Cục trưởng Khí tượng bị miễn nhiệm, Trung Quốc tìm “dê thế tội” sự cố khinh khí cầu?

Liên quan đến vụ Mỹ bắn rụng khinh khí cầu gián điệp của Trung Quốc gần đây, phản ứng của Bắc Kinh là cho miễn nhiệm chức vụ Cục trưởng Cục Khí tượng của ông Trang Quốc Thái. Theo phân tích, ông Trang trở thành “vật tế thần” cho sự cố khinh khí cầu này.

• Mỹ bắn rụng khinh khí cầu do thám của Trung Quốc

Ngày 2/2, quan chức quốc phòng Mỹ lần đầu tiên tuyên bố đang theo dõi khí cầu gián điệp đến từ Trung Quốc. Tổng thống Joe Biden đã chịu áp lực chính trị yêu cầu phải bắn hạ khinh khí cầu này. Sau đó ông Biden nói: “Họ đã bắn hạ thành công khinh khí cầu, và tôi muốn khen ngợi các phi công của chúng ta”.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã hoãn chuyến công du Trung Quốc vào cuối tuần qua, với lý do sự cố khinh khí cầu là một “hành động vô trách nhiệm”.

Nhưng chính quyền Bắc Kinh phủ nhận đây là “khinh khí cầu gián điệp”, thay vào đó nói rằng đó là một khí cầu đã đi chệch hướng vì lý do bất khả kháng.

Ngày 3/2, Quốc vụ viện Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) công bố danh sách bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ quốc gia. Theo đó, ông Trang Quốc Thái (Zhuang Guoatai) bị cách chức Cục trưởng Cục Khí tượng Trung Quốc. Cách đây nửa tháng, vào ngày 18/1, phiên họp toàn thể thứ ba của kỳ họp thứ nhất Hội nghị Hiệp thương Chính trị nhân dân (gọi tắt là Chính hiệp) tỉnh Cam Túc khóa 13 đã được tổ chức, ông Trang Quốc Thái vừa được bầu làm Chủ tịch Chính Hiệp tỉnh Cam Túc khóa 13.

Theo thông tin được công khai, ông Trang Quốc Thái sinh tháng 4/1962 tại Tuyền Châu, tỉnh Phúc Kiến. Ông đã làm việc trong cơ quan bảo vệ môi trường quốc gia trong một thời gian dài.

Video của Sky News: 2 chiến đấu cơ phản lực F-22 bay tới một cách điệu nghệ và chỉ cần 1 phát tên lửa (missile) đã bắn rụng khinh khí cầu do thám của Trung Quốc với kích thước gấp 3 một chiếc xe buýt đang bay ở tầm cao 60.000–65.000 feet (18.000—20.000 m) vào trưa thứ Bảy (4/2) ở bờ biển Nam Carolina. Dường như Không lực Hoa Kỳ đã chuẩn bị kỹ lưỡng để có được màn diễn ngoạn mục này. Các mảnh vỡ rơi xuống vùng biển khá cạn, đúng như dự định, và các tàu đã ra khơi để vớt chúng mang về điều tra. Trong video này, Elbridge Colby, một cựu quan chức của Lầu Năm Góc phân tích rằng mục đích của khinh khí cầu là Trung Quốc đang tìm cách “thăm dò phản ứng” của Hoa Kỳ, còn khả năng nó là “khinh khí cầu thời tiết” bay lạc đường chỉ dưới 1%.

Trước thông tin ông Trang Quốc Thái bị miễn nhiệm chức vụ, một số cư dân mạng đã để lại bình luận:

“Hãy nói với thế giới rằng đó là khinh khí cầu thời tiết.”

“Chuyến bay của khinh khí cầu gián điệp Trung Quốc qua châu Mỹ đã trở thành sự kiện được quan tâm nhất thế giới. Khinh khí cầu gián điệp?”

“Dù sự thật thế nào, việc miễn nhiệm chức Cục trưởng Cục khí tượng này, được coi là một lời giải thích với phía Mỹ. Dù phía Mỹ có chấp nhận hay không, phía Trung Quốc làm thế này cũng coi như là nhận sai và tự trừng phạt.”

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc biện bạch rằng: “Khí cầu đến từ Trung Quốc, mang tính chất dân sự và được sử dụng cho nghiên cứu khoa học như khí tượng. Bị ảnh hưởng bởi vành đai phía tây và khả năng tự kiểm soát có hạn, khí cầu đã đi chệch hướng nghiêm trọng so với lộ trình đã định. Phía Trung Quốc lấy làm tiếc về việc khí cầu đi lạc vào Mỹ vì lý do bất khả kháng.”

Phía Mỹ đã bác bỏ luận điệu của chính quyền ĐCSTQ. Phát biểu tại cuộc họp báo trưa tại Washington vào ngày 3/2, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng – Chuẩn tướng Không quân Patrick Ryder – cho biết “Chúng tôi biết đây là một khinh khí cầu do thám”.

Ông Patrick Ryder còn cho biết, khinh khí cầu ở độ cao khoảng 60.000 feet (khoảng 18km), nằm ngoài phạm vi bay bình thường của giao thông hàng không dân dụng. Ngoài ra, nó có khả năng cơ động và thay đổi hướng đi sau khi vào không phận Mỹ.

ABC News đưa tin hôm 4/2, quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ chỉ ra rằng, “tất cả những khinh khí cầu này đều thuộc đội khinh khí cầu (của Trung Quốc), được phát triển cho nhiệm vụ trinh sát, và xâm phạm chủ quyền của các nước khác. Các hoạt động như vậy thường được thực hiện dưới sự chỉ thị của quân đội Trung Quốc.”

Vị quan chức này cho biết: “Trong vài năm qua, khinh khí cầu Trung Quốc đã được nhìn thấy ở các quốc gia trên 5 châu lục, bao gồm Đông Á, Nam Á và Châu Âu.”

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mỹ Marco Rubio đã chỉ trích phản ứng của ĐCSTQ: “Điều này trông thật ngu ngốc. Bây giờ là thế kỷ 21, và họ nghĩ rằng họ có thể thoát tội bằng vài câu từ chối. Nói gì là, ‘Được thôi, chúng tôi không muốn nó bay đến đó, nó chỉ là một quả khinh khí cầu. Ai biết được khí cầu sẽ xảy ra chuyện gì [khi nó đang bay]’. Điều đó thực sự không chính xác. Những thứ này có thể điều khiển ở một mức độ nào đó. Ý tôi là, nó không chính xác giống như máy bay không người lái hoặc máy bay, nhưng nó có thể điều khiển được. Thông thường họ có thể biết chúng đang đi đâu. Ý tôi là, nó không bay đến các điểm du lịch. Nó bay qua phía tây bắc, qua tiểu bang Montana, nơi có các căn cứ điều hành tên lửa liên lục địa.”