Kiểm toán Panama: CK Hutchison của Lý Gia Thành có nguy cơ mất quyền khai thác cảng

Chính phủ Panama hôm thứ Hai (7/4) đã công bố báo cáo kiểm toán, tiết lộ rằng một công ty con thuộc tập đoàn CK Hutchison Holdings của Hồng Kông đã có nhiều hành vi vi phạm trong quá trình vận hành các cảng ở hai đầu kênh đào Panama, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngân khố quốc gia. Nếu các hành vi vi phạm này được xác thực, công ty có thể bị tước quyền khai thác cảng tại kênh đào.

Từ năm 1997, CK Hutchison thông qua công ty con là Panama Ports Company, đã giành được quyền khai thác Cảng Balboa ở phía Thái Bình Dương và Cảng Cristóbal ở cửa ngõ Đại Tây Dương của kênh đào Panama. Hợp đồng nhượng quyền này đã được gia hạn thêm 25 năm vào năm 2021.

Kể từ tháng 1/2025, Văn phòng Tổng Kiểm toán Panama đã tiến hành cuộc kiểm toán đối với công ty con thuộc CK Hutchison. Tổng Kiểm toán Anel Flores cho biết, các ưu đãi thuế và lợi ích mà Chính phủ dành cho công ty trong hợp đồng đã khiến ngân khố quốc gia “thiệt hại khoảng 1,3 tỷ USD”, đồng thời tuyên bố sẽ khởi kiện các quan chức có liên quan.

Kết quả kiểm toán cuối cùng sẽ được chuyển cho Cơ quan Quản lý Hàng hải Panama – đơn vị chịu trách nhiệm giám sát các cảng.

Ngoài tranh cãi liên quan đến kiểm toán, vào tháng Hai năm nay, Tổng Chưởng lý Panama, ông Luis Carlos Gomez, cũng đã đưa ra ý kiến có tính ràng buộc pháp lý, cho rằng việc gia hạn hợp đồng khai thác cảng là vi hiến. Vụ việc hiện đang chờ Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết cuối cùng.

Các chuyên gia pháp lý cho rằng nếu cuộc kiểm toán cuối cùng xác nhận quá trình gia hạn hợp đồng có vi phạm, hoặc nếu Tòa án Tối cao ra phán quyết hợp đồng là vi hiến, thì quyền khai thác cảng có thể sẽ bị hủy bỏ.

Hợp đồng khai thác cảng tại kênh đào Panama đã trở thành một trong những vấn đề trọng tâm trong cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc.

Việc công bố báo cáo kiểm toán diễn ra đúng vào thời điểm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth chuẩn bị đến thăm Panama. Gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục gây áp lực lên Panama, yêu cầu nước này làm giảm ảnh hưởng của chính quyền Trung Quốc (Đảng Cộng sản Trung Quốc) tại khu vực kênh đào.

Ông Trump nhiều lần tuyên bố công khai rằng, nếu tình hình không được cải thiện, Mỹ “không loại trừ khả năng giành lại quyền kiểm soát” tuyến đường thủy chiến lược này.

• Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Panama: “Lấy lại” kênh đào từ tay Trung Quốc

Trong bối cảnh đó, vào tháng 3/2025, CK Hutchison tuyên bố sẽ bán lại quyền sở hữu tại 43 cảng trên toàn cầu (bao gồm cả hai cảng nói trên) cho một liên danh do tập đoàn quản lý tài sản khổng lồ của Mỹ BlackRock đứng đầu, với tổng giá trị giao dịch lên đến 22,8 tỷ USD.

Tuy nhiên, Bắc Kinh đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với thương vụ này và tuyên bố tiến hành điều tra chống độc quyền, khiến kế hoạch ký kết giao dịch vốn dự kiến diễn ra vào ngày 2/ 4 bị đình chỉ. Cuộc họp báo thường niên công bố báo cáo tài chính của CK Hutchison cũng bị hủy bỏ do tính nhạy cảm của vấn đề liên quan đến việc chuyển nhượng cảng.