SMIC cung cấp chip quân sự cho TQ, lọt DS đen, vẫn kinh doanh bùng nổ ở Mỹ

SMIC, nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất Trung Quốc, bị Lầu Năm Góc tuyên bố là nhà cung cấp quân sự cho Chính phủ Trung Quốc. SMIC đã bị Bộ Thương mại Hoa Kỳ đưa vào danh sách đen và thêm vào danh sách cấm người Mỹ giao dịch cổ phiếu. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh của hãng vẫn đang bùng nổ tại Mỹ.

Wall Street Journal đưa tin, SMIC đã sản xuất chip cho các công ty thiết kế chất bán dẫn của Mỹ vào năm ngoái và đạt doanh thu kỷ lục 1,5 tỷ USD, chiếm 1/5 tổng doanh thu của công ty này.

Vào tháng 5, rất nhiều giám đốc điều hành ngành bán dẫn Hoa Kỳ đã tụ tập ăn mừng lễ khai trương văn phòng của SMIC tại California được Chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn.

Ông Roawen Chen, Phó Chủ tịch cấp cao về thiết kế chip của Mỹ cho biết, ông vẫn hy vọng rằng một ngày nào đó sẽ thấy SMIC xây dựng một nhà máy ở Hoa Kỳ.

SMIC là chìa khóa cho tham vọng của Chính phủ Trung Quốc, nhằm xây dựng một ngành công nghiệp bán dẫn tiên tiến và chấm dứt sự phụ thuộc vào nhập khẩu.

Công ty này sản xuất chip thế hệ cũ, và đã mua một lượng lớn máy móc sản xuất chip chuyên dụng từ Mỹ. Từ lâu, SMIC đã khao khát được gia nhập hàng ngũ tiên tiến của ngành.

Dù bị lọt vào danh sách đen, nhưng không một biện pháp nào của Washington cấm các công ty Hoa Kỳ kinh doanh với SMIC. Bộ Thương mại Hoa Kỳ, cơ quan quản lý các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, đã cấp cho công ty Hoa Kỳ giấy phép làm việc với công ty Trung Quốc này.

Theo dữ liệu không công khai từ Bộ Thương mại do Quốc hội Hoa Kỳ công bố năm 2021, Bộ Thương mại Hoa Kỳ chấp thuận yêu cầu của các công ty Hoa Kỳ bán hàng chục tỷ đô la hàng hóa cho SMIC từ ngày 9/11/2020 – 20/4/2021.

Điều này đặt SMIC vào trung tâm của cuộc tranh luận giữa việc bảo vệ an ninh quốc gia Hoa Kỳ và kinh doanh với Trung Quốc.

Những người “phe diều hâu” cứng rắn trong Quốc hội tin rằng có những lỗ hổng trong các hạn chế hiện tại của Hoa Kỳ.

Họ nói, bằng cách cho phép SMIC tiếp cận công nghệ, bí quyết và nguồn tài trợ của Hoa Kỳ, Hoa Kỳ đang giúp công ty này có được năng lực tiên tiến và sản xuất chip mà quân đội Trung Quốc có thể sử dụng để chống lại Hoa Kỳ và các đồng minh.

Gần đây, cả hai phe đều bị chấn động khi công ty Trung Quốc Huawei vốn nằm trong danh sách đen đã ra mắt một điện thoại thông minh mới Huawei Mate60 Pro dùng chip 7nm của SMIC.

Trong bài viết “Sản xuất chip, lụa và giấy, bạn không thể mãi mãi giữ bí mật công nghệ” (Chips, Silk and Paper: You Can’t Keep Secrets Forever), đăng ngày 5/9/2023, tác giả đã bày tỏ quan điểm: Huawei Mate60 The Pro phản ánh một lỗ hổng, cho phép kiến thức công nghệ vượt qua các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt của Mỹ, nhưng nó không phải là việc ngày nay mới xuất hiện.

Tác giả bài viết kết luận: “Mỹ luôn có thể thắt chặt chế độ trừng phạt và tăng cường các biện pháp bảo vệ để làm chậm sự mở rộng. Nhưng thương mại hầu như sẽ luôn làm rò rỉ các bí mật công nghệ.”

Các nhà phân tích trong ngành cho rằng họ đã sử dụng chip tiên tiến do SMIC sản xuất. Đây chính xác là bước đột phá của SMIC trước các biện pháp kiểm soát, ngăn chặn của Hoa Kỳ.

Đáp lại, lãnh đạo Đảng Cộng hòa của 4 ủy ban Hạ viện cáo buộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã không khắc phục được sơ hở, và kêu gọi các biện pháp trừng phạt phong tỏa toàn diện đối với SMIC và Huawei.

Họ viết trong thư gửi Bộ Thương mại rằng hoàn cảnh trước mắt cho thấy sự cần thiết phải gây thêm áp lực lên đối thủ, và kiểm soát xuất khẩu hiệu quả hơn.

Chính quyền Biden phản bác rằng các hạn chế đã ngăn cản SMIC làm chủ công nghệ hàng đầu, Hoa Kỳ nên đạt được sự cân bằng giữa an ninh quốc gia, và cho phép các doanh nghiệp khác hoạt động mà không bị cản trở.

Trả lời các báo cáo cho rằng SMIC sản xuất chip tiên tiến cho điện thoại di động Huawei, cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ, ông Jake Sullivan, cho biết cách tiếp cận của chính phủ sẽ không thay đổi.

Trong một cuộc họp báo gần đây, ông nói rằng trong mọi trường hợp, Hoa Kỳ nên tiếp tục áp đặt một loạt các hạn chế kỹ thuật “sân nhỏ, hàng rào cao”, tập trung chủ yếu vào các mối lo ngại về an ninh quốc gia, hơn là các vấn đề rộng hơn về tách rời thương mại.

Trong nhiều năm, SMIC đã xây dựng hoạt động kinh doanh của mình bằng cách sản xuất chip thế hệ cũ, với chi phí thấp hơn và tỷ suất lợi nhuận thấp hơn. Các nhà phân tích nói rằng công ty này được hỗ trợ bởi các khoản trợ cấp của Chính phủ Trung Quốc.

Biên lợi nhuận gộp của SMIC trong quý gần nhất là 20%, so với hơn 50% cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu của SMIC từ khách hàng Mỹ đã tăng lên trong nhiều năm và đạt mức cao kỷ lục vào năm 2022.

Từ lâu, các nhà thiết kế chất bán dẫn và nhà sản xuất công cụ của Hoa Kỳ đã cho biết, việc kinh doanh với các công ty Trung Quốc như SMIC sẽ giúp họ kiếm được lợi nhuận và tăng cường đầu tư.

Các công ty cũng cho biết, họ không xâm phạm an ninh quốc gia, vì không bán thiết bị tiên tiến cho SMIC, và không dựa vào SMIC để thực hiện các thiết kế tiên tiến.

James Mulvenon, nhà thầu quốc phòng kiêm nhà phân tích công nghệ Trung Quốc, cho biết việc chính phủ tập trung hạn hẹp vào việc bảo vệ những con chip tiên tiến nhất, nhưng lại để những con chip cũ của SMIC – vốn có nhiều ứng dụng quốc phòng – phần lớn không bị ảnh hưởng gì. Tình trạng này sẽ gây bất lợi cho quân đội Mỹ trong các cuộc xung đột quân sự trong tương lai.