Lupus ban đỏ là ‘ung thư bất tử’? Hé lộ nguyên nhân và hướng dẫn tự điều trị

Có người gọi lupus ban đỏ là “ung thư bất tử”. Gần đây, một phụ nữ ở Trung Quốc không chịu nổi tác động của lupus ban đỏ lên cả thể chất và tinh thần, đã đến Thụy Sĩ tìm kiếm quyền được an tử (cái chết êm ái), gây ra nhiều tranh luận trên mạng.

Lupus ban đỏ, tên khoa học là lupus ban đỏ hệ thống, là một bệnh tự miễn. Khi mắc bệnh, hệ miễn dịch tấn công nhầm các tổ chức của cơ thể, gây viêm lan rộng và làm tổn thương da, khớp, các cơ quan, thậm chí cả não bộ.

Bài viết này khám phá những bí mật về yếu tố di truyền và môi trường đằng sau lupus ban đỏ, đồng thời chia sẻ một số kỹ năng tự quản lý hằng ngày để giúp bạn hoặc những người thân yêu của bạn cải thiện tình trạng sức khỏe. Nếu người phụ nữ đó biết được những điều này, có lẽ chất lượng cuộc sống của cô ấy sẽ được cải thiện và cô ấy sẽ không đi đến bước đường tự kết liễu cuộc sống.

Tính nhạy cảm với bệnh

Cơ chế gây ra lupus ban đỏ rất phức tạp. Các nghiên cứu hiện tại cho thấy lupus ban đỏ là một căn bệnh do sự kết hợp của yếu tố di truyền và môi trường.

Nếu trong gia đình bạn, chẳng hạn như cha mẹ, anh chị em ruột, có người mắc lupus ban đỏ, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ cao hơn so với người bình thường. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa bạn chắc chắn sẽ mắc bệnh. Có một số biến thể đi truyền có thể làm tăng nguy cơ phản ứng tự miễn trong cơ thể, đóng vai trò nhất định trong hoạt động phản ứng của hệ miễn dịch. Một số gene này có thể được thừa hưởng từ cha mẹ, nhưng yếu tố di truyền chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể và không thể đổ lỗi trực tiếp cho cha mẹ bạn.

Ở bệnh nhân lupus ban đỏ, các tế bào miễn dịch sản xuất ra các kháng thể tấn công chính tế bào của cơ thể, tạo thành phức hợp miễn dịch. Những phức hợp này lắng đọng ở thành mạch máu, tiểu cầu thận và các mô khác, dẫn đến chứng viêm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngoài việc truyền tín hiệu miễn dịch, một số gen nhạy cảm với bệnh lupus ban đỏ có chức năng liên quan đến các con đường khác cũng có thể thúc đẩy bệnh phát triển.

Di truyền biểu sinh

Di truyền học biểu sinh (Epigenetics) nghiên cứu cách các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen, cũng là giải thích tại sao một số người có mang gen liên quan đến lupus ban đỏ nhưng không mắc bệnh, trừ khi một số yếu tố môi trường kích hoạt các gen này.

Ví dụ, methyl hóa DNA là một thay đổi biểu sinh quan trọng, đóng vai trò quan trọng trong cơ chế phát bệnh của lupus ban đỏ. Khi mức độ methyl hóa thấp, các gene liên quan đến hệ miễn dịch có thể hoạt động quá mức, dẫn đến các chứng viêm và tăng phản ứng miễn dịch. Các yếu tố như chế độ ăn uống, căng thẳng, tiếp xúc với hóa chất đều có thể ảnh hưởng đến quá trình methyl hóa này.

Các yếu tố môi trường như tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nhiễm trùng và thậm chí thay đổi nội tiết tố, cũng có thể là nguyên nhân kích hoạt lupus ban đỏ.

Thành viên trong gia đình thường tiếp xúc với các yếu tố môi trường tương tự nhau. Những yếu tố này kết hợp với sự nhạy cảm di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc lupus ban đỏ ở các thành viên trong gia đình.

Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nam giới

Lupus ban đỏ có tỷ lệ mắc ở nữ giới cao hơn nam giới, và các nhà khoa học cho rằng điều này có thể liên quan đến nhiễm sắc thể X. Nữ giới có hai nhiễm sắc thể X, trong khi nam giới chỉ có một. Một số gene liên quan đến hệ miễn dịch nằm trên nhiễm sắc thể X có thể được biểu hiện quá mức, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở nữ giới.

Ảnh hưởng đến não bộ và sức khỏe tâm lý

Nhiều bệnh nhân lupus ban đỏ trải qua các triệu chứng liên quan đến nhận thức, như sương mù não, giảm trí nhớ, khó tập trung, khiến cuộc sống hàng ngày và công việc trở nên khó khăn, thậm chí nghiêm trọng đến mức không thể tự chăm sóc bản thân.

Do tình trạng viêm liên quan đến lupus ban đỏ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến não, một số bệnh nhân có thể phát triển thành viêm não lupus, gây ra thay đổi cảm xúc, lo âu, trầm cảm, và trong những trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến co giật.

Ngoài yếu tố di truyền, mối quan hệ gia đình và sự hỗ trợ tinh thần đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý lupus ban đỏ. Sự hỗ trợ từ gia đình, đặc biệt là sự thấu hiểu và giúp đỡ từ cha mẹ, có thể giúp bệnh nhân giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe tâm lý và khả năng kiểm soát bệnh tốt hơn. Ngược lại, nếu trong gia đình có người chịu áp lực lớn hoặc tâm trạng không ổn định, điều này có thể vô tình ảnh hưởng tiêu cực đến bệnh nhân lupus ban đỏ, vì căng thẳng được biết là một yếu tố gây khởi phát và làm trầm trọng thêm bệnh.

Nếu bạn quen biết ai đó mắc lupus ban đỏ và xuất hiện các triệu chứng kể trên, hãy khuyên họ đến gặp bác sĩ. Qua các phương pháp điều trị và chăm sóc toàn diện, những vấn đề này thường có thể được quản lý hiệu quả.

Lời khuyên tự chăm sóc bản thân

Cho dù đó là bệnh lupus hay các bệnh tự miễn khác, những lời khuyên sau đây đều sẽ giúp ích:

Chế độ ăn chống viêm: Các thực phẩm như cá hồi, hạt lanh chứa nhiều axit béo Omega-3 không bão hòa đa, có tác dụng chống viêm bằng cách tác động đến nhiều đường dẫn tín hiệu viêm. Nên tránh tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đường và chất béo chuyển hóa, vì chúng đều làm tăng tình trạng viêm.

Cải thiện giấc ngủ: Nghỉ ngơi đầy đủ rất quan trọng để quản lý lupus ban đỏ. Hãy duy trì giấc ngủ đều đặn và chất lượng cao. Nếu bạn gặp khó khăn khi ngủ, hãy thử các bài tập hít thở sâu, thiền định, hoặc thực hiện một vài động tác giãn cơ nhẹ trước khi ngủ để thư giãn cơ thể và tinh thần.

Tập thể dục vừa phải: Vận động không chỉ giúp giữ khớp linh hoạt mà còn cải thiện tâm trạng. Chọn các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc yoga đều rất tốt, tránh các hoạt động mạnh hoặc quá sức.

Giảm tiếp xúc ánh nắng: Nhiều bệnh nhân lupus ban đỏ nhạy cảm với ánh sáng mặt trời. Khi ra ngoài, hãy sử dụng kem chống nắng, đeo kính râm, mặc quần áo chống nắng để giảm tác hại của tia tia cực tím. Tuy nhiên, việc hạn chế ánh nắng có thể gây thiếu hụt vitamin D, vì vậy cần bổ sung vitamin D3 và K2.

Điều chỉnh tâm lý: Các triệu chứng như trầm cảm và lo âu rất phổ biến ở bệnh nhân lupus ban đỏ. Vì vậy liệu pháp tâm lý là điều bắt buộc.

Tôi nhận thấy rằng, trong số các bệnh nhân của tôi, những người mắc lupus ban đỏ thường bị lo âu và trầm cảm nghiêm trọng. Không nhất thiết lupus ban đỏ là nguyên nhân trực tiếp gây ra những tình trạng này, nhưng một số yếu tố di truyền và biểu sinh gây ra lupus ban đỏ cũng có thể dẫn đến các rối loạn như trầm cảm, lo âu và rối loạn ám ảnh cưỡng chế.

Người phụ nữ mà chúng ta đề cập trước đó, người đã chọn an tử, trong quá trình điều trị của cô ấy, không có bất kỳ sự hỗ trợ nào về mặt sức khỏe tâm lý. Điều này thực sự rất đáng tiếc.

Nhìn chung, lupus ban đỏ là một căn bệnh phức tạp liên quan đến các yếu tố như gen, môi trường, mối quan hệ gia đình… Nó không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động đến chức năng não bộ và sức khỏe tâm lý.

Tuy nhiên, có rất nhiều cách để giúp kiểm soát và cải thiện tình trạng bệnh, chẳng hạn như thay đổi lối sống, tự chăm sóc bản thân, điều chỉnh tâm lý, và áp dụng các phương pháp điều trị hợp lý. Vì vậy, lupus ban đỏ không phải là một ung thư bất tử mà sẽ là một bệnh mãn tính có thể được quản lý tốt. Ngay cả khi mắc phải lupus ban đỏ, bạn cũng không nên quá bi quan đến mức nghĩ đến việc từ bỏ cuộc sống.

Những người bệnh lupus ban đỏ hãy nhớ rằng, bạn không cô đơn. Hãy tìm kiếm sự hỗ trợ, kiểm soát các yếu tố kích thích, duy trì giao tiếp cởi mở với gia đình, tích cực tìm kiếm sự tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia, và cố gắng hiểu rõ hơn về căn bệnh lupus ban đỏ. Tất cả những điều này sẽ mang lại tác động tích cực trên con đường hồi phục của bạn.