Vì sao thỏa thuận thương mại EU – US vẫn đang mắc kẹt?

Ngày 27/7, Tổng thống Dolnald Trump và Chủ tịch Liên minh Châu Âu Ursula von der Leyen đã công bố đạt được thỏa thuận thuế quan, tuy nhiên cho tới thời điểm này hai bên vẫn chưa thống nhất được tuyên bố chung và chưa có một lệnh hành pháp giảm thuế nào được ban hành. Ô tô nhập khẩu của Châu Âu vẫn bị đánh thuế 27,5% thay vì mức 15% như công bố.

• Dù chưa có văn bản chi tiết, EU mặc định Hoa Kỳ sẽ áp thuế 15% đối với hầu hết hàng hóa
• Tổng thống Trump: Hoa Kỳ – EU đã đạt được thỏa thuận thương mại

Hoa Kỳ muốn bỏ ngỏ quy định kỹ thuật số, còn EU thì không

Tờ Financial Times cho biết EU đang cố gắng ngăn chặn Mỹ nhắm vào Đạo luật Kỹ thuật số của EU khi hai bên trao đổi các bước cuối cùng chi tiết hóa thỏa thuận thương mại đối ứng.

Các quan chức EU nói rằng điểm bất đồng nằm ở định nghĩa thế nào là “rào cản phi thương mại” mà phía Hoa Kỳ đang cố kéo các quy định kỹ thuật số vào trong đó.

Tuyên bố chung được kỳ vọng sẽ sớm ký kết chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Dolnald Trump và Chủ tịch Liên minh Châu Âu Ursula von der Leyen công bố đã đạt được đồng thuận về thuế quan hôm 27/7 tại Scotland.

Hai quan chức EU giấu tên nói với Financial Times rằng Mỹ muốn để ngỏ cánh cửa cho các đàm phán về Đạo luật Kỹ thuật số của EU – bao hàm các quy định yêu cầu các Big Tech phải quản lý chặt chẽ hơn nền tảng của họ. Ủy ban cho biết việc nới lỏng các quy tắc này là một ranh giới đỏ.

Nhưng một quan chức Hoa Kỳ cho biết: “Chúng tôi tiếp tục giải quyết các rào cản thương mại kỹ thuật số trong các cuộc thảo luận với các đối tác thương mại của mình và EU đã đồng ý giải quyết những rào cản này khi thỏa thuận ban đầu của chúng tôi được ký kết.”

Xe ô tô từ EU vẫn phải chịu mức thuế 27,5% vì chưa có một lệnh hành pháp giảm thuế nào được ký ban hành

Liên minh Châu Âu kỳ vọng ông Trump sẽ ký một sắc lệnh hành pháp giảm thuế đối với ô tô EU xuất khẩu sang Hoa Kỳ từ 27,5% xuống 15% vào ngày 15/8, nhưng một quan chức Hoa Kỳ cho biết điều này sẽ không xảy ra cho đến khi tuyên bố chung được nhất trí.

Vị quan chức này cho biết: “Các hành động điều chỉnh bất kỳ mức thuế quan nào, chẳng hạn như thuế quan Mục 232 [áp dụng cho ô tô] sẽ diễn ra sau khi hoàn thiện các tuyên bố chung với các đối tác thương mại mà chúng tôi đã đạt được thỏa thuận”.

Tuy nhiên, nhiều tuần sau, bản dự thảo tuyên bố vẫn đang được trao qua đổi lại giữa Brussels và Washington và vẫn chưa có lệnh hành pháp nào được đưa ra về ô tô – một ngành xuất khẩu quan trọng của Đức.

Ngược lại, Hoa Kỳ đã công bố “các điều khoản chung” của “thỏa thuận thịnh vượng kinh tế” với Vương quốc Anh vào cùng ngày thỏa thuận được nhất trí vào tháng 5, mặc dù phải mất vài tuần để các điều khoản được thực hiện, trong khi các cuộc đàm phán về thép và các mặt hàng xuất khẩu khác vẫn đang tiếp tục.

Thỏa thuận với Brussels, được EU ca ngợi là một trong những thỏa thuận có lợi nhất mà ông Trump ký kết kể từ khi ông phát động cuộc chiến thương mại, đặt ra mức trần thuế quan đối với hầu hết hàng hóa EU nhập khẩu vào Hoa Kỳ là 15%.

Một số mặt hàng xuất khẩu của EU đã được miễn trừ, bao gồm các bộ phận máy bay, một số loại thuốc và khoáng sản quan trọng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích và chính trị gia EU coi đây là một kết quả tồi tệ vì phải chấp nhận mức thuế quan cao hơn trong khi vẫn cam kết chi hàng trăm tỷ đô la cho hàng hóa năng lượng của Mỹ và đầu tư vào Hoa Kỳ.

Không thống nhất được mốc thời gian áp dụng

Theo các quan chức tại Brussels, một rào cản khác đối với việc ký kết tuyên bố chung EU-Hoa Kỳ là thời gian quá gấp gáp.

Chính quyền Trump đã yêu cầu làm rõ thời điểm cá và thực phẩm của Mỹ như tương cà, bánh quy, ca cao và dầu đậu nành sẽ được tiếp cận thị trường tốt hơn và thời điểm EU sẽ giảm thuế đối với hàng công nghiệp của Mỹ.

Nhưng khối 27 quốc gia EU cho rằng không thể đặt ra mốc thời gian chính xác cho các quy trình phê duyệt nội bộ, một phần vì khối này vẫn chưa quyết định cách thức thực hiện các thay đổi pháp lý để cắt giảm thủ tục hành chính cho các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ.

Một quan chức EU giấu tên cho biết: “Chúng tôi đã đưa ra các cam kết chính trị mà chúng tôi dự định sẽ thực hiện, với điều kiện là Hoa Kỳ cũng làm như vậy trước – theo trình tự đó”.

Còn vị quan chức Hoa Kỳ nói với tờ Financial Times rằng “cũng như với Anh, chính quyền Trump và EU đã nhất trí về một khuôn khổ cho một thỏa thuận toàn diện. Cả hai bên đều rõ ràng khi đạt được thỏa thuận rằng nhiều chi tiết sẽ được giải quyết sau”.

“Chính quyền Hoa Kỳ đang hợp tác chặt chẽ với các quan chức EU để hoàn thiện các chi tiết đó nhanh nhất có thể nhằm mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho hàng xuất khẩu của Mỹ“, vị quan chức này cho biết thêm.

Brussels hiện đã từ bỏ việc đảm bảo miễn thuế cho rượu vang và rượu mạnh, được Pháp và Ý – những nước xuất khẩu lớn nhất các sản phẩm này của khối – vận động hành lang.

Vào thứ năm (14/8), người phát ngôn của Liên minh Châu Âu Olof Gill xác nhận rằng tuyên bố này đã được gửi lại cho EU để xem xét.

Ông cho biết: “Chúng tôi hoàn toàn tập trung vào việc đạt được tuyên bố chung đó”, đồng thời nói thêm rằng “chặng đường cuối cùng luôn là chặng đường khó khăn nhất”.