Khủng hoảng lương thực và năng lượng góp phần vào suy thoái kinh tế như thế nào?

Giá lương thực và năng lượng tăng vọt đang khiến người tiêu dùng Mỹ phải bỏ ra nhiều tiền hơn để duy trì sinh hoạt. Bên cạnh đó, theo một phân tích, nền kinh tế Mỹ là hai phần ba được thúc đẩy bởi chi tiêu của người tiêu dùng, nếu nhu cầu ngày càng giảm sẽ ảnh hưởng ngược trở lại đối với các ngành công nghiệp sản xuất. Từ đó, sự suy thoái kinh tế cũng bắt đầu trở nên rõ rệt sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ có động thái gia tăng lãi suất nhiều lần để mong kiềm chế lạm phát.

Nếu nhiều hộ gia đình đang chi tiêu cho thực phẩm và năng lượng, liệu họ có sửa đổi thói quen tiêu dùng của mình không?

Với nhu cầu tiêu dùng dần suy yếu và hoạt động kinh doanh chậm lại, hậu quả của lạm phát thực phẩm và năng lượng gia tăng có thể đang đè nặng lên nền kinh tế rộng lớn hơn.

Nhưng dữ liệu cho thấy điều gì, và giá thực phẩm và năng lượng cao hơn thúc đẩy suy thoái kinh tế như thế nào?

Trả nhiều tiền hơn cho thực phẩm

Trong tháng 7, lạm phát lương thực ở Mỹ đạt 10,9%, mức cao nhất kể từ tháng 5/1979. Trên diện rộng, mọi mặt hàng thực phẩm và đồ uống được liệt kê trong chỉ số giá tiêu dùng của Cục Thống kê Lao động đều tăng mạnh hàng năm, từ bánh mì, thịt đến cà phê.

Giá thực phẩm có thể không giảm bớt trong một thời gian khá dài, vì Bộ Lao động báo cáo rằng giá trả cho các nhà sản xuất Mỹ đối với hàng tiêu dùng thành phẩm đã tăng gần 16% trong khoảng thời gian 12 tháng kết thúc vào tháng 7. Đây là mức tăng lớn nhất kể từ năm 1974.

Mặc dù thị trường hàng hóa đã lắng xuống trong những tháng gần đây, nhưng nhiều sản phẩm nông nghiệp đang tăng trở lại, bao gồm đậu nành, lúa mì, ngô, lợn nạc và cà phê.

Ví dụ, Mỹ đã sẵn sàng để thu hoạch vụ ngô nhỏ nhất trong ba năm. Đây là một tin xấu cho các hộ gia đình đã phải vật lộn để trang trải chi phí cho các hóa đơn cửa hàng tạp hóa của họ.

Theo một nghiên cứu mới của LendingTree, các hộ gia đình Mỹ đang chi tiêu nhiều hơn 28% cho thực phẩm so với một năm trước, khi họ chi trung bình 407 đô la mỗi tuần cho thực phẩm vào tháng 7, tăng từ 318 đô la vào tháng 5/2021. Ngoài ra, tỷ lệ người Mỹ báo cáo tình trạng thiếu thực phẩm – không đủ ăn – và dựa vào thẻ tín dụng để thanh toán cho các cửa hàng tạp hóa đã tăng lên.

Giữ cho đèn sáng ngày càng đắt hơn

Bất chấp giá dầu thô và xăng dầu giảm, chỉ số giá năng lượng vẫn tăng 32,9% trên cơ sở hàng năm. Dầu nhiên liệu đã tăng 75,6%, xăng tăng 44% và chi phí điện đã tăng 15,2%.

Sự gia tăng chóng mặt của giá năng lượng đã buộc các tài xế phải thay đổi thói quen của họ.

Các cuộc khảo sát trong ngành cho thấy người lái xe ít lái xe hơn, kết hợp các công việc lặt vặt và thực hiện ít hoạt động giải trí hơn vì chi phí xăng dầu đắt đỏ.

Hơn nữa, dữ liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng cho thấy nhu cầu xăng dầu ở mức 8,4 triệu thùng trong tuần kết thúc vào ngày 19/8.

Chi phí điện đã trở nên quá cao đến mức 20 triệu hộ gia đình không đủ khả năng thanh toán các hóa đơn tiện ích hàng tháng của họ. Chi phí điện năng ngày càng tăng đã dẫn đến hóa đơn tiền điện tập thể khoảng 16 tỷ USD vào tháng 6, gấp đôi so với 8 tỷ USD so với tháng 12/2019.

Các doanh nghiệp cũng đang phải chịu đựng sự đau đớn của chi phí tiện ích cao hơn.

Vào tháng 6, Century Aluminum Co., nhà máy nhôm lớn thứ hai ở Mỹ, chiếm một phần năm nguồn cung trong nước, đã phải cho ngừng nhà máy Kentucky vì không đủ khả năng chi trả hóa đơn tiền điện.

Tác động rộng lớn hơn đến nền kinh tế

Nhu cầu của người tiêu dùng giảm đã đè nặng lên các hoạt động kinh doanh, theo các số liệu cho biết.

Chỉ số nhà quản trị mua hàng sản xuất toàn cầu (PMI) của S&P đã giảm xuống còn 51,3 trong tháng 8. Chỉ số PMI dịch vụ giảm xuống 44,1, trong khi chỉ số PMI tổng hợp giảm xuống còn 45. Bất cứ điều gì dưới 50 cho thấy một sự co lại.

Các nhà kinh tế tại S&P Global lưu ý rằng giá đầu vào cao hơn làm giảm nhu cầu của người tiêu dùng, với nhiều công ty báo cáo rằng khách hàng đang tập trung vào hàng tồn kho và chi tiêu thiết yếu chặt chẽ hơn.

Sian Jones, nhà kinh tế cấp cao tại S&P Global Market Intelligence, giải thích rằng các con số PMI tháng 8 đã vẽ nên một bức tranh đáng lo ngại về tình trạng của khu vực tư nhân Mỹ.

Jones lưu ý rằng các điều kiện nhu cầu đang suy yếu khi lãi suất tăng và lạm phát tăng cao đè nặng lên chi tiêu của khách hàng.

Tình hình có thể xấu đi hơn nữa vì sự sụt giảm trong tổng sản lượng có thể so sánh với những gì đã xảy ra trong cuộc Đại suy thoái.

Nền kinh tế Mỹ là hai phần ba được thúc đẩy bởi chi tiêu của người tiêu dùng. Nếu người Mỹ không mua hàng hóa và dịch vụ vì trọng tâm chính của họ là sinh sống, hoạt động kinh doanh sẽ giảm và tổng sản phẩm quốc nội bị ảnh hưởng.

Thật vậy, các nhà phân tích thị trường đã theo dõi chặt chẽ dữ liệu nhu cầu của người tiêu dùng trong những tháng gần đây để tìm ra dấu hiệu về sự chậm lại.

Trong tháng 7, doanh số bán lẻ đi ngang ở mức 0%, trong khi chi tiêu cá nhân tăng với tốc độ thấp hơn dự kiến là 0,1%. Tỷ lệ tiết kiệm cá nhân cũng giảm xuống chỉ còn 5%, mức thấp nhất kể từ năm 2008.

Theo một báo cáo mới của First Insight, một nền tảng theo dõi trải nghiệm của người tiêu dùng, mọi người đang thay đổi cách họ tiêu tiền của mình.

Báo cáo có tiêu đề ‘Tình trạng chi tiêu của người tiêu dùng: Lạm phát thúc đẩy nỗi sợ suy thoái’ nói rằng giá thực phẩm tăng là mối quan tâm lớn nhất đối với 68% người tiêu dùng. Điều này khiến họ cắt giảm chi tiêu trong các lĩnh vực khác, bao gồm ăn uống ngoài trời, dịch vụ phát trực tuyến, trò chơi điện tử và tư cách thành viên phòng tập thể dục.

Ngay cả các ưu tiên và hành vi trong ngân sách thực phẩm của người tiêu dùng cũng đang thay đổi, Greg Petro, Giám đốc điều hành của First Insight cho biết.

“Khi lạm phát vẫn ở mức cao nhất được thấy ở Mỹ kể từ năm 1981, người tiêu dùng tiếp tục tìm ra những cách khác nhau để mua mọi thứ,” Petro cho biết trong một tuyên bố. “Đặt thức ăn lên bàn vẫn là ưu tiên hàng đầu của người tiêu dùng. Chúng tôi đang chứng kiến việc phân bổ lại ngân sách thực phẩm, với nhiều người tiêu dùng cắt giảm sản phẩm tươi sống và chi tiêu ít hơn cho các sản phẩm thương hiệu có tên tuổi”.

Về mặt năng lượng, Ngân hàng Thế giới đã cảnh báo trong một bài đăng trên blog vào tháng 6 rằng “cú sốc giá năng lượng” có thể gây ra ‘hậu quả ngay lập tức’ đối với hoạt động kinh tế và sau đó dẫn đến hậu quả rộng lớn hơn, từ chính sách tài khóa và tiền tệ đến đầu tư không chắc chắn.

“Việc khởi động lại đang bị đình trệ ở Mỹ khi nó gặp phải những hạn chế về sản xuất và nguồn cung lao động, và chúng tôi tin rằng hoạt động của Mỹ hiện đã được thiết lập để ký hợp đồng”, Tara Sharma, chiến lược gia đầu tư tại Viện Đầu tư BlackRock, viết trong một ghi chú.

Mỹ sẽ trở thành châu Âu?

Trong khi Mỹ có thể đang trong giai đoạn đầu của sự thu hẹp mạnh mẽ trong hoạt động kinh doanh trong bối cảnh áp lực lạm phát trong lĩnh vực thực phẩm và năng lượng, châu Âu đã trở nên cố thủ trong chu kỳ này trong nhiều tháng.

Tăng trưởng của Khu vực đồng tiền chung châu Âu đã chậm lại đáng kể, với các nhà máy trên toàn khu vực báo cáo nhu cầu giảm đáng kể do hóa đơn năng lượng tăng và cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt rộng lớn hơn ảnh hưởng đến tài chính của khách hàng. Chỉ số PMI Sản xuất, Dịch vụ và Tổng hợp Toàn cầu S&P của Khu vực đồng tiền chung châu Âu đã giảm xuống lần lượt là 49,7, 50,2 và 49,2 vào tháng 8.

Một điệp khúc ngày càng tăng của các nhà kinh tế tin rằng gần như là một điều tất yếu khi khu vực đồng euro và Vương quốc Anh sẽ rơi vào suy thoái.

“Chỉ báo tâm lý kinh tế của Ủy ban châu Âu đã giảm trong tháng Bảy, với các chỉ số hướng tới tương lai chỉ ra sự thu hẹp kinh tế trong nửa cuối năm nay. Trong khi đó, áp lực lạm phát đang bắt đầu dịu đi, mặc dù chỉ dần dần”, Peter Vanden Houte, nhà kinh tế trưởng của khu vực đồng Euro tại ING, viết trong một ghi chú.

Với việc Ngân hàng Fed Atlanta đã cắt giảm từ 2,5% xuống 1,6% trong quý thứ ba, lạm phát thực phẩm và năng lượng tăng cao đang ảnh hưởng đến nền kinh tế khi người tiêu dùng bị khai thác và các doanh nghiệp chậm lại hoạt động.

Mặt sáng duy nhất là nhu cầu hạ nhiệt có thể là thứ chữa khỏi lạm phát, vốn sẽ phải trả giá bằng nền kinh tế.