5 “tấm gương”giúp trẻ ở tuổi vị thành niên bớt nổi loạn

Tuổi vị thành niên là giai đoạn trẻ dễ nổi loạn, còn cha mẹ thì dễ căng thẳng, mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu cha mẹ biết sử dụng đúng 5 “tấm gương” trong quá trình nuôi dạy thì không chỉ giúp trẻ bớt phản kháng mà còn khiến hành trình làm cha mẹ trở nên nhẹ nhàng và đầy yêu thương hơn.

Khi bước vào tuổi vị thành niên, trẻ bắt đầu mong muốn trở thành những cá nhân độc lập. Và điều đầu tiên chúng thường làm để thể hiện sự độc lập ấy là… nổi loạn chống lại cha mẹ.

Vì vậy, sự nổi loạn trong tuổi vị thành niên là một giai đoạn phát triển tất yếu. Tuy nhiên, mức độ nổi loạn ở mỗi đứa trẻ là khác nhau. Có trẻ nổi loạn mạnh mẽ: hút thuốc, uống rượu, trốn học, yêu sớm… Có trẻ chỉ nổi loạn âm thầm: hay cãi lại cha mẹ, nhốt mình trong phòng, nhưng vẫn đến trường và sống tương đối ổn định.

Điều gì quyết định mức độ nổi loạn của trẻ? Phần lớn nằm ở cách giáo dục của cha mẹ.

Theo bà Trương Mỹ Linh – nhà tâm lý học nổi tiếng thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc – nếu cha mẹ biết sử dụng đúng 5 “tấm gương” trong quá trình nuôi dạy, trẻ sẽ ít nổi loạn hơn, còn cha mẹ sẽ nhẹ nhõm hơn.

Vậy 5 “tấm gương” đó là gì? Hãy cùng ghi nhớ và áp dụng trong hành trình nuôi dạy con mỗi ngày:

1. Kính lúp – Nhìn vào điểm mạnh của trẻ

Điều bạn nhìn thấy ở con sẽ phần nào quyết định con bạn sẽ trở thành người như thế nào. Hãy dùng “kính lúp” để tập trung vào điểm mạnh thay vì điểm yếu.

Ví dụ, nếu con bạn chỉ đạt 80 điểm môn Toán, nhiều phụ huynh sẽ cho rằng con chưa đủ chăm chỉ. Nhưng khi dùng “kính lúp” để nhìn kỹ hơn, bạn có thể nhận ra: đề thi khó, con làm được các câu nâng cao, chỉ sơ suất ở các phép tính đơn giản.

Bạn có thể nói với con: “Mẹ thấy con làm đúng hết những câu khó, chứng tỏ con suy luận tốt và rất hiểu bài. Cố gắng hơn chút nữa ở phần tính toán là sẽ tốt hơn rất nhiều”.

Việc cha mẹ nhìn ra điểm mạnh của con sẽ giúp con tự tin và phát triển đúng hướng.

2. Kính hiển vi – Nhìn ra bản chất sau hành vi

Kính hiển vi giúp ta nhìn thấy vi khuẩn ẩn trong thức ăn – tương tự, cha mẹ cần học cách nhìn sâu vào lý do phía sau hành vi của con.

Ví dụ, con bạn chần chừ không muốn đi học. Lý do có thể là con bị giáo viên phê bình, hoặc mâu thuẫn với bạn bè, khiến con không thoải mái.

Khi hiểu được điều này, bạn có thể nhẹ nhàng chia sẻ: “Hồi bằng tuổi con, mẹ cũng từng không muốn đến lớp vì có bạn làm mẹ buồn. Mình cùng nghĩ cách giải quyết nhé”.

Chỉ khi cha mẹ hiểu được cảm xúc thật của con, con mới cảm thấy được đồng hành và lắng nghe.

3. Kính viễn vọng – Nhìn tới tương lai

Ở thời của chúng ta, trẻ con không có điện thoại, chỉ có tivi phát vào giờ cố định. Còn trẻ ngày nay lớn lên cùng Internet, điện thoại thông minh.

Vì thế, thay vì gay gắt với con vì dùng điện thoại quá nhiều, hãy dùng “kính viễn vọng” – hướng đến tương lai, nơi thành thạo công nghệ là kỹ năng không thể thiếu.

Trẻ con thời nay là “công dân kỹ thuật số”, việc biết cách sử dụng thiết bị là điều bắt buộc. Điều quan trọng là cha mẹ cần hướng dẫn con quản lý thời gian, lựa chọn nội dung tích cực thay vì cấm đoán tuyệt đối.

4. Lăng kính – Phản ánh đúng nhu cầu bên trong của trẻ

Lăng kính giúp phân tích và phản chiếu những sắc màu khác nhau. Tương tự, cha mẹ cần nhìn thấy nhu cầu và ước mơ thực sự của con, chứ không chỉ áp đặt kỳ vọng của mình.

Một ví dụ thực tế: Mẫn Mẫn – một sĩ quan cảnh sát ở Vũ Hán – hy vọng con mình theo ngành cảnh sát như cả gia đình. Nhưng con cô lại chán nản, thậm chí bỏ học.

Trong một lần đi biển, cô phát hiện con mình rất yêu thích đại dương và sinh vật biển. Cô chuyển hướng ủng hộ con học ngành hải dương học.

Con trai cô vui vẻ trở lại trường và sau đó đỗ vào một trường chuyên ngành hàng hải.

Mẫn Mẫn đã chọn “lăng kính” phản ánh đúng ước mơ của con, thay vì biến mình thành chiếc loa phóng đại mong muốn cá nhân.

5. Gương phẳng – Đối xử bình đẳng và lắng nghe

Gương phẳng phản chiếu đúng hình ảnh đối diện. Tương tự, cha mẹ cần đặt mình ngang hàng với con – không kiểm soát, không áp đặt, mà đồng hành như những người bạn.

Chỉ khi bạn tôn trọng con, con mới mở lòng với bạn. Khi con tin tưởng chia sẻ, bạn mới có thể hiểu rõ tâm lý, hành vi của con và tránh những bước đi sai lệch.

Tuổi vị thành niên là giai đoạn “nổi sóng” – không chỉ với con cái mà còn với cha mẹ. Nếu biết sử dụng đúng 5 “tấm gương”: kính lúp, kính hiển vi, kính viễn vọng, lăng kính và gương phẳng, bạn sẽ giúp con vượt qua tuổi nổi loạn một cách nhẹ nhàng, và chính bạn cũng cảm thấy yên tâm hơn trong hành trình làm cha mẹ.

Trúc Nhi biên dịch
Theo aboluowang