Vì sao giá xăng tại California đắt nhất nước Mỹ?

Giá xăng tại Mỹ đã tăng vọt. Tính đến tháng Ba năm nay, giá xăng trung bình tại Mỹ đã đạt mức kỷ lục 4,173 USD/ gallon, trong khi giá trung bình ở California đạt 5,44 USD/ gallon, cao nhất ở Mỹ. Tại sao California có giá xăng đắt nhất nước Mỹ?

Hình ảnh cho thấy giá xăng thông thường đang ở mức 7 USD/ gallon tại một trạm xăng Mobil đối diện với tòa nhà Trung tâm Beverly ở Los Angeles, California, Mỹ ngày 7/3/2022. (Ảnh: Getty Images).

Theo The Hill đưa tin, các chuyên gia tin rằng giá xăng cao của California được thúc đẩy bởi sự kết hợp đặc biệt giữa các quy định về khí thải, thuế cao và địa vị của tiểu bang như một “hòn đảo nhiên liệu”.

Mặc dù kinh tế đang phục hồi nhanh chóng, nhưng Mỹ đã phải vật lộn với lạm phát kỷ lục và giá dầu khí tăng cao trong những tháng gần đây. Hồi đầu tháng Ba, Tổng thống Biden cảnh báo rằng vấn đề chi phí nhiên liệu cao sẽ trở nên trầm trọng hơn sau khi Mỹ cấm nhập khẩu dầu từ Nga liên quan đến việc Nga xâm lược Ukraine.

Tuy nhiên, giá dầu gần đây đã giảm, điều này cho thấy giá tại trạm xăng sẽ giảm bớt đối với người tiêu dùng Mỹ trong những tuần tới. Nhưng ở California, đặc biệt là ở Nam California, giá xăng dầu tiếp tục tăng.

Theo Hiệp hội Ô tô Mỹ (AAA), giá xăng tại Hạt Los Angeles, California tiếp tục tăng từ 5,876 USD/ gallon lên 5,890 USD/ gallon trong khoảng thời gian từ Thứ Tư (16/03) đến Thứ Năm (17/3), đây là dấu hiệu cho thấy chi phí nhiên liệu của Hạt Los Angeles tăng ngày thứ 23 liên tiếp.

Xu hướng tăng cũng tiếp tục trên khắp California, giá xăng trung bình trên toàn tiểu bang tăng từ 5,694 USD/ gallon một tuần trước lên 5,785 USD vào thứ Năm (ngày 17/3).

Theo các chuyên gia kinh tế và chính sách năng lượng, có nhiều yếu tố góp phần gây ra tình trạng nhức nhối đặc biệt nghiêm trọng tại các trạm xăng ở California.

Ông Sanjay Varshney, giáo sư tài chính tại phân hiệu Sacramento của Đại học Bang California, nói với The Hill: “Thứ nhất, California nói chung có thuế cao hơn, vì vậy bản thân thuế xăng cũng cao hơn. Thứ hai, California có luật môi trường và khí thải chặt chẽ hơn, vì vậy những nhân tố hỗn hợp này làm cho xăng có xu hướng đắt hơn.”

Ông Kevin Slagle, phó chủ tịch phụ trách truyền thông chiến lược của Hiệp hội Dầu khí các bang miền Tây (Western States Petroleum Association) cho biết, một yếu tố quan trọng khác là California là một “hòn đảo nhiên liệu”, có nghĩa là đây là nơi không nhận được bất kỳ nhiên liệu nào thông qua các đường ống liên bang. Nguồn cung cấp nhiên liệu của California hoặc được sản xuất trong tiểu bang, hoặc được vận chuyển từ bên ngoài bằng tàu hoặc xe tải, và chi phí cao của các phương thức vận chuyển này cũng được chuyển lên người tiêu dùng.

Ông Kevin Slagle nói rằng nhiên liệu sản xuất ở California chỉ đáp ứng khoảng 30% nhu cầu của tiểu bang, “Khoảng 70% còn lại được nhập khẩu từ khắp nơi trên thế giới, một số từ Alaska. Nhưng thực tế phần lớn từ các nước như Trung Đông, Ecuador. Vì vậy, tình huống của chúng tôi là … nguồn cung bị hạn chế bởi những gì chúng tôi sản xuất trong tiểu bang, và sản lượng của chúng tôi đã giảm rất nhiều trong 5 hoặc 6 năm qua.”

Ông Kevin Slagle cũng đề cập rằng California vẫn còn một số lượng lớn giấy phép sản xuất chưa được cấp, dẫn đến “tình huống xấu nhất” trong môi trường pháp lý của California.

Ông Severin Borenstein, giám đốc Viện Năng lượng tại Haas (Energy Institute at Haas) thuộc phân hiệu Berkeley của Đại học California cho biết, một yếu tố khó hiểu khác là “khoản phụ phí xăng dầu bí ẩn, một khoản tăng thêm vào năm 2015 và chưa từng biến mất”.

Ông Severin Borenstein cho biết, khoản phụ phí xăng dầu được đưa ra ngay sau vụ nổ năm 2015 tại nhà máy lọc dầu ExxonMobil ở Torrance, khiến giá xăng ở California tăng vọt so với các nơi khác trên toàn nước Mỹ. 

Dựa trên các tính toán của riêng ông về chi phí phụ phí khí đốt, trung bình khoảng 30 xu/ gallon vào năm 2021, tương đương khoảng 4 tỷ đô la mỗi năm. Ông nói: “California đã thực hiện một cuộc điều tra nửa vời và không thực sự tìm ra lý do tại sao điều này lại xảy ra.”

Nếu chia nhỏ giá xăng của California, ngoài khoản phụ phí 30 xu, ông Severin Borenstein cho biết có 10 xu cho hỗn hợp xăng đốt sạch hơn, thuế xăng cao của California chiếm khoảng 75 xu.

Ông Severin Borenstein cũng nói thêm: “Chúng ta còn có một hạn mức cao nhất và chương trình thương mại, trong những ngày này nó đã tăng thêm khoảng 3 xu. Chúng ta còn có một tiêu chuẩn nhiên liệu carbon thấp, trong những ngày này nó tăng thêm khoảng 14 xu.”

Đồng thời, các chuyên gia cho rằng có một viễn cảnh khó khăn về các giải pháp chính sách khả thi cho những vấn đề này.

Giáo sư Sanjay Varshney lưu ý rằng trong khi một số bang gần đây đã đình chỉ hoặc đề xuất tạm hoãn thuế xăng dầu, thì ở California gần như không có ý chí chính trị để làm như vậy. Ông cũng đề cập rằng một dự luật do cơ quan lập pháp tiểu bang California đề xuất cách làm tương tự đã bị phủ quyết trong tuần này.

Sáng thứ Năm (ngày 17/3), cơ quan lập pháp bang California đã đưa ra một hình thức cứu trợ khác – dự luật cung cấp khoản hoàn thuế 400 USD để trả cho nhiên liệu. Nữ dân biểu Cottie Petrie-Norris cho rằng đề xuất này có thể là một giải pháp thay thế cho việc tạm dừng thuế xăng dầu.