Dự án cao tốc Bắc-Nam: Dự kiến thu phí 1.500 đồng một km

Dự án cao tốc Bắc Nam trong giai đoạn 1 (2017-2025) cần hơn 243.000 tỷ đồng nhưng vốn nhà nước chỉ có 55.000 tỷ, phần còn lại đi vay với lãi suất 10,37%/năm; Với mức phí dự tính là 1.500 đồng/km cho toàn tuyến hơn 1.600 km, phí trung bình sẽ là 2,4 triệu đồng/lượt.

Bộ GTVT vừa có tờ trình Quốc hội về dự án cao tốc Bắc – Nam. Theo đó, hiện nay dự án đã đưa vào khai thác 123 km ở một số đoạn thuộc tuyến Hà Nội – TP.HCM (là một trong những tuyến nằm trong dự án cao tốc Bắc-Nam) như: đoạn Pháp Vân – Cầu Giẽ, Cầu Giẽ – Ninh Bình, TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây; đoạn Đà Nẵng – Quảng Ngãi (dài 127km, đang thi công); 1.372 km còn lại của tuyến đang chờ đầu tư.

Theo Bộ GTVT, toàn dự án cao tốc Bắc-Nam có tổng mức đầu tư 312.435 tỷ đồng, quy mô 4-6 làn xe, tốc độ 80-120km/h. Tổng diện tích giải phóng mặt bằng toàn dự án theo quy hoạch khoảng 6.505 ha (diện tích trồng lúa khoảng 1.820 ha; hơn 15.500 hộ dân bị ảnh hưởng). Dự án chia làm hai giai đoạn. Trong đó:

Giai đoạn 1 (2017-2025): Vốn đầu tư 243.312 tỷ đồng, chia hai phần ưu tiên gồm:

Ưu tiên 1: Từ năm 2017 đến năm 2020 đầu tư khoảng 713 km, với 11 dự án thành phần (8 dự án đầu tư theo hình thức PPP, loại hợp đồng BOT; 3 dự án đầu tư công).

Ưu tiên 2: Từ năm 2021 đến năm 2025 đầu tư khoảng 659 km, chia thành 9 dự án thành phần đều theo hình thức BOT. Khâu giải phóng mặt bằng phần ưu tiên 2 chia làm 14 dự án thành phần giao cho các địa phương thực hiện.

Trong giai đoạn 1, do vốn Nhà nước chỉ có 55.000 tỷ đồng, Bộ GTVT đã đưa ra phương án thực hiện 17/20 dự án thành phần theo hình thức BOT. Phương án tài chính sơ bộ được Bộ đưa ra là vay vốn với lãi suất 10,37%/năm (mức lãi cho vay dài hạn bình quân của 3 ngân hàng thương mại Nhà nước); Lợi nhuận phần vốn chủ sở hữu là 14%/năm (cao hơn mức lãi suất 11 – 12% của các dự án xây dựng quốc lộ 1); mức thu phí 1.500 đồng/km; lộ trình tăng phí 12%/3 năm. Thời hạn hợp đồng dự kiến: dưới 24 năm.

Giai đoạn 2 (sau năm 2025): nhà nước mở rộng tuyến cao tốc Bắc – Nam theo quy mô phù hợp với quy hoạch được duyệt.

Bộ đề xuất hàng loạt cơ chế đặc thù với dự án cao tốc Bắc Nam

Bộ GTVT đề xuất một loạt cơ chế đặc thù để thực hiện dự án cao tốc Bắc Nam như:

• Trong bước nghiên cứu tiền khả thi chỉ đánh giá sơ bộ tác động môi trường;
• Cho phép Chính phủ giao Bộ GTVT được quyết định mức tăng giá dịch vụ sử dụng đường bộ ngay trong báo cáo nghiên cứu khả thi và hợp đồng dự án;
• Quy định trong hợp đồng dự án tiến độ huy động vốn chủ sở hữu phù hợp với tiến độ thực hiện dự án;
• Cho phép áp dụng nhiều hình thức đầu tư, loại hợp đồng trong một dự án được chia thành nhiều dự án thành phần;
• Cho phép chỉ định thầu tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật và tư vấn thẩm tra đối với các dự án thực hiện đầu tư giai đoạn 1.

Bên cạnh đó, Bộ cũng kiến nghị giao Ngân hàng Nhà nước “đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc hiện nay để nhà đầu tư có thể tiếp cận vay vốn thực hiện dự án; đồng thời, hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận vay vốn của Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng Châu Á”.

Bộ cũng đề xuất cho phép “chấp thuận sử dụng giá trúng thầu sau khi lựa chọn nhà đầu tư (trong trường hợp đấu thầu rộng rãi) làm cơ sở xác định chi phí vốn đầu tư và tính toán thời gian thu phí hoàn vốn. Các cơ quan Nhà nước và thanh tra, kiểm toán không xem xét đến giá trị dự toán sau khi đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư”; Cho phép “lập thiết kế kỹ thuật, dự toán xây dựng công trình làm cơ sở xác định giá gói thầu và tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư”.

Một cơ chế khác cũng được đề xuất là “cho phép Bộ GTVT đàm phán với các nhà đầu tư trên quốc lộ 1 đối với những đoạn tuyến cao tốc được đầu tư hoàn thành trước so với dự kiến trong hợp đồng BOT đầu tư quốc lộ 1 theo hướng kéo dài thời gian thu phí, trường hợp không đạt được thống nhất báo cáo, đề xuất Thủ tướng phương án xử lý”. Cơ chế này xuất phát từ việc lo ngại dự án cao tốc mới sẽ san bớt lưu lượng phương tiện qua Quốc lộ 1, ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà đầu tư BOT trên tuyến cũ, phá vỡ phương án tài chính đã tính toán ban đầu và kéo dài thời gian thu phí.

Trần Tâm

Xem thêm: