Reuters: Việt Nam, Trung Quốc xung đột trên Biển Đông

Hai trung tâm nghiên cứu quốc tế có trụ sở tại Washington, Mỹ hôm thứ Tư (17/7) đã thông tin với Reuters rằng các tàu Cảnh sát biển của Việt Nam và Trung Quốc gần đây đã vướng vào một vụ xung đột trên Biển Đông kéo dài hàng tuần gần một lô dầu mỏ ngoài khơi bờ biển Việt Nam, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam, nhưng Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền.

Reuters dẫn theo hai báo cáo riêng rẽ của Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế (CSIS) và Trung tâm Nghiên cứu Phòng vệ Tiên tiến (C4ADS) cho biết tàu thăm dò dầu khí Haiyang Dizhi 8 do cơ quan Khảo sát Địa chất Trung Quốc quản lý hôm thứ Hai (15/7) đã hoàn thành cuộc khảo sát kéo dài 12 ngày tại vùng biển gần quần đảo Trường Sa, Biển Đông.

Một trong những lô dầu mỏ mà tàu thăm dò Haiyang Dizhi 8 của Trung Quốc khảo sát được Việt Nam cấp phép cho công ty năng lượng Repsol của Tây Ban Nha khai thác. Tuy nhiên, theo Reuters, vào năm 2017 và năm 2018 do áp lực từ Trung Quốc, Việt Nam đã buộc Repsol phải dừng hoạt động tại lô dầu mỏ này.

>> Việt Nam yêu cầu đối tác Repsol dừng dự án khai thác dầu tại biển Đông

Báo cáo của C4ADS dẫn dữ liệu từ Winward Maritime thông tin rằng trong khi tàu Haiyang Dizhi 8 thực hiện hoạt động khảo sát, 9 tàu Cảnh sát biển Việt Nam đã tiếp cận gần tàu thăm dò Trung Quốc này. Tàu Haiyang Dizhi 8 cũng được hộ tống bởi 3 tàu Cảnh sát biển Trung Quốc.

Reuters cho biết thêm rằng, vào vài ngày trước đó nữa, tàu Cảnh sát biển Trung Quốc mang số hiệu 35111 đã di chuyển theo “cách thức đe dọa” nhắm vào các tàu Việt Nam đang làm nhiệm vụ bảo vệ giàn khoan Hakuryu-5 của Nhật Bản do công ty dầu mỏ nhà nước Nga Rosneft thuê thực hiện khoan dầu tại Lô 06.1 của Việt Nam, cách bờ biển đông nam Việt Nam khoảng 370km.

Lô 06.1 của Việt Nam nhưng cũng nằm trong “đường 9 đoạn” mà Trung Quốc vẽ ra để yêu sách chủ quyền hầu hết Biển Đông. Từ năm ngoái, Reuters đã đưa tin rằng công ty Rosneft Vietnam BV, trực thuộc Rosneft đã bày tỏ lo lắng về việc khoan dầu tại Lô 06.1 sẽ khiến Trung Quốc không hài lòng.

Báo cáo của CSIS nói rằng: “Vào ngày 2/7 khi các tàu [Việt Nam] đang rời khỏi khu vực giàn khoan Hakuryu-5, thì tàu [Cánh sát biển Trung Quốc] 35111 đã lao vào giữa [các tàu Việt Nam] với tốc độ cao, khoảng cách giữa các tàu Việt Nam chỉ khoảng 100m, và cách giàn khoan gần nửa hải lý.”

Reuters nói rằng cho tới thứ Tư (17/7), vẫn chưa có thông tin rõ ràng liệu còn có bất kỳ tàu Trung Quốc nào vẫn đang thách thức giàn khoan của Rosneft tại Lô 06.1 hay không.

Phản ứng với những thông tin lan tỏa rộng trên mạng xã hội về xung đột giữa Việt Nam và Trung Quốc tại Biển Đông, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 12/7 nói rằng lập trường của Trung Quốc đối với Biển Đông là “rõ ràng và nhất quán”.

“Trung Quốc kiên quyết bảo vệ quyền chủ quyền và quyền hàng hải của mình trên Biển Đông, đồng thời duy trì kiểm soát các tranh chấp với các nước liên quan thông qua đàm phán và tham vấn,” ông Cảnh nói, nhưng không đề cập tới căng thẳng Trung – Việt đang diễn ra trên Biển Đông.

Hôm thứ Ba (16/7), trả lời câu hỏi của một số phóng viên trong và ngoài nước liên quan đến diễn biến gần đây ở Biển Đông, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho biết: “Như đã nhiều lần khẳng định, Việt Nam có chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng biển ở Biển Đông được xác định theo đúng các quy định của Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 mà Việt Nam và các nước ở Biển Đông đều là thành viên. Do đó, mọi hoạt động của nước ngoài trên các vùng biển Việt Nam phải tuân thủ các quy định có liên quan của Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982, pháp luật Việt Nam. Mọi hoạt động của nước ngoài trên các vùng biển Việt Nam nếu không được phép của Việt Nam đều vô giá trị, xâm phạm vùng biển Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế và Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982.”

Phát biểu của bà Hằng cũng không xác nhận hay phủ nhận đang có xung đột giữa các tàu Cảnh sát biển của Việt Nam và Trung Quốc trên Biển Đông.

Reuters thông tin rằng họ đã gửi thư tới các công ty dầu khí Rosneft và Repsol để yêu cầu cung cấp thông tin, nhưng chưa nhận được phản hồi.

Trong khi đó, vào ngày 11/7 – thời điểm Trung Quốc đang thực hiện khảo sát các lô dầu mỏ tại Trường Sa, Biển Đông, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã tới thăm trụ sở của Cảnh sát biển Việt Nam tại Hà Nội.

Truyền thông nhà nước Việt Nam có đăng thông tin Thủ tướng Phúc nói chuyện với các thủy thủ trên tàu Cảnh sát biển thông qua cuộc gọi video.

Trên trang web của Cảnh sát biển Việt Nam thông tin rằng ông Phúc đã nói với các thủy thủ hãy “giữ cảnh giác và sãn sàng chiến đấu” và phải nhận thức được “những diễn tiến chưa từng có tiền lệ”.

Cùng ngày 11/7, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, bà Nguyễn Thị Kim Ngân đã gặp người đồng cấp Trung Quốc, ông Lật Chiến Thư tại Bắc Kinh.

Tân Hoa Xã đưa tin hai nhà lãnh đạo Quốc hội Việt Nam, Trung Quốc đã đồng ý “cùng bảo vệ hòa bình và ổn định trên biển”.

Quan hệ Việt Nam – Trung Quốc xuống mức thấp nhất trong một thập kỷ qua vào tháng 5/2014, khi Trung Quốc kéo giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Việt Nam đã cho tàu hải giám ra chặn và đối đầu với tàu hải giám Trung Quốc. Làn sóng chống Trung Quốc nổi lên khắp Việt Nam dẫn đến các cuộc biểu tình và đập phá 14 nhà máy do người Trung Quốc sở hữu ở Bình Dương.

Chỉ đến tháng 7/2014, khi Trung Quốc tuyên bố giàn khoan đã hoàn tất hoạt động và rút về thì căng thẳng mới giảm bớt.

Từ đó, hai bên đã có các hoạt động nhằm tăng cường quan hệ an ninh với những chuyến thăm của tướng lĩnh và cam kết sẽ giải quyết bất đồng bằng con đường hòa bình.

Xuân Thành

Xem thêm: