Biến động trong quân đội ĐCSTQ: Tin đồn một thượng tướng tự tử trong lúc bị giam giữ

Nhiều thành viên trong ban lãnh đạo Quân ủy Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong những năm gần đây đã dính líu đến tham nhũng và bị cách chức, dẫn đến việc điều chỉnh lại công tác và nhân sự.

• Theo truyền thông Hồng Kông, Ủy viên Quân ủy Trung ương Trương Thăng Dân đã thay thế ông Miêu Hoa (Ủy viên Quân ủy kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Công tác Chính trị, mới bị bãi nhiệm tư cách đại biểu Nhân đại toàn quốc) để phụ trách Bộ Công tác Chính trị, thậm chí không loại trừ khả năng kiêm nhiệm chức vụ Chủ nhiệm.
• Trong một diễn biến khác, truyền thông Đài Loan dẫn các nguồn tin cho biết ông Hà Hồng Quân (He Hongjun), người vừa được Chủ tịch Quân ủy Trung ương Tập Cận Bình thăng quân hàm Thượng tướng vào tháng Bảy năm ngoái, bất ngờ được cho là đã treo cổ tự tử trong thời gian bị giam giữ.

Trương Thăng Dân thay thế Miêu Hoa, đảm nhận vị trí lãnh đạo Bộ Công tác Chính trị

Theo Hãng Thông tấn Trung ương Đài Loan (CNA) hôm 19/5 dẫn nguồn từ tờ Sing Tao Daily tại Hồng Kông, có sự thay đổi nhân sự trong Quân ủy Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), ông Miêu Hoa “ngã ngựa”, ông Trương Thăng Dân đảm nhận vị trí lãnh đạo Bộ Công tác Chính trị.

Bộ Công tác Chính trị thuộc Quân ủy Trung ương ĐCSTQ được xem là tương đương với sự kết hợp giữa Ban Tổ chức Trung ương và Ban Tuyên truyền Trung ương của Đảng, chủ yếu phụ trách công tác tuyên truyền tư tưởng văn hóa và xây dựng tổ chức trong Quân Giải phóng Nhân dân ĐCSTQ, bao gồm cả việc đánh giá các tướng lĩnh cấp cao, quyền lực của bộ này rất lớn. Nay Bộ này được giao cho ông Trương Thăng Dân, người có thâm niên dày dạn, là điều dễ hiểu.

Bài viết trên Sing Tao Daily chỉ ra rằng từ sau Đại hội 20 của ĐCSTQ, quân đội đã khởi động chiến dịch chống tham nhũng. Trong ban lãnh đạo của Quân ủy, ngoài Tổng Tư lệnh, có 6 người thì đến nay đã có 3 người “ngã ngựa”, bao gồm Ủy viên Quân ủy kiêm Bộ trưởng Quốc phòng trước đây là Lý Thượng Phúc (đã bị chuyển giao cho cơ quan tư pháp) và ông Miêu Hoa. Ngoài ra, Ủy viên Bộ Chính trị kiêm Phó Chủ tịch Quân ủy Hà Vệ Đông, lâu nay không xuất hiện trước công chúng, cũng bị cho là khó tránh khỏi số phận tương tự.

Bài viết tiết lộ, gần đây Hội nghị khen thưởng “Lần thứ 7 Toàn quốc biểu dương người khuyết tật tự cường và điển hình trợ giúp người khuyết tật” đã được tổ chức tại Bắc Kinh, và Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Quân ủy Trương Thăng Dân đã đại diện quân đội tham dự. Bài báo cho rằng công tác người khuyết tật trong quân đội thường do Bộ Công tác Chính trị phụ trách, điều này đồng nghĩa với việc ông Trương đã đảm nhiệm công tác của bộ này, thậm chí có thể kiêm nhiệm chức Chủ nhiệm.

Theo bài báo, tại “Hội nghị biểu dương lần thứ 5 vào năm 2014”, người đại diện quân đội tham gia là Ủy viên Quân ủy kiêm Chủ nhiệm Tổng Cục chính trị Trương Dương; còn tại hội nghị lần thứ 6 năm 2019, do ông Miêu Hoa đang công du Cuba, nên ông Trương Thăng Dân đã đại diện tham dự.

Theo CNA, vào tháng 11 năm ngoái, ông Miêu Hoa đã bị đình chỉ chức vụ để điều tra, đến cuối tháng trước lại bị bãi nhiệm tư cách đại biểu Nhân đại, cho thấy vấn đề của ông đang trở nên nghiêm trọng hơn, và có thể đã bị miễn nhiệm chức Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị. Riêng chức Ủy viên Quân ủy, có thể còn phải trải qua thêm một số thủ tục.

Bài viết của Sing Tao Daily tiết lộ thêm, ông Miêu Hoa từng có thời gian dài công tác tại Tập đoàn Quân 31 đóng tại Phúc Kiến. Có thông tin cho rằng cuối năm ngoái, một doanh nhân bất động sản nổi tiếng ở Hạ Môn bị liên đới trong một vụ án, đã bị Ủy ban Giám sát Quân ủy tạm giữ và hiện bị giam giữ đã nửa năm.

Theo CNA, ông Trương Thăng Dân (67 tuổi, người Thiểm Tây) xuất thân từ Quân chủng Tên lửa (trước là Binh chủng Pháo binh số 2), là cán bộ công tác chính trị, từng giữ các chức vụ: Chủ nhiệm Phòng Nghiên cứu Chính trị thuộc Văn phòng Tổng cục Chính trị Quân đội Giải phóng Nhân dân ĐCSTQ, Chính ủy Học viện Chỉ huy Binh chủng Pháo binh số 2, Chủ nhiệm Cục Chính trị của lực lượng này; năm 2015 quay về Bắc Kinh đảm nhiệm Chính ủy Bộ Quản lý Huấn luyện thuộc Quân ủy Trung ương, Chính ủy Bộ Bảo đảm Hậu cần; năm 2017 làm Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Quân ủy, kiêm Phó Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, cho đến nay đã hơn 8 năm; là Ủy viên Quân ủy Trung ương khóa 19 và 20.

Thượng Tướng Hà Hồng Quân (phe Tập) được cho là đã tự tử

Theo trang Newtalk tại Đài Loan hôm 19/5, năm ngoái, việc ông Tập Cận Bình thăng chức cho ông Hà Hồng Quân được giới quan sát xem là “ngựa ô”, nay lại có tin ông này đã qua đời.

Theo nguồn tin này, quân đội ĐCSTQ tiếp tục rúng động vì cái chết bất ngờ của một quan chức cấp cao. Tổng hợp các nguồn tin từ mạng Trung Quốc và tiết lộ từ giới phân tích người Hoa ở hải ngoại, ông Hà Hồng Quân là Phó trưởng ban thường trực Bộ Công tác Chính trị Quân ủy, người được ông Tập Cận Bình đích thân phong hàm Thượng tướng vào tháng 7 năm ngoái. Ông Hà nghi ngờ đã treo cổ tự vẫn trong thời gian bị giam giữ. Dù được khẩn cấp đưa tới Bệnh viện 301 cấp cứu, nhưng vẫn không qua khỏi và đã tử vong vào chiều hôm 18/5. Hiện vụ việc chưa được chính quyền ĐCSTQ chính thức công bố, khiến dư luận càng chú ý đến cuộc thanh trừng trong quân đội ĐCSTQ.

Theo tiết lộ từ nhà bình luận chính trị Trung Quốc Thái Thận Khôn trên nền tảng xã hội X, ông Hà Hồng Quân đã chọn cách tự sát trong lúc bị giam giữ. Cái chết của ông có điểm tương đồng với vụ án của ông Trương Dương, nguyên chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, người đã treo cổ tự vẫn vào năm 2017 trong khi đang bị điều tra. Khi đó, truyền thông nhà nước ĐCSTQ đã tuyên bố mạnh mẽ rằng ông Trương “tự sát vì sợ tội”, và lên án hành vi của ông là “cực kỳ xấu xa”. Hiện vẫn chưa rõ chính quyền Bắc Kinh sẽ định tính như thế nào về cái chết của ông Hà Hồng Quân, hiện truyền thông nhà nước vẫn chưa đưa tin chính thức.

Ông Hà Hồng Quân, sinh năm 1963, là một trong những tướng lĩnh cao cấp thuộc thế hệ 6X trong quân đội ĐCSTQ, xuất thân từ Quân khu Tây Tạng, từng giữ các chức vụ: Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị Lục quân, Phó Chính ủy Chiến khu Tây bộ, và vào ngày 9/7/2023 được ông Tập Cận Bình đích thân trao hàm Thượng tướng. Khi đó, ông được xem là gương mặt tiêu biểu của thế hệ trẻ trong quân đội, có triển vọng thăng tiến. Tuy nhiên, chưa đầy một năm sau lại có tin ông đã qua đời, gây chấn động trong giới chính trị và quân đội.

Trang Newtalk cho rằng nếu thông tin này là thật, điều đó càng làm nổi bật nguy cơ cao trong các cuộc thanh trừng và đấu đá nội bộ trong quân đội ĐCSTQ. Từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền, hàng loạt cơn địa chấn nhân sự đã diễn ra trong tầng lớp lãnh đạo quân đội, từ vụ án Quách Bá Hùng, Từ Tài Hậu, đến các đợt chỉnh đốn gần đây tại Quân chủng Tên lửa và Bộ Trang bị, khiến hàng chục tướng lĩnh bị điều tra, miễn nhiệm hoặc “mất tích”. Cuối năm 2023, các tướng lĩnh như Tư lệnh Quân chủng Tên lửa Lý Ngọc Siêu và Chính ủy Từ Tây Thăng “bị mất tích”, đã thu hút sự chú ý của quốc tế.

Báo cáo cũng cho biết, do chưa có xác nhận chính thức về vụ việc của Hà Hồng Quân, nên hiện tại vẫn được xếp vào diện tin đồn. Nhưng do vị trí nhạy cảm của ông, thời điểm phong hàm cách đây không lâu, cùng với việc Bắc Kinh kiểm soát chặt chẽ thông tin về nhân sự quân đội, nên cách thức truyền thông chính thức đưa tin về vụ việc này trong tương lai cũng như các hiệu ứng chính trị tiềm ẩn là điều đáng được theo dõi sát sao.

Tin đồn Hà Hồng Quân hống hách, không được lòng người

Ông Thái Thận Khôn cho biết, theo các nguồn tin từ trong quân đội, “về cái chết của ông Hà Hồng Quân, một số tướng lĩnh và cán bộ làm công tác chính trị trong quân đội âm thầm tỏ vẻ vui mừng, thậm chí còn vỗ tay tán thưởng trong kín đáo”. Nguyên nhân là vì, tuy ông Hà chỉ giữ chức vụ điều hành công việc thường nhật của Bộ Công tác Chính trị trong chưa đầy một năm, nhưng ông ta là người rất hống hách, kiêu căng, không được lòng người.

Thông tin rò rỉ còn nói thêm, trước khi xảy ra chuyện, ông Hà đã lên kế hoạch và bố trí nhiều công việc, nhưng hiện tại tất cả những công việc đó đều đã bị dừng lại.

Trương Hựu Hiệp “thanh trừng” phe cánh của Tập Cận Bình?

Nhà bình luận thời sự Đường Tĩnh Viễn từng phân tích, cả ông Hà Hồng Quân và ông Miêu Hoa là thân tín của ông Tập Cận Bình. Tuy nhiên, điểm khác biệt là ông Miêu Hoa từng được ông Giang Trạch Dân đề bạt lên thiếu tướng, thời ông Hồ Cẩm Đào thì lên trung tướng, và đến thời ông Tập Cận Bình mới được phong thượng tướng. “Còn ông Hà Hồng Quân lại là người được ông Tập Cận Bình trực tiếp đề bạt lên thiếu tướng, trung tướng và cuối cùng là thượng tướng. Xét về mức độ ‘thuần’ thuộc phe cánh Tập, thì ông Miêu Hoa và ông Hà Vệ Đông vẫn kém ông Hà Hồng Quân một bậc.”

Ông Hà Hồng Quân đã “mất tích” một thời gian. Ngày 23/4, Hội nghị đặt tên các thành phố (huyện) kiểu mẫu về công tác quân – dân toàn quốc được tổ chức tại Bắc Kinh. Theo thông lệ, Phó chủ nhiệm thường trực Bộ Công tác Chính trị của Quân ủy Hà Hồng Quân đáng lẽ phải tham dự và công bố danh sách khen thưởng, nhưng ông đã vắng mặt một cách bất thường. Trong khi đó, tại hội nghị cùng loại vào ngày 20/10/2020, Ủy viên Quân ủy, Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị Miêu Hoa từng trực tiếp tham dự và đọc quyết định khen thưởng.

Ngày 22/1 năm nay, ông Hà Hồng Quân có tham dự Hội nghị tọa đàm quân-chính thủ đô năm 2025 được tổ chức tại Bắc Kinh. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước không nhắc đến tên ông trong bản tin, và trong đoạn video của CCTV, bảng tên của ông Hà Hồng Quân bị che lại, không thể thấy rõ tên – điều này đã khiến dư luận chú ý vì sự bất thường.

Đến tháng Tư, trên mạng lan truyền tin đồn rằng ông Hà đã bị bắt.

Nhà bình luận Thái Thận Khôn chỉ ra, hội nghị chỉnh phong ở Diên An năm ngoái phần lớn là nhằm phát tín hiệu cảnh báo đến ông Trương Hựu Hiệp. Tuy nhiên, đến tháng Bảy, trong kỳ Hội nghị Trung ương lần thứ ba, sức khỏe ông Tập Cận Bình gặp vấn đề, khiến ông vắng mặt tại hai sự kiện quan trọng. Trong khoảng thời gian đó, rất có khả năng ông Trương Hựu Hiệp thông qua sự hậu thuẫn của các “lão thành chính trị” cùng thế hệ con cháu cách mạng (hồng nhị đại, quân nhị đại) nắm lấy quyền điều hành thường nhật của quân đội.

“Sau đó, ông Trương Hựu Hiệp bắt đầu tiến hành điều tra và thanh trừng quy mô lớn đối với những người trong Tập đoàn quân 31 – lực lượng thân cận với ông Tập Cận Bình. Cho đến nay, từ góc độ logic, nhận định này vẫn hợp lý.”

Nhà bình luận Trần Phá Không (người Hoa ở Mỹ) cũng từng phân tích: “Việc ông Tập Cận Bình phá lệ thăng chức cho ông Hà Hồng Quân trước đây là để gạt bỏ và đẩy lùi ông Miêu Hoa, rồi tại Hội nghị Trung ương lần thứ 3 buộc ông Miêu Hoa phải nghỉ để ông Hà Hồng Quân thay thế.” Việc ông Hà Hồng Quân gặp chuyện có thể là hậu quả của một âm mưu giành lại quyền lực lần thứ ba do ông Tập đứng sau khởi động, nhưng cuối cùng đã thất bại.

Cuộc giành lại quyền lực lần thứ nhất là ông Miêu Hoa, thứ hai là ông Hà Vệ Đông, thứ ba là ông Hà Hồng Quân, nhưng cả 3 đều thất bại và bị ông Trương Hựu Hiệp dập tắt. “Ông Trương Hựu Hiệp đã nắm quyền kiểm soát quân đội, điều hành công việc thường nhật của Quân ủy Trung ương, đồng thời nhận được sự hậu thuẫn từ các chính trị lão thành và tầng lớp thái tử đảng hồng nhị đại.”