Bắc Kinh triệu tập Nvidia vì lo ngại rủi ro “an ninh nghiêm trọng” trong chip H20

Hôm 31/7, theo cơ quan quản lý không gian mạng Trung Quốc, Bắc Kinh đã triệu tập Nvidia vì lo ngại “các vấn đề bảo mật nghiêm trọng” trong các chip trí tuệ nhân tạo (AI) của công ty này, cáo buộc rằng các chip này có thể bị theo dõi và tắt từ xa.

Trong một thông báo trực tuyến, Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) cho biết, họ đã yêu cầu Nvidia giải thích “các rủi ro bảo mật liên quan đến cửa sau” trong chip H20 của công ty này được bán tại Trung Quốc và cung cấp các tài liệu liên quan.

CAC không nói rõ liệu có bất kỳ chuyên gia nào hay bài kiểm tra nào đã phát hiện ra mối đe dọa an ninh từ cửa sau trong chip H20 của Nvidia hay không hoặc những rủi ro tiềm ẩn này là gì. Cơ quan này cũng không đề cập đến những hành động mà chính quyền Trung Quốc có thể thực hiện sau động thái này

Phản ứng trước cáo buộc của Trung Quốc, trong một thông báo gửi cho hãng thông tấn AP, một phát ngôn viên của Nvidia khẳng định: “An ninh mạng là vấn đề cực kỳ quan trọng đối với chúng tôi. NVIDIA không có “cửa hậu” trong chip của chúng tôi nhằm cho phép bất kỳ ai truy cập và điều khiển chúng từ xa.”

Hồi giữa tháng Bảy, Nvidia, ‘gã khổng lồ’ sản xuất chip của Hoa Kỳ, tiết lộ rằng họ đã nhận được sự đảm bảo từ Washington rằng việc bán chip H20 cho Trung Quốc sẽ được chấp thuận. Trước đó Nvidia đã tạm dừng xuất khẩu chip H20 sang Trung Quốc để tuân thủ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt của chính quyền Trump.

Chip H20 được Nvidia phát triển riêng cho thị trường Trung Quốc, phản ánh nỗ lực của công ty này trong việc tuân thủ chính sách của Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tiếp cận các chip AI hàng đầu.

Mặc dù năng lực yếu hơn so với các chip hàng đầu của Nvidia, nhưng chip H20 vẫn được các tập đoàn công nghệ hàng đầu của Trung Quốc như ByteDance, Alibaba, và Tencent sử dụng. Nó cũng được áp dụng làm nền tảng cho sự ra đời của DeepSeek, mô hình ngôn ngữ lớn tiên tiến nhất Trung Quốc. DeepSeek thuộc sở hữu của quỹ đầu cơ Trung Quốc High-Flyer là đối thủ cạnh tranh hàng đầu của ChatGPT do công ty OpenAI của Hoa Kỳ phát triển.

Trong thông báo hôm 31/7, CAC bày tỏ mối quan ngại về bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư của người dùng Trung Quốc, viện dẫn việc các nhà lập pháp Hoa Kỳ kêu gọi trang bị các chức năng theo dõi vị trí cho các chip tiên tiến được bán ra nước ngoài. 

Hồi tháng Năm, Dân biểu Đảng Cộng hòa Bill Huizenga cùng với Dân biểu Đảng Dân chủ Bill Foster đã giới thiệu dự luật “Đạo luật An ninh Chip”, yêu cầu các chip tiên tiến phải được trang bị “cơ chế an ninh” để phát hiện “việc buôn lậu và khai thác”. Dự luật này vẫn chưa được Quốc hội Mỹ thảo luận kể từ khi được giới thiệu.

Thông báo của CAC còn đề cập rằng “các chuyên gia AI của Mỹ đã tiết lộ rằng chip vi tính của Nvidia có những công nghệ tiên tiến để theo dõi, định vị và tắt từ xa.”

Trước đó, Foster, một nhà vật lý được đào tạo bài bản của Hoa Kỳ, cho biết: “Tôi biết rằng chúng ta có các công cụ kỹ thuật để ngăn chặn công nghệ AI mạnh mẽ rơi vào tay kẻ xấu.”

Động thái của CAC diễn ra chỉ 10 ngày sau khi cơ quan tình báo Trung Quốc cảnh báo không sử dụng các chip và thiết bị thông minh do các công ty nước ngoài sản xuất.

Theo một bài đăng trên tài khoản Wechat chính thức của mình vào ngày 21/7, Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc (MSS), cơ quan tình báo hàng đầu của Bắc Kinh, cảnh báo rằng các thiết bị nhập khẩu như vậy có thể chứa “cửa hậu” cho phép các tác nhân nước ngoài truy cập thông tin nhạy cảm. Bộ này kêu gọi người dân Trung Quốc và các công ty xử lý thông tin nhạy cảm chuyển sang sử dụng các thiết bị do các nhà sản xuất chip trong nước thiết kế và sản xuất.

Trong bối cảnh căng thẳng ngày càng tăng với phương Tây, ĐCSTQ đã tăng cường giám sát các doanh nghiệp nước ngoài dưới chiêu bài an ninh quốc gia, khiến nhiều nhà đầu tư và giám đốc điều hành doanh nghiệp lo lắng.

Hồi tháng 5/2023, Trung Quốc đã cấm các nhà khai thác cơ sở hạ tầng quan trọng trong nước mua các sản phẩm của Micron, nhà sản xuất bộ nhớ máy tính và lưu trữ dữ liệu máy tinh của Mỹ. Vào thời điểm đó, CAC tuyên bố rằng nhà sản xuất chip này của Mỹ không vượt qua được quá trình đánh giá an ninh, nhưng không nói rõ chi tiết về những rủi ro nào mà cơ quan này đã phát hiện.

Washington đã lên án lệnh cấm này của Trung Quốc. Nhà Trắng cáo buộc đây là hành động trả đũa của chính quyền Trung Quốc đối với tuyên bố của nhóm G7, trong đó lên án hành động gây hấn của ĐCSTQ ở Biển Đông và những hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng ở Tây Tạng và Tân Cương.

Nvidia hiện đang phải đối mặt với một cuộc điều tra chống độc quyền khác tại Trung Quốc, do Cục Quản lý Thị trường Nhà nước Trung Quốc khởi động vào tháng 12/2024, ngay sau khi Washington mở rộng các quy định để ngăn chặn ĐCSTQ tiếp cận công nghệ chất bán dẫn tiên tiến.

Hoa Kỳ vẫn cấm bán cho Trung Quốc các chip tiên tiến nhất, vốn cần thiết cho việc phát triển trí tuệ nhân tạo. Cả hai cường quốc lớn nhất thế giới đều đặt mục tiêu dẫn đầu trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo. Hồi tháng Tư, chính quyền Trump đã chặn việc bán chip H20 của Nvidia cho Trung Quốc

Sau khi lệnh cấm được dỡ bỏ, Nvidia dự kiến sẽ bán được hàng trăm nghìn chip H20 tại thị trường Trung Quốc.

Tuy nhiên, việc nới lỏng lệnh cấm của Nhà Trắng đã làm dấy lên mối quan ngại tại Quốc hội Mỹ. Hôm thứ Hai (28/7), một nhóm các thượng nghị sĩ hàng đầu của Đảng Dân chủ, bao gồm Lãnh đạo phe thiểu số Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, đã viết thư gửi cho Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick để bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” của họ.

Các thượng nghị sĩ cảnh báo, mặc dù các chip như H20 có khả năng khác biệt so với các chip tiên tiến nhất như chip H100 của Nvidia, nhưng “chúng [H20] sẽ mang lại cho Trung Quốc những khả năng mà các nhóm chip (chipset) được phát triển trong nước của họ [Trung Quốc] không thể có được.” 

Ngay sau lệnh cấm được dỡ bỏ, Dân biểu Đảng Cộng hòa John Moolenaar, chủ tịch Ủy ban Đặc biệt Hạ viện về Trung Quốc, đã lên tiếng phản đối. Trong lá thư gửi cho Bộ trưởng Lutnick, Dân biểu Moolenaar kêu gọi: “Bộ Thương mại đã đưa ra quyết định đúng đắn khi cấm [bán] chip H20 [cho Trung Quốc]. Giờ đây, họ phải giữ vững lập trường này.”

Dân biểu Moolenaar nhấn mạnh: “Chúng ta không thể để ĐCSTQ sử dụng chip của Mỹ để đào tạo các mô hình AI nhằm cung cấp sức mạnh cho quân đội của họ, kiểm duyệt người dân của họ, và làm suy yếu sự đổi mới của Mỹ.”