tuyến mà còn sử dụng cho các mục đích khác như tấn công chính trị, tạo ra những tin tức giả mạo hoặc phá hoại danh tiếng của người khác.

Tuy nhận định về mức độ nguy hiểm, đại diện Cục An toàn thông tin cho rằng đối với các cuộc gọi Deepfake như hiện nay, bằng mắt thường vẫn có thể nhận thấy một số các dấu hiệu như thời gian gọi thường rất ngắn chỉ vài giây; khuôn mặt của người trong cuộc gọi video giả mạo thường thiếu cảm xúc và khá “trơ” khi nói, tư thế lúng túng, không tự nhiên; hướng đầu và cơ thể không nhất quán với nhau…

Ngoài ra, cũng có thể nhận thấy màu da của nhân vật trong video cuộc gọi bất thường, ánh sáng kỳ dị và bóng đổ không đúng vị trí. Điều này có thể khiến cho video trông không tự nhiên. Âm thanh cũng là một vấn đề có thể nhận thấy sự khác lạ trong video, khi nó không đồng nhất với hình ảnh, có nhiều tiếng ồn bị lạc vào video hoặc video không có âm thanh.

Có thể xảy ra tình huống mà tài khoản chuyển tiền không phải của người đang thực hiện cuộc gọi. Thông thường, kẻ gian sẽ ngắt cuộc gọi giữa chừng với lý do mất sóng, sóng yếu… Những yếu tố kỳ lạ như trên là dấu hiệu nhận biết của các vụ lừa đảo Deepfake.

Đáng lưu ý, ông Hưng nhận định căn nguyên để giải quyết bài toán lừa đảo trực tuyến không phải là giải pháp kỹ thuật, mà là giải quyết tình trạng tài khoản ngân hàng không chính chủ.

“Ở góc độ căn cơ, gốc rễ của những vụ lừa đảo trực tuyến phần lớn liên quan đến lừa đảo tài chính – lấy được tiền của nạn nhân. Để thực hiện sai phạm này, kẻ lừa đảo cần đến các tài khoản chuyển tiền vào. Những đối tượng này mua các tài khoản ngân hàng không chính chủ với giá rất rẻ”, ông Hưng nói.

Theo ông Hưng, tội phạm dễ dàng mua các tài khoản ngân hàng với giá chỉ 2-3 triệu đồng để nạn nhân chuyển tiền vào.

“Chúng ta cần ngăn chặn các tài khoản không chính chủ này, đồng bộ thông tin tài khoản ngân hàng với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Việc xử lý triệt để các tài khoản ngân hàng không chính chủ sẽ giúp tình lừa đảo trực tuyến giảm mạnh,” ông Hưng khẳng định.

Theo đó, nói về biện pháp xử lý các hình thức lừa đảo trực tuyến, ông Hưng cho rằng, không chỉ có Cục an toàn thông tin, Bộ TT&TT mà cần sự phối hợp của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an từ việc ngăn chặn các tài khoản ngân hàng không chính chủ, đồng bộ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thông tin thuê bao…

Còn về các giải pháp kỹ thuật để phát hiện và ngăn chặn cuộc gọi deepfake, đại diện Bộ TT&TT cho rằng hiện nay các chính phủ, các tổ chức và các tập đoàn công nghệ lớn đang tìm kiếm. Trong thời gian độ trễ của công nghệ, Bộ TT&TT đề nghị các cơ quan báo chí tuyên truyền, phổ biến thông tin để người dân nhận biết được dấu hiệu của các cuộc gọi lừa đảo này.

Nguyễn Sơn