Phiên tòa xét xử ông Lê Trí Anh: Anh và Mỹ kêu gọi trả tự do ngay lập tức

Thứ Hai (18/12/2023), tòa án Hồng Kông bắt đầu xét xử ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai), người sáng lập Apple Daily, vì nghi ngờ ông có âm mưu thông đồng với nước ngoài hoặc thế lực bên ngoài. Chính phủ Mỹ và Anh lên án chính quyền Hồng Kông xét xử ông và những người khác trên cơ sở Luật An ninh Quốc gia áp đặt, đồng thời kêu gọi nhà chức trách thả họ ngay lập tức.

Ông Lê Trí Anh, 76 tuổi, bị áp giải đến Tòa án sơ thẩm Tây Cửu Long trong một chiếc xe tù vào sáng thứ Hai (18/12). Báo cáo từ hiện trường cho biết, ông đã mỉm cười khi bước vào tòa, và vẫy tay chào những người ủng hộ, người thân và bạn bè đang theo dõi. Một số người cũng vẫy tay ủng hộ ông.

Hoa Kỳ, Anh, Liên minh châu Âu và Liên hợp quốc đều bày tỏ quan ngại về trường hợp của ông Lê Trí Anh.

Trong tuyên bố trước vụ kiện, Ngoại trưởng Anh David Cameron cho biết, Luật An ninh Quốc gia Hồng Kông rõ ràng đã vi phạm Tuyên bố chung Trung-Anh. Nước Anh sẽ tiếp tục sử dụng luật này để chứng minh ĐCSTQ vi phạm các cam kết quốc tế.

Cameron cho biết ông đặc biệt quan ngại trước vụ truy tố ông Lê Trí Anh vì động cơ chính trị.

Ngoại trưởng nói, là một nhà báo và nhà xuất bản nổi tiếng và thẳng thắn, ông Lê Trí Anh đã trở thành mục tiêu rõ ràng của các cuộc tấn công, nhằm ngăn cản ông thể hiện quan điểm của mình một cách ôn hòa và quyền tự do lập hội. Ngoại trưởng kêu gọi chính quyền Hồng Kông ngừng truy tố và trả tự do cho ông Lê Trí Anh.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Matthew Miller cũng kêu gọi thả ông Lê Trí Anh. Ông Miller nói rằng đàn áp tự do báo chí và hạn chế luồng thông tin tự do… làm suy yếu hệ thống dân chủ của Hồng Kông, và làm tổn hại đến danh tiếng của Hồng Kông với tư cách là một trung tâm tài chính và kinh doanh quốc tế.

Ông Uông Văn Bân, người phát ngôn Bộ Ngoại giao ĐCSTQ, cho biết Mỹ và Anh đã đưa ra những nhận xét vô trách nhiệm về vụ việc, Trung Quốc kiên quyết phản đối điều này.

Ông Lê Trí Anh là người sáng lập tờ báo tiếng Trung Apple Daily hiện đã đóng cửa. Tờ báo này thường xuyên chỉ trích Bắc Kinh và ủng hộ phong trào biểu tình rầm rộ quét qua Hồng Kông vào năm 2019.

Hiện 3 công ty gồm ông Lê Trí Anh và Apple Daily đã bị buộc tội âm mưu cấu kết với nước ngoài hoặc thế lực bên ngoài. Nếu bị kết án, ông có thể phải đối mặt với án tù chung thân.

Phiên tòa dự kiến ​​​​sẽ kéo dài tới 80 ngày, sẽ trở thành phong vũ biểu cho quyền tự do chính trị và sự độc lập tư pháp của Hồng Kông, đồng thời thu hút sự chú ý của quốc tế.

Ông Lê Trí Anh, một triệu phú tự thân kiếm bộn tiền nhờ bán quần áo trước khi dấn thân vào lĩnh vực truyền thông, sẽ bị xét xử mà không có bồi thẩm đoàn, và bị từ chối chọn luật sư cho chính mình.

Đến nay, hàng chục nhà hoạt động đã bị buộc tội theo Luật An ninh Quốc gia năm 2020, nhưng ông Lê Trí Anh là người đầu tiên bào chữa cho cáo buộc “thông đồng” nước ngoài. Ông đã bị giam hơn 1.100 ngày.

Người dân chờ đợi suốt đêm để nghe phiên điều trần

Phiên tòa xét xử vụ án ông Lê Trí Anh bắt đầu vào ngày 18/12, rất nhiều người đã xếp hàng suốt đêm bên ngoài Tòa nhà Tây Cửu Long ở Hồng Kông. (Ảnh: Peter Parks/AFP qua Getty Images)

Rất nhiều người đã xếp hàng chờ đợi bên ngoài tòa nhà Tây Cửu Long ở Hồng Kông suốt đêm.

Jolly Chung, một nhân viên phục vụ quán ăn bán thời gian cho biết: “Ông Lê Trí Anh là một trong những bị cáo bị giam giữ lâu nhất. Tôi không muốn đợi đến khi ông ấy ra hầu tòa, lại phát hiện ra rằng không có ai đến dự phiên tòa”.

Cô đến từ khoảng 10:00 tối Chủ nhật, vì coi trường hợp của ông Lê Trí Anh như một tiêu chuẩn cho sự tự do của Hồng Kông.

Cô nói với AFP: “Tự do báo chí không chỉ ảnh hưởng đến các nhà báo. Độc giả bình thường cũng có thể viết và xuất bản”.

Ryan, một nghiên cứu sinh khác đang chờ phiên điều trần. Anh ấy muốn “chứng kiến lịch sử” và “muốn ông ấy biết rằng có người quan tâm đến ông ấy”.

“Trong ấn tượng của tôi, ông Lê Trí Anh đã rất dũng cảm lên tiếng và giữ vững niềm tin của mình. Dù bị kết án 3 năm tù, nhưng ông ấy vẫn không bỏ cuộc”.

Tội danh “âm mưu cấu kết với thế lực nước ngoài” mà ông Lê Trí Anh phải đối mặt có thể bị phạt tới tù chung thân. Đã gần 3 năm kể từ khi ông bị cầm tù cho đến khi vụ án chính thức được xét xử.

Ông Tống mô tả như thể ông Lê Trí Anh đã dùng chính thân xác bị cầm tù của mình, nhằm đưa ra một tuyên bố im lặng để người dân Hồng Kông cảm thấy rằng ông vẫn chưa bỏ cuộc.

Khi khai mạc phiên tòa, lần đầu tiên Luật sư cấp cao Robert Pang, đại diện cho ông Lê Trí Anh, đưa ra đệ trình gây tranh cãi về thời hạn truy tố tội “âm mưu xuất bản các ấn phẩm có tính chất kích động”.

Luật sư cho biết, theo Mục 11 của “Pháp lệnh Tội phạm”, việc truy tố tội kích động chỉ có thể bắt đầu trong vòng 6 tháng kể từ khi tội phạm được thực hiện.

Ấn phẩm kích động đầu tiên được đề cập trong cáo buộc trong vụ án này được xuất bản vào ngày 1/4/2019, và ấn phẩm cuối cùng được xuất bản vào ngày 24/6/2021, nên thời hạn truy tố là ngày 1/10/2019.

Ông Robert Pang cho rằng nếu tòa án không chấp nhận tình huống trên, thì thời hạn khởi tố tội danh phải tính từ ngày âm mưu bắt đầu, đồng thời cũng nên tính từ ngày cuối cùng của âm mưu là ngày 24/12/2021.

Ông Lê Trí Anh bị buộc tội “âm mưu xuất bản ấn phẩm nổi loạn” vào ngày 28/12/2021, tức đã quá thời hạn truy tố 4 ngày. Ông cho rằng tòa án không có thẩm quyền xử lý cáo buộc kích động này.

Luật sư Robert Pang nhấn mạnh, tranh chấp về thời hạn truy tố có liên quan đến việc tòa án có thẩm quyền xét xử vụ án hay không. Ông cho rằng nếu vượt quá thời hạn truy tố thì tòa án không có thẩm quyền giải quyết.

Đặc biệt là vụ án này liên quan đến các quyền cơ bản của cá nhân và quyền tự do báo chí, tòa án nên giải thích luật một cách lỏng lẻo hơn và chặt chẽ hơn trong việc truy tố. Vụ án sẽ được tiếp tục vào thứ Ba (19/12).

Tờ Apple Daily của ông Lê Trí Anh đã buộc phải đóng cửa vào năm 2021 sau khi chính quyền đột kích 2 lần và phong tỏa tài sản trị giá 18 triệu đô la Hồng Kông (2,3 triệu USD).