Ông Trump nêu ba vấn đề trong đàm phán Mỹ-Trung, Bắc Kinh phản ứng

Khi triển vọng đàm phán thương mại Mỹ – Trung vẫn chưa rõ ràng và thỏa thuận đình chiến mong manh giữa hai bên sắp hết hạn, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nêu ba vấn đề trọng tâm trong quan hệ thương mại với Trung Quốc: đất hiếm, fentanyl và đậu tương.

Hôm Chủ nhật (19/10), trên chuyên cơ Không lực Một khi trở về Nhà Trắng từ Florida, ông Trump tuyên bố: “Tôi không muốn họ (chính quyền Trung Quốc) chơi trò đất hiếm với chúng ta.”

Ngày 9/10, Bắc Kinh thông báo mở rộng kiểm soát xuất khẩu đối với các sản phẩm liên quan đến đất hiếm. Trung Quốc hiện nắm giữ khoảng 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu – những nguyên liệu cực kỳ quan trọng đối với các ngành công nghiệp công nghệ cao như ô tô điện, quốc phòng và chất bán dẫn.

Ngay hôm sau (10/10), ông Trump tuyên bố áp thuế 100% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và thực thi kiểm soát xuất khẩu với phần mềm trọng yếu, có hiệu lực từ ngày 1/11.

Ông cũng nhấn mạnh rằng Mỹ muốn chấm dứt hoàn toàn nguồn fentanyl đến từ Trung Quốc. Trước đó, ông nhiều lần cáo buộc chính quyền Trung Quốc không kiểm soát được xuất khẩu fentanyl và các hóa chất tiền chất, khiến nước Mỹ rơi vào khủng hoảng opioid. Vì vậy, chính quyền Trump đã áp thuế trừng phạt 20% đối với các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc liên quan đến fentanyl.

Ngoài ra, ông Trump còn coi việc Trung Quốc nối lại nhập khẩu đậu tương của Mỹ là một yêu cầu then chốt khác. “Tôi muốn họ bắt đầu mua đậu tương — ít nhất là bằng với mức trước đây. Tôi tin rằng họ có thể làm được điều đó,” ông nói

Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, đậu tương từng là “con bài mặc cả” của Bắc Kinh trong cuộc chiến thương mại với Washington. Năm ngoái, Trung Quốc đã mua khoảng 12,6 tỷ USD đậu tương Mỹ, nhưng năm nay gần như ngừng hoàn toàn, thay vào đó chuyển sang nhập từ Brazil và Argentina.

Ngày 14/10, ông Trump cáo buộc Bắc Kinh cố tình ngừng mua đậu tương Mỹ như một hành động trả đũa. Đáp lại, Mỹ đang xem xét ngừng nhập khẩu một số hàng hóa Trung Quốc, bao gồm dầu ăn. Ông cũng cảnh báo rằng “phải cực kỳ thận trọng khi giao dịch với chính quyền Trung Quốc.”

Tổng thống cho biết, ba vấn đề — đất hiếm, fentanyl và đậu tương — đều là “những điều hoàn toàn bình thường”.  Đề cập đến việc áp thuế, ông nói: “Chúng ta có thể giảm thuế, nhưng họ (phía Trung Quốc) cũng phải làm gì đó cho chúng ta. Đây không còn là con đường một chiều nữa.”

Thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ – Trung sẽ hết hạn vào ngày 10/11. Tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent đã có cuộc điện đàm với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong, và hai bên đã thống nhất tổ hội đàm tại Malaysia trong tuần này.

• Bessent sẽ gặp Hà Lập Phong tại Malaysia, tương lai quan hệ Mỹ-Trung sẽ ra sao?

Hôm Chủ nhật, trong cuộc phỏng vấn với Fox News, khi được hỏi về mức thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc, ông Trump cho biết mức thuế này “không thể duy trì mãi mãi, nhưng hiện tại vẫn có thể chịu được.”

Ông nhấn mạnh rằng ông không muốn hủy diệt Trung Quốc, nhưng chính Bắc Kinh “đã buộc tôi phải đánh thuế tương đương 155% đến 157% lên hàng hóa Trung Quốc.”

Ông nói thêm, ông dự kiến sẽ gặp Tổng Bí thư – Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị Thượng đỉnh APEC tổ chức tại Hàn Quốc vào cuối tháng này.

“Tôi nghĩ chúng ta có thể hòa hợp với Trung Quốc, nhưng chúng ta phải đạt được một thỏa thuận công bằng. Cần phải là công bằng,” Tổng thống nói.

Phản ứng của Bắc Kinh

Hôm thứ Hai, ngày 20/10, trong cuộc họp báo thường kỳ của Bộ ngoại giao Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn cho biết, lập trường của phía Trung Quốc trong việc xử lý các vấn đề kinh tế – thương mại với Mỹ “luôn nhất quán và rõ ràng”.

Trí Đạt (t/h)