Đề xuất xác thực danh tính người livestream bán hàng

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Thương mại điện tử, với quy định mới yêu cầu định danh người bán qua VNeID và xác thực danh tính người livestream để đảm bảo minh bạch và kiểm soát nội dung.

• Bộ Công Thương đề xuất Luật Thương mại điện tử để quản lý livestream bán hàng
• Gắn mác “Chè Thái Nguyên” để bán hàng tấn chè, một người bị khởi tố

Ngày 22/9, Bộ Công Thương cho biết dự thảo Luật Thương mại điện tử gồm 8 chương và 50 điều, quy định 4 mô hình hoạt động thương mại điện tử: nền tảng kinh doanh trực tiếp, nền tảng trung gian, mạng xã hội hoạt động thương mại điện tử, và nền tảng tích hợp đa dịch vụ. Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân trình bày tờ trình, nhấn mạnh nhu cầu xây dựng luật để quản lý các hoạt động đặc thù, đảm bảo minh bạch và cạnh tranh công bằng.

Dự thảo quy định các nhóm trách nhiệm chung của chủ thể tham gia thương mại điện tử, tập trung vào minh bạch thông tin. Nền tảng thương mại điện tử phải công bố công khai thông tin về chủ sở hữu, người bán, sản phẩm hàng hóa dịch vụ, cũng như điều kiện giao dịch chung bao gồm quyền nghĩa vụ các bên, chính sách giao hàng, thanh toán và cơ chế giải quyết tranh chấp.

Một điểm mới là quy định định danh người bán: chủ quản nền tảng có trách nhiệm định danh người bán trong nước qua VNeID, còn người bán nước ngoài qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp.

Người bán nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phải cung cấp thông tin cho nền tảng để định danh và minh bạch hóa thông tin người bán cũng như hàng hóa dịch vụ, tương ứng với người bán trong nước.

Với hoạt động bán hàng livestream, dự thảo yêu cầu chủ quản nền tảng xác thực danh tính người livestream, công khai thông tin và thực hiện cơ chế biện pháp kiểm soát theo thời gian thực nội dung bán hàng.

Người bán phải cung cấp cho người livestream các tài liệu pháp lý chứng minh đáp ứng điều kiện. Người livestream cung cấp thông tin cho chủ quản nền tảng phục vụ việc định danh và xác thực điện tử, không được đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa dịch vụ.

Hoạt động bán hàng phải thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đối với trường hợp pháp luật quy định. Nền tảng cần có biện pháp ngăn chặn livestream bán hàng với hàng hóa dịch vụ cấm quảng cáo. Trường hợp nội dung livestream ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người chưa thành niên, nền tảng phải đưa ra lời nhắc nổi bật trước khi hiển thị thông tin.

Đối với hoạt động tiếp thị liên kết, dự thảo quy định tổ chức cung cấp dịch vụ tiếp thị liên kết phải định danh người tiếp thị liên kết, có cơ chế theo dõi giám sát hoạt động của người tiếp thị liên kết, và ngăn chặn gỡ bỏ các liên kết cho hàng hóa dịch vụ vi phạm pháp luật.

Người tiếp thị liên kết không được cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa dịch vụ, cũng không được thực hiện tiếp thị liên kết trên các nền tảng số chưa đáp ứng điều kiện hoạt động tại Việt Nam.

Về hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài, dự thảo quy định chủ quản nền tảng thương mại điện tử là tổ chức cá nhân nước ngoài mà nền tảng có lựa chọn ngôn ngữ tiếng Việt hoặc sử dụng tên miền quốc gia Việt Nam “.vn” hoặc đạt ngưỡng giao dịch với người mua tại Việt Nam phải thành lập pháp nhân tại Việt Nam. Việc thành lập pháp nhân chỉ thực hiện qua hình thức thành lập tổ chức kinh tế hoặc góp vốn mua cổ phần. Nếu đầu tư vào nền tảng số quy mô lớn thì phải xin ý kiến thẩm định của Bộ Công an về an ninh quốc gia.

Trường hợp ủy quyền cho pháp nhân tại Việt Nam, nội dung ủy quyền giữa tổ chức cá nhân nước ngoài và pháp nhân nhận ủy quyền phải đảm bảo thực hiện đầy đủ các trách nhiệm tại Luật Thương mại điện tử. Đồng thời, chủ quản nền tảng phải thực hiện ký quỹ tại ngân hàng thương mại tại Việt Nam hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam để giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại cho người mua tại Việt Nam, tương tự quy định ở các lĩnh vực rủi ro cao như ngân hàng, dịch vụ tin cậy, kinh doanh đa cấp.

Dự thảo cũng quy định biện pháp kiểm soát thông tin vi phạm pháp luật, bao gồm cơ chế tự động kiểm duyệt thông tin trước khi hiển thị trên nền tảng, rà soát gỡ bỏ thông tin vi phạm khi phát hiện hoặc nhận phản ánh.

Trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Phan Văn Mãi đề nghị báo cáo bổ sung làm rõ những tồn tại hạn chế khoảng trống trong các luật hiện hành và các dự án luật đang trình Quốc hội cần được khắc phục bổ sung hoàn thiện bởi các quy định riêng tại dự thảo luật.

Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị rà soát hoàn thiện nội dung các điều khoản theo hướng tách bạch rõ những nội dung thực hiện theo quy định của luật này so với các luật có liên quan, không quy định lại nội dung đã có tại các luật quy định chung hoặc luật quản lý ngành lĩnh vực khác, tránh chồng chéo trùng lẫn mâu thuẫn xung đột pháp luật, không phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết và không tạo vướng mắc pháp lý trong quá trình tổ chức thực hiện.

Cơ quan thẩm tra cần quy định rõ về phạm vi nội hàm hoạt động thương mại điện tử, rà soát làm rõ quy định tương ứng với đặc thù của việc giao kết mua bán hàng hóa so với giao kết cung cấp dịch vụ, bởi bản chất cách thức hoạt động dịch vụ rất khác với các nền tảng thương mại điện tử.