Truyền thông nước ngoài lần đầu công chiếu video về Vũ Hán trước khi bị phong tỏa

Sau khi dịch viêm phổi Vũ Hán bùng phát rồi nhanh chóng lan rộng  tại Trung Quốc cũng như trên thế giới, đến nay đại dịch này đã gây ra hơn 2 triệu ca tử vong. Gần đây, đài truyền hình quốc tế Al Jazeera đã phát sóng đoạn video tin tức từ Vũ Hán trong những ngày đầu khởi phát dịch. Những tin tức bị giấu nhẹm này, giờ đây, lần đầu tiên được công bố đã vạch trần cách Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) che giấu dịch bệnh và ngăn cản các phóng viên đưa tin sự thật.

Ngày 18/1, đài truyền hình Al Jazeera đã phát sóng chương trình đặc biệt “Điều tra Al Jazeera: 3 ngày khiến thế giới dừng lại” (Al Jazeera Investigations: 3 Days That Stopped The World). Nội dung tiết lộ về thành phố Vũ Hán với dân số 11 triệu người, đã thay đổi kinh hoàng như thế nào chỉ sau một đêm, từ thờ ơ với dịch bệnh, cho đến lúc bắt đầu hoảng loạn, và chỉ trong vài giờ, các bệnh viện đã rơi vào tình trạng quá tải.

Những hình ảnh chưa từng được công bố này được quay chụp từ ngày 19 – 22/1/2020. Hai nhà báo Trung Quốc đã liều mình quay video và gửi ra ngoài Trung Quốc. Để bảo vệ sự an toàn của hai nhà báo, chương trình đã giới thiệu họ dưới các bút danh Dương Tuấn (Yang Jun) và Trần Vĩ (Chen Wei).

Báo cáo cho biết, hai phóng viên Dương Tuấn và Trần Vĩ đến Vũ Hán vào thời điểm ĐCSTQ chính thức công bố hàng trăm ca nhiễm và trước khi thành phố này bị phong tỏa. Vào thời điểm đó, chính quyền ĐCSTQ đã che giấu tình hình thực sự của dịch bệnh. Hai phóng viên đã lui tới các bệnh viện đang ngày càng chật kín bệnh nhân và đến Chợ đầu mối Hải sản Hoa Nam Trung Quốc, nơi được cho rằng có thể là nguồn gây ra dịch viêm phổi Vũ Hán. Mặc dù cả hai đều làm việc cho cơ quan truyền thông nhà nước ở Bắc Kinh và đã có được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền thành phố Vũ Hán, nhưng quá trình điều tra vẫn bị lực lượng công an và an ninh địa phương cản trở hoặc theo dõi.

Phóng viên Dương Tuấn đã viết trong nhật ký của mình: “Tôi không thể tự do báo cáo. Vì sự can thiệp của chính quyền, tôi thường xuyên bị theo dõi. Thông tin về dịch bệnh bị che giấu và rất khó để lấy được… Trong thời gian ba ngày tiến hành báo cáo ở Vũ Hán, tôi thường xuyên bị công an và nhân viên bệnh viện cản trở. Vì vậy, tôi đã hiểu mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh cũng như mức độ nhạy cảm và khó khăn khi báo cáo về chủ đề này. Điều này hoàn toàn nằm ngoài sức tưởng tượng của tôi.”

Phóng viên Trần Vĩ cũng viết trong nhật ký của mình: “Có một số chủ đề không thể được đưa tin ở Trung Quốc, chẳng hạn như thảo luận về các biện pháp phòng chống dịch bệnh, quy trình chẩn đoán và bất kỳ nội dung nào liên quan đến vấn đề mà tổ chức và chính quyền muốn che giấu. Những điều này không thể động chạm hoặc đưa tin.”

Kể từ khi dịch bùng phát cho tới nay, 9 nhà báo Trung Quốc đã bị giam giữ hoặc mất tích. Nhà báo nhân dân Trương Triển (Zhang Zhan) đã bị kết án 4 năm tù với lý do “cố ý gây sự” vào cuối tháng trước.

• Trung Quốc: Nữ nhà báo bị kết án 4 năm tù vì đưa tin “kích động” về virus Vũ Hán

Về vấn đề này, phóng viên Trần Vĩ cho biết, “Không ai ở Trung Quốc dám nói về nguồn gốc virus bắt đầu từ Vũ Hán, hoặc những sai lầm của chính quyền Vũ Hán lúc ban đầu… Điều duy nhất có thể thảo luận là chính phủ kiểm soát dịch bệnh tốt như thế nào và người dân Trung Quốc nên biết ơn với chính phủ như thế nào.”

Sau khi đại dịch viêm phổi Vũ Hán bùng phát, chính quyền địa phương đã nhanh chóng phong tỏa Chợ đầu mối Hải sản Hoa Nam. Tuy nhiên, cả giới chức Vũ Hán và Bắc Kinh đều không có kế hoạch tiết lộ mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh. Do đó, người dân địa phương không hề hay biết về tình hình dịch bệnh.

Đúng lúc hàng bao nhiêu người dân Trung Quốc đang chuẩn bị đón tết âm lịch và sum họp gia đình, thì chính quyền ĐCSTQ bất ngờ tuyên bố phong tỏa thành phố. Chỉ trong một đêm, hàng trăm nghìn người ở Vũ Hán nhận ra rằng dịch bệnh đã vượt quá tầm kiểm soát và vội vàng đeo khẩu trang, nhưng đã quá muộn bởi vì virus đã lan ra khắp các vùng của Trung Quốc và chẳng bao lâu nữa sẽ còn lan rộng ra toàn cầu.

Đến ngày 18/1/2021, hơn 2,029 triệu người đã thiệt mạng vì dịch viêm phổi Vũ Hán tại 191 quốc gia và khu vực trên toàn thế giới.

Dương Tuấn đã viết trong nhật ký của mình rằng, sau khi dịch bệnh bùng phát, “việc thiếu nhân lực và trang thiết bị ở Vũ Hán khiến nhiều bệnh nhân không có nơi nào để khám chữa bệnh. Điều nực cười là bệnh viện đã che giấu sự thật”. Trần Vĩ viết trong nhật ký rằng, đến nay, ở Trung Quốc Đại lục, “mọi người không muốn nói về dịch bệnh nữa, như thể thời kỳ lịch sử đó đã qua lâu rồi. Mọi người cảm thấy rất may mắn và tự hào khi sống ở Trung Quốc, vì đó là quốc gia duy nhất kiểm soát được virus.” Trần Vĩ thở dài, “Điều này không  đúng, nhưng hầu hết người Trung Quốc đều nghĩ như vậy.”

Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên truyền rằng, chính quyền ĐCSTQ đã cho công bố thông tin đại dịch một cách công khai, minh bạch và kịp thời, đã ngăn chặn rất tốt sự lây lan của dịch trong giai đoạn đầu.

Tuy nhiên, một nghiên cứu của Đại học Southampton ở Vương quốc Anh cho rằng nếu chính quyền ĐCSTQ hành động sớm hơn, số lượng ca nhiễm có thể giảm rất nhiều. Đài truyền hình Al Jazeera cũng chỉ ra “ngoại giới tin rằng do việc chính quyền Trung Quốc thiếu minh bạch đối với các báo cáo trong những ngày đầu tiên (bùng phát dịch) là một trong những lý do khiến virus lây lan nhanh chóng, gây ra đại dịch thế kỷ khiến hơn 2 triệu người chết”.

Đài truyền hình Al Jazeera cũng đã gửi câu hỏi đến chính quyền Trung Quốc về quyền tự do báo chí, nhưng không nhận được hồi đáp.

Lê Tiểu Quỳ, Vision Times tiếng Trung

Xem thêm: