Thiệt hại 1.043 tỷ đồng ở dự án điện mặt trời: Cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương sắp hầu tòa

Ông Hoàng Quốc Vượng cùng 11 đồng phạm bị cáo buộc gây thiệt hại hơn 1.043 tỷ đồng tại dự án điện mặt trời ở Ninh Thuận.

• Bộ Công an yêu cầu cung cấp hồ sơ 32 dự án điện gió, điện mặt trời
• Vụ án tại Bộ Công Thương: Không xem xét xử lý hình sự ông Trịnh Đình Dũng, Trần Tuấn Anh
• Ông Trần Tuấn Anh, Trịnh Đình Dũng bị đề nghị kỷ luật

Ngày 21/4, TAND TP. Hà Nội sẽ xét xử sơ thẩm đối với cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cùng 11 đồng phạm liên quan đến các sai phạm trong phê duyệt và vận hành Nhà máy điện mặt trời tại Ninh Thuận.

Phiên tòa dự kiến kéo dài 9 ngày, và do thẩm phán Nguyễn Xuân Văn làm chủ tọa.

Về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, 9 bị cáo bị truy tố có ông Hoàng Quốc Vượng; Phương Hoàng Kim (cựu Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương); Trần Quốc Hùng (cựu Phó trưởng Phòng cấp phép và Quan hệ công chúng, Cục Điều tiết Điện lực); Nguyễn Danh Sơn (cựu Giám đốc Công ty Mua bán điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam)…

Về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, 3 bị can cựu lãnh đạo Cục Thuế tỉnh Bình Phước bị truy tố tội gồm: Nguyễn Duy Khánh (cựu Phó Cục trưởng), Trần Văn Định (cựu Trưởng phòng Thanh tra Kiểm tra 3) và Phạm Quang Vinh (cựu Phó trưởng Phòng Nghiệp vụ Dự toán Pháp chế).

Có khoảng 40 luật sư sẽ bảo vệ quyền lợi cho 12 bị cáo, trong đó ông Vượng được hỗ trợ bởi 7 luật sư.

Theo cáo trạng, năm 2017, Chính phủ ban hành Quyết định 11/2017, đặt giá mua điện ưu đãi 9,35 US cent/kWh (khoảng 2.086 đồng/kWh) cho các dự án điện mặt trời nối lưới, áp dụng đến ngày 30/6/2019. Chính sách này nhắm đến các khu vực tiềm năng như Ninh Thuận.

Trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2018, tại Ninh Thuận, ngoài 3 dự án điện mặt trời đã có, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bổ sung 5 dự án vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh, Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung 24 dự án vào Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Ninh Thuận với tổng công suất khoảng 2.000 MW.

Cuối năm 2017, Công ty Cổ phần Điện mặt trời Trung Nam đề xuất xây dựng Nhà máy điện mặt trời Trung Nam – Thuận Nam, công suất 50 MW, tại Ninh Thuận. Dự án được UBND tỉnh chấp thuận và đề nghị bổ sung vào Quy hoạch điện VII.

Tuy nhiên, tháng 5/2018, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chỉ đạo rằng chỉ các dự án đã hoàn tất thẩm định mới được xem xét bổ sung, dẫn đến việc Bộ Công Thương tạm dừng phê duyệt dự án Trung Nam – Thuận Nam và các dự án điện mặt trời khác.

Trong giai đoạn này, bị can Phương Hoàng Kim là Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo đã trực tiếp chỉ đạo Phòng Kế hoạch và Quy hoạch thực hiện thủ tục thẩm định và trực tiếp ký các văn bản gửi các cơ quan, đơn vị, đề nghị góp ý về việc bổ sung quy hoạch dự án. Bị can Hoàng Quốc Vượng là Thứ trưởng Bộ Công Thương đã trực tiếp ký báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình phát triển các dự án điện mặt trời.

Năm 2018, Chính phủ ban hành Nghị quyết 115 kéo dài thời hạn hưởng giá ưu đãi tại Ninh Thuận đến ngày 31/12/2020, thay vì chỉ đến tháng 6/2019 như quyết định 11/2017 trước đó.

Thực hiện Quyết định số 11/2017, tháng 8/2018, Bộ Công Thương lập Tổ soạn thảo về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam (Dự thảo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg) gồm 26 thành viên. Trong đó, bị can Phương Hoàng Kim làm tổ trưởng.

Tổ soạn thảo đã đưa nội dung vào dự thảo là: “Đối với tỉnh Ninh Thuận, giá bán điện từ các dự án điện mặt trời nối lưới có ngày vận hành thương mại trước ngày 1/1/2021, với tổng cộng suất không quá 2.000 MW đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận triển khai là 2.086 đồng/kWh…”.

Tháng 4/2019, bị can Hoàng Quốc Vượng chủ trì cuộc họp về việc xây dựng nội dung dự thảo và chỉ đạo thay đổi nội dung trên theo hướng, quy định áp dụng cho “các dự án điện mặt trời nối lưới đã có trong quy hoạch phát triển điện lực các cấp”.

Đề xuất sửa đổi vấp phải phản đối từ Bộ Tư pháp, vốn yêu cầu làm rõ cơ sở pháp lý, và khuyến nghị từ Bộ Tài chính về rủi ro tài chính. Dù vậy, ông Vượng, ông Kim, và các bị cáo khác, bao gồm ông Hùng và ông Sơn, được cho là đã phớt lờ ý kiến, tiếp tục thúc đẩy dự thảo sai quy định.

Tháng 4/2020, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng ký Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam, bao gồm nội dung nói trên.

Quyết định 13/2020 được ban hành, cho phép 30 dự án điện mặt trời tại Ninh Thuận hưởng giá ưu đãi, trong đó có hai dự án – Solar Farm Nhơn Hải và Nhà máy điện mặt trời Trung Nam – Thuận Nam, mặc dù không đáp ứng điều kiện theo Nghị quyết 115.

Theo đó, Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) đã thanh toán giá điện ưu đãi sai quy định, gây thiệt hại hơn 99 tỷ đồng cho Solar Farm Nhơn Hải và hơn 944 tỷ đồng cho Trung Nam – Thuận Nam, tổng cộng hơn 1.043 tỷ đồng (khoảng 44 triệu USD).

Ba cựu lãnh đạo Cục Thuế tỉnh Bình Phước là ông Khánh, ông Định, và ông Vinh, bị cáo buộc không thực hiện đầy đủ trách nhiệm giám sát, để xảy ra các khoản thanh toán sai, góp phần làm gia tăng thiệt hại.

Ông Sơn, với vai trò giám đốc Công ty Mua bán điện, bị cho là đã phê duyệt các hợp đồng mua bán điện trái quy định.

Cựu Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, người ký Quyết định 13/2020, và cựu Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, người ký 6 tờ trình đề xuất quyết định này, cũng bị xem xét.

Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định cả hai không biết nội dung sai lệch do ông Vượng và ông Kim che giấu; không có bằng chứng cho thấy ông Dũng hay ông Tuấn Anh nhận lợi ích cá nhân nên không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.