Cuộc chiến giá rẻ giữa Shein và Temu bùng nổ, Đức xem xét lại quan hệ kinh tế với TQ

Nhu cầu trong nước Trung Quốc yếu dẫn đến xuất khẩu tăng vọt, không chỉ các ngành như ô tô, thép mà cả các nền tảng thương mại điện tử giá rẻ như Shein và Temu cũng đạt doanh thu cực lớn tại Đức, “cú sốc vốn Trung Quốc” đang làm tăng thêm khó khăn cho ngành chế tạo Đức và châu Âu. Gần đây, liên minh cầm quyền Đức quyết định thành lập một ủy ban các chuyên gia để rà soát toàn diện quan hệ kinh tế với Trung Quốc.

Ngân hàng Trung ương Châu Âu: Nhu cầu yếu trong nước Trung Quốc thúc đẩy xuất khẩu mạnh mẽ

Nghiên cứu mới của Ngân hàng Trung ương Châu Âu cho biết, kinh tế nội địa Trung Quốc yếu đang chuyển hóa thành động lực mở rộng ra bên ngoài rất mạnh. Báo cáo nêu, “ở những ngành mà doanh số bán trong nước thấp, xuất khẩu của Trung Quốc lại nổi bật”. Ví dụ, ô tô và thép xuất sang EU tăng trưởng vượt xa mức trung bình. Chín tháng đầu năm nay, xuất khẩu ô tô từ Trung Quốc sang EU tăng hơn 20%, thép cũng tăng tốc nhanh. Đây không chỉ bởi ảnh hưởng cuộc chiến thuế, mà còn là chiến lược chuyển hướng ra nước ngoài để tiêu thụ sản xuất dư thừa.

Hiện tượng này làm gia tăng mất cân bằng thương mại của châu Âu. Nước Đức – nền kinh tế lớn nhất EU – đang hứng chịu làn sóng xuất khẩu từ Trung Quốc. Số liệu của Cục Thống kê Liên bang Đức cho thấy, ba quý đầu năm nay, nhập khẩu từ Trung Quốc vượt hơn 100 tỷ euro, xuất khẩu chỉ khoảng 60 tỷ euro, thâm hụt tiến gần mức cao lịch sử. Dự báo thâm hụt thương mại cả năm của Đức đạt 87 tỷ euro, cao hơn năm trước tới 20 tỷ euro.

Ông Jürgen Matthes, Viện Nghiên cứu Kinh tế Đức (IW), nhận xét, “trợ cấp tràn lan và kiểm soát đồng nhân dân tệ làm méo mó cạnh tranh, khiến hàng xuất khẩu Đức đắt đỏ, nhập khẩu Trung Quốc thì rẻ hơn”. Ông kêu gọi EU nên áp thuế chống trợ cấp để bảo vệ ngành sản xuất trong nước.

Shein và Temu đạt doanh thu 3,3 tỷ euro tại Đức

Sự bùng nổ của các nền tảng thương mại điện tử vốn Trung Quốc trở thành “mặt trận nóng” của mất cân bằng thương mại. Nghiên cứu mới của Hiệp hội bán lẻ Đức (HDE) chỉ ra, “hai nền tảng Shein và Temu năm nay ở Đức tổng doanh thu hơn 3,3 tỷ euro, chiếm 5% tổng bán lẻ điện tử nội địa”. Tổng doanh thu của các nhà bán lẻ từ nước thứ ba (ngoài EU) năm nay khoảng hơn 8 tỷ euro, trong đó Shein và Temu chiếm khoảng một nửa.

Shein tập trung thời trang, Temu đa dạng hơn với hàng gia dụng và tiêu dùng. Hai nền tảng tận dụng các chiến thuật khuyến mại như “bán chớp nhoáng” và “giảm giá countdown” để thu hút người mua nhanh chóng. HDE cảnh báo rằng những nền tảng này dùng bán phá giá và thuật toán để giành thị phần bán lẻ châu Âu.

Ủy ban châu Âu đang thúc đẩy quy định mới nhằm ngăn “làn sóng giá rẻ từ Trung Quốc”. Đề xuất có cả việc thu phí nhập khẩu 2 euro cho mỗi gói hàng dưới 150 euro để thay đổi thực trạng “năm ngoái có tới 4,6 tỷ gói hàng miễn thuế vào EU”. Hiệp hội thương mại điện tử Đức (BEVH) tố Shein và Temu vi phạm tiêu chuẩn an toàn EU, nhiều sản phẩm giả mạo, kém chất lượng, khách hàng gặp khó khăn khi khiếu nại.

Ví dụ, Hải quan Pháp đã phát hiện trong 200.000 kiện hàng kiểm tra ở sân bay có nhiều đồ chơi và thiết bị điện tử tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Khi Shein mở cửa hàng tại Paris còn lộ bê bối bán búp bê tình dục hình dạng trẻ em và vũ khí bất hợp pháp.

• Bê bối Shein bán búp bê tình dục gây phẫn nộ, Pháp mở rộng điều tra

Quỹ kiểm định sản phẩm Đức cũng khảo sát, phát hiện sản phẩm của Shein và Temu chứa nguy cơ về an toàn như đồ chơi thiếu an toàn, trang sức chứa kim loại nặng độc hại, sạc điện dễ quá nhiệt,… “Kiểm tra 162 sản phẩm thì có đến 110 mẫu không đáp ứng tiêu chuẩn EU”.

Ủy ban Châu Âu còn xác nhận Temu lưu thông nhiều hàng hóa bất hợp pháp, các nhà bán hàng bị cấm vẫn thường xuyên xuất hiện trở lại, vi phạm Luật Dịch vụ số (DSA). Mức phạt có thể lên tới 6% doanh thu toàn cầu của Temu, tương đương hàng trăm triệu euro, nếu tính số lượng 45 triệu người dùng hàng tháng tại EU. Mạng lưới bảo vệ người tiêu dùng EU (CPC) còn chính thức cáo buộc Temu về “giảm giá ảo, bình luận giả mạo và giấu thông tin liên hệ”.

Chính phủ Đức thành lập ủy ban xem xét lại quan hệ kinh tế với Trung Quốc

Liên minh cầm quyền Đức đã đạt đồng thuận, thành lập một ủy ban gồm khoảng 12 chuyên gia để xem xét toàn diện quan hệ kinh tế với Trung Quốc.

Nhiệm vụ của ủy ban bao gồm: khảo sát mối liên kết kinh tế Đức – Trung về an ninh, đánh giá độ tin cậy và an toàn chuỗi giá trị, kiểm tra rủi ro khi phụ thuộc vào đầu tư hạ tầng, phân tích rủi ro nhập khẩu nguyên liệu – năng lượng, đồng thời học hỏi kinh nghiệm từ các nước khác. Ủy ban sẽ thực hiện đánh giá pháp lý, kinh tế, chính trị, đề xuất điều chỉnh luật và định hướng ngoại giao.

Thành viên gồm đại diện các tổ chức: Quỹ Bertelsmann, Liên đoàn Công nghiệp Đức (BDI), Phòng Thương mại Đức (DIHK), Hiệp hội chính sách đối ngoại Đức, Quỹ Khoa học và Chính trị, Liên đoàn Công đoàn Đức, Viện nghiên cứu kinh tế Đức, Viện nghiên cứu kinh tế thế giới Kiel… Ủy ban sẽ gửi báo cáo mỗi năm và cập nhật tiến trình cho Ủy ban Kinh tế hai lần/năm.

Bà Hildegard Bentele (nghị sĩ EU thuộc Đảng Dân chủ Cơ đốc) nhấn mạnh: “doanh nghiệp chỉ chú trọng nhập khẩu giá rẻ mà bỏ qua yếu tố an toàn, khiến tâm lý trì hoãn hành động – cần nhìn nhận đầy đủ mức độ nghiêm trọng của vấn đề”.

Ông Jürgen Matthes, Viện Nghiên cứu Kinh tế Đức, kêu gọi EU cần áp dụng biện pháp chống bán phá giá và hỗ trợ ngành nội địa, thúc đẩy quá trình “giảm rủi ro”.