4 cách hạ mỡ máu không dùng thuốc statin

Statin là thuốc hạ cholesterol phổ biến, đặc biệt giảm hiệu quả cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL), hay còn gọi là cholesterol xấu. Tại Mỹ, khoảng 40 triệu người dùng nhóm thuốc này.

Tuy nhiên, nhóm thuốc statin có nhiều tác dụng phụ như đau cơ, tăng đường huyết, suy giảm chức năng nhận thức có thể đảo ngược. 

Bài viết này giới thiệu 4 cách giúp chúng ta duy trì nồng độ cholesterol lành mạnh.

Thay đổi thực đơn

Bước thay đổi đầu tiên nằm ở thực đơn của bạn. Một thực đơn ăn chủ yếu thực vật giúp giảm đáng kể cả LDL cholesterol và tổng lượng cholesterol. 

Một nghiên cứu đăng trên Tạp Chí Tim Mạch Châu Âu năm 2023, cho thấy so với chế độ ăn thô (cả thực vật và động vật), chế độ ăn chủ yếu thực vật giảm 10% cholesterol xấu và giảm 7% tổng lượng cholesterol. 

Một trong những chế độ ăn hạ cholesterol nổi tiếng nhất là chế độ ăn Địa Trung Hải. Thực đơn này chủ yếu gồm hoa quả,  rau, ngũ cốc toàn phần, cá cũng như chất béo lành mạnh như dầu ô liu. Chế độ ăn Địa Trung Hải đã được chứng minh là giúp hạ nồng độ cholesterol, giảm nguy cơ bị bệnh tim mạch. 

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Lancet năm 2022 cho thấy, cả chế độ ăn Địa Trung Hải và ít mỡ đều giúp phòng ngừa biến cố tim mạch, tuy nhiên chế độ ăn Địa Trung Hải giúp giảm nhiều hơn 26% so với ăn ít mỡ. 

Bên cạnh đó, thực phẩm giàu chất xơ hòa tan, chẳng hạn như yến mạch, lúa mạch và các loại đậu, có thể giúp hạ nồng độ cholesterol xấu. 

• Bí mật trong chế độ ăn Địa Trung Hải: Dầu ô-liu

Dùng thực phẩm chức năng

Ngoài điều chỉnh chế độ ăn, chúng ta có thể cân nhắc dùng thực phẩm chức năng như sterol hay stanol thực vật, vốn có nguồn gốc từ hoa quả, rau, các loại hạt và ngũ cốc. Những hợp chất này ngăn cơ thể hấp thu cholesterol tại ruột. Một nghiên cứu chỉ ra dùng 2g phytosterol mỗi ngày giúp giảm 9% cholesterol xấu. 

Một lựa chọn khác là acid béo omega-3 có trong dầu cá và dầu hạt lanh. Một nghiên cứu phát hiện dùng trên 2g hợp chất này làm giảm nồng độ mỡ máu (bao gồm triglycerides và cholesterol) nói chung, nhưng không làm giảm loại cholesterol HDL (loại tốt). 

Gạo men đỏ là một thực phẩm chức năng khác nên được cân nhắc, do có chứa monacolin K là dạng tự nhiên của lovastatin-thuốc phổ biến thuộc nhóm statin. Nghiên cứu cũng chỉ ra gạo men đỏ có thể giảm nồng độ mỡ máu xấu hiệu quả, kết quả có thể ngang mới dùng thuốc statin cường độ trung bình. 

Cải thiện lối sống

Một cách tiếp cận hạ cholesterol máu khác là thay đổi thói quen sống, điều này đóng vai trò quan trọng trong hành trình kiểm soát lượng cholesterol. 

Thay đổi đầu tiên là tập thể dục thường xuyên. Nghiên cứu chỉ ra tập thể dục thường xuyên giúp tăng cholesterol tốt, giảm cholesterol xấu và triglycerid. Các bài tập aerobic như đi bộ, chạy, đạp xe sẽ đặc biệt hữu hiệu.

Ngoài ra, việc duy trì cân nặng tối ưu cũng quan trọng. Giảm cân thông qua chế độ ăn và tập luyện có thể làm giảm đáng kể lượng mỡ máu. 

Đặc biệt người hút thuốc lá nên bỏ thuốc. Nghiên cứu đã phát hiện bỏ thuốc làm tăng nhanh nồng độ cholesterol tốt. Hút thuốc cũng làm tổn thương niêm mạc mạch máu, khiến các chất mỡ như cholesterol dễ dàng tích tụ vào và hình thành mảng xơ vữa. 

Bỏ thuốc lá cũng làm giảm nguy cơ bị bệnh tim mạch và những bệnh lý khác như ung thư phổi, ứ khí phổi.

Khám phá các loại thuốc thay thế khác

Một số loại thuốc không phải statin có thể giúp hạ cholesterol và phù hợp với những bệnh nhân không dung nạp được statin hoặc nồng độ cholesterol vẫn cao mặc dù đã điều trị bằng statin:

• Nhóm thuốc resin (Bile Acid Sequestrant): Những loại thuốc này liên kết với axit mật trong ruột, làm giảm sự hấp thụ cholesterol từ thức ăn và thúc đẩy gan chuyển hóa nhiều cholesterol hơn thành axit mật để bài tiết. Thuốc nhóm resin thường được sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác.
• Ezetimibe: Tương tự như vậy, Ezetimibe làm giảm sự hấp thụ cholesterol ở ruột non, từ đó làm giảm nồng độ cholesterol xấu. Thuốc này thường được sử dụng như một loại thuốc bổ sung cho thuốc statin.
• Thuốc ức chế PCSK9: Thuốc ức chế PCSK9 là thuốc tiêm giúp tăng khả năng loại bỏ cholesterol LDL của gan, dẫn đến giảm đáng kể nồng độ cholesterol. Một nghiên cứu chỉ ra rằng những loại thuốc này có hiệu quả trong điều trị tăng cholesterol máu gia đình.

Tóm lại, việc thay đổi chế độ ăn uống và lối sống, tăng hoạt động thể chất, sử dụng thực phẩm bổ sung và tìm hiểu các loại thuốc thay thế đều có thể góp phần duy trì nồng độ mỡ máu trọng ngưỡng khoẻ mạnh. Bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ có kinh nghiệm để tìm ra cách tiếp cận phù hợp nhất cho bản thân.

Đại Hải biên dịch
Theo Tiến sĩ Dương Cảnh Đoan/ The Epoch Times