Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Panama: “Lấy lại” kênh đào từ tay Trung Quốc

Lý Ngôn
•
Thứ Tư, 09/04/2025

Hôm thứ Ba (ngày 8/4) trong chuyến thăm quốc gia Trung Mỹ Panama, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth nói rằng Mỹ sẽ giành lại ảnh hưởng đối với Kênh đào Panama từ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).

Wheels up at @Andrews_JBA and headed to Panama! It is a privilege to represent the U.S. as the first SECDEF to visit the nation in over two decades. pic.twitter.com/emqGrgr78Z
— Secretary of Defense Pete Hegseth (@SecDef) April 7, 2025

Sau các cuộc đàm phán với Chính phủ Panama, ông Hegseth cho biết Hoa Kỳ sẽ tăng cường hợp tác an ninh với lực lượng Panama. Ông nhấn mạnh rằng ĐCSTQ không được phép “vũ khí hóa” kênh đào bằng cách lợi dụng mối quan hệ kinh doanh địa phương của các công ty Trung Quốc cho mục đích gián điệp.

“Chúng tôi sẽ hợp tác với Panama để giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama từ tay Trung Quốc”, ông Hegseth nói trong bài phát biểu tại một cầu tàu ở Thành phố Panama được cải tạo bằng nguồn tài trợ của Hoa Kỳ.

“Kênh đào này không phải do Trung Quốc (ĐCSTQ) xây dựng, kênh đào này không phải do Trung Quốc (ĐCSTQ) vận hành, và kênh đào này không thể bị Trung Quốc (ĐCSTQ) quân sự hóa. Dưới sự lãnh đạo của Panama, chúng ta sẽ cùng nhau làm việc để đảm bảo an ninh cho kênh đào này và cho phép tất cả các quốc gia trên thế giới tiếp tục sử dụng kênh đào này”, ông nói.

Hiện có hơn 40% lượng hàng container vận chuyển của Hoa Kỳ, trị giá khoảng 270 tỷ USD mỗi năm, đi qua Kênh đào Panama, chiếm hơn 2/3 số tàu thuyền đi qua tuyến đường thủy này mỗi ngày.

“Cùng nhau chúng ta sẽ giành lại Kênh đào Panama”

Ông Hegseth là Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đầu tiên đến thăm Panama sau nhiều thập kỷ. Chuyến đi của ông diễn ra trong bối cảnh có thông tin chính quyền Trump đã yêu cầu quân đội Hoa Kỳ phát triển nhiều phương án khác nhau để đảm bảo quyền tiếp cận Kênh đào Panama. Hoa Kỳ đã xây dựng kênh đào này cách đây hơn 100 năm, và chính thức chuyển giao chủ quyền cho Panama vào năm 1999. Tổng thống Trump đã nhiều lần nói rằng việc chuyển giao kênh đào là “một thỏa thuận tồi”.

Khi đến nơi, ông Hegseth được Bộ trưởng An ninh Công cộng Panama Frank Abrego chào đón và có cuộc hội đàm kín với Tổng thống José Raúl Mulino cùng các quan chức khác. Sau đó, Hegseth đến Căn cứ Hải quân Vasco Núñez de Balboa để chủ trì lễ cắt băng khánh thành cầu tàu mới do Hoa Kỳ tài trợ. Ông cho biết Hoa Kỳ sẽ không cho phép Trung Quốc hoặc bất kỳ quốc gia nào khác đe dọa hoạt động của kênh đào.

“Vì mục đích đó, Hoa Kỳ và Panama đã hợp tác trong những tuần gần đây để tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh ở mức độ chưa từng có trong nhiều thập kỷ”, ông nói.

Căn cứ Hải quân Vasco Núñez de Balboa trước đây là Căn cứ Hải quân Rodman của Hoa Kỳ. Trước lập trường cứng rắn gần đây của Tổng thống Trump, chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ được coi là một chỉ báo quan trọng về hướng đi của quan hệ an ninh Hoa Kỳ-Panama và hướng đi tương lai của kênh đào.

Ông Hegseth chia sẻ trên X vào thứ Ba rằng: “Hôm nay chúng tôi đã có một cuộc họp rất hiệu quả với các đối tác Panama tại Palacio de Las Garzas”. “Hoa Kỳ và Panama có mối quan hệ đối tác an ninh lâu dài, phản ánh sự tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau giữa hai bên.”

Trên đường đi, ông Hegseth đã đăng một bức ảnh ông và Mulino đang cười trên nền tảng xã hội X và viết: “Thật vinh dự khi được nói chuyện với Tổng thống Mulino hôm nay. Những nỗ lực của ngài và đất nước ngài đang tạo nên sự khác biệt. Việc tăng cường hợp tác an ninh sẽ giúp hai quốc gia chúng ta an toàn hơn, mạnh mẽ hơn và thịnh vượng hơn”.

It was an honor to speak with you today, President @JoseRaulMulino. You and your country’s hard work is making a difference. Increased security cooperation will make both our nations safer, stronger, and more prosperous. pic.twitter.com/TLxbrMlFzW
— Secretary of Defense Pete Hegseth (@SecDef) April 8, 2025

Một số quan chức hiện tại và trước đây của Hoa Kỳ cho biết Chính phủ Mulino đã thể hiện thiện chí hợp tác với Hoa Kỳ trong việc giải quyết ảnh hưởng của ĐCSTQ. Vào tháng Hai năm nay, ông Mulino tuyên bố Panama chính thức rút khỏi ‘Sáng kiến Vành đai và Con đường’ và ủng hộ các hành động của Tổng thống Trump nhằm chống lại tình trạng nhập cư bất hợp pháp, bao gồm việc chấp nhận các chuyến bay hồi hương từ Hoa Kỳ, và giúp ngăn chặn những người nhập cư Nam Mỹ vượt biên giới Panama qua Darien Gap.

“Tôi xin tuyên bố rõ: Chúng tôi sẽ hợp tác với Panama để giữ cho kênh đào luôn thông suốt và an toàn cho mọi quốc gia, dựa vào sức mạnh răn đe của lực lượng vũ trang hùng mạnh, hiệu quả và nguy hiểm nhất thế giới”, ông Hegseth phát biểu hôm thứ Ba.

“Chúng tôi sẽ thực hiện điều này thông qua quan hệ đối tác với Panama, cùng nhau chúng ta sẽ giành lại Kênh đào Panama khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc, và chúng ta sẽ thực hiện điều này với các đồng minh và đối tác khác có năng lực và cùng chí hướng.”

CK Hutchison bán cổ phần của mình

Ông Hegseth cũng đề cập đến vấn đề các công ty Trung Quốc vẫn kiểm soát cơ sở hạ tầng quan trọng trong khu vực kênh đào. Ông cho biết, “Điều này tạo cơ hội cho Trung Quốc (ĐCSTQ) tiến hành các hoạt động giám sát tại Panama, qua đó làm suy yếu an ninh, thịnh vượng và chủ quyền của Panama và Hoa Kỳ. Như Tổng thống Donald Trump đã chỉ ra, tình trạng này là không thể chấp nhận được”.

Ông Trump cảnh báo rằng Trung Quốc đã kiểm soát Kênh đào Panama và chỉ ra rằng có lính Trung Quốc đồn trú tại đó. Các chuyên gia cho rằng hoạt động kinh doanh lớn của Trung Quốc tại Panama làm dấy lên mối lo ngại về an ninh đối với Mỹ, đặc biệt là những rủi ro liên quan đến gián điệp. Ví dụ, kế hoạch xây dựng cây cầu bắc qua kênh đào của các công ty Trung Quốc cũng là một lý do đáng lo ngại.

Tháng trước, Tổng thống Trump đã ca ngợi thỏa thuận do công ty đầu tư BlackRock của Hoa Kỳ dẫn đầu, nhằm mua lại mảng kinh doanh cảng của Cheung Kong Hutchison Holdings của Hồng Kông. Thỏa thuận trị giá 22,8 tỷ USD này bao gồm các cảng ở cả hai đầu Kênh đào Panama. Ông Trump cho biết thỏa thuận này là ví dụ cụ thể về việc Hoa Kỳ “lấy lại” kênh đào.

Thỏa thuận này được coi là “đôi bên cùng có lợi” vì không chỉ mang lại mức phí bảo hiểm cao cho tỷ phú Lý Gia Thành và tránh được tác động của cuộc chiến thương mại đối với ngành vận tải biển, mà còn mang lại chiến thắng mang tính bước ngoặt cho Tổng thống Hoa Kỳ Trump.

Tuy nhiên, ông Lý Gia Thành, tỷ phú người Hồng Kông sở hữu Cheung Kong Hutchison, bất ngờ thấy mình nằm trong tầm ngắm của ĐCSTQ và bị giám sát sau khi công bố thỏa thuận bán tài sản cảng Kênh đào Panama của mình. Tuy nhiên, bất chấp sự không hài lòng của Bắc Kinh, ĐCSTQ không có nhiều cách để hạn chế hoặc ngăn chặn thỏa thuận này vì các cảng được rao bán đều nằm ngoài Trung Quốc và Hồng Kông.

Các quan chức Hoa Kỳ chỉ ra rằng nếu xảy ra xung đột ở châu Á trong tương lai, Kênh đào Panama sẽ đóng vai trò quan trọng đối với Hải quân Hoa Kỳ, cho phép các tàu chiến nhanh chóng tiến vào Thái Bình Dương từ Đại Tây Dương để hỗ trợ các hoạt động. Ngay cả khi ĐCSTQ không chặn kênh đào, việc chỉ cần theo dõi các tàu thuyền đi qua cũng có thể mang lại lợi thế rất lớn.

Ông Mulino bảo vệ cách Panama quản lý kênh đào, cho biết chính quyền đã duy trì có trách nhiệm một tuyến đường thủy quan trọng đối với thương mại toàn cầu, bao gồm cả lợi ích vận chuyển của Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh rằng “Kênh đào Panama là của Panama và sẽ luôn là của Panama”.