Ung thư tuyến tiền liệt năm 2025: Những điều người đàn ông cần biết

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, nhưng nếu được phát hiện sớm, khả năng chữa khỏi là rất cao. Tuy nhiên, những khuyến nghị sàng lọc lỗi thời và giới hạn độ tuổi đã khiến nhiều người đàn ông bỏ lỡ cơ hội chẩn đoán sớm, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Vào tháng 5 năm 2025, trường hợp cựu Tổng thống Joe Biden được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt di căn đã gióng lên hồi chuông cảnh báo: ngay cả với hệ thống y tế hàng đầu, căn bệnh này vẫn có thể tiến triển âm thầm nếu không được kiểm tra kịp thời.

Tác động của quyết định năm 2012

Năm 2012, Ủy ban Dịch vụ Phòng ngừa Hoa Kỳ (USPSTF) đưa ra khuyến nghị gây tranh cãi, xếp hạng D chống lại việc sàng lọc PSA – xét nghiệm máu đo nồng độ kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt, một dấu hiệu tiềm năng của ung thư. Quyết định này khiến nhiều người đàn ông ngừng kiểm tra, dẫn đến sự sụt giảm trong chẩn đoán sớm và gia tăng các ca ung thư di căn. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy tỷ lệ ung thư tuyến tiền liệt di căn ở nam giới từ 45-74 tuổi tăng 41% từ năm 2011 đến 2018, với nhóm 55-69 tuổi tăng hơn 50%.

Dù USPSTF đã điều chỉnh khuyến nghị vào năm 2018, khuyến khích quyết định chung giữa bác sĩ và bệnh nhân, nhưng tác động của chính sách trước đó vẫn còn. Tỷ lệ sàng lọc PSA giảm từ 50% xuống 37% trong giai đoạn 2005-2019 tại Hệ thống Y tế Cựu chiến binh, kéo theo sự gia tăng ung thư giai đoạn muộn sau 5 năm. Điều này không chỉ là con số – đó là những câu chuyện về sự tiếc nuối của bệnh nhân và gia đình họ.

Thiên vị tuổi tác

Hướng dẫn hiện nay khuyên ngừng sàng lọc PSA ở tuổi 70, nhưng điều này không phù hợp với tất cả. Nhiều người đàn ông trên 70 vẫn khỏe mạnh, năng động, và xứng đáng được chăm sóc dựa trên tình trạng sức khỏe, không chỉ tuổi tác. Trường hợp của ông Biden minh chứng điều này: không có xét nghiệm PSA sau tuổi 72, bệnh ung thư của ông chỉ được phát hiện khi đã di căn. Nếu được theo dõi, ông có thể đã được chẩn đoán sớm hơn, khi bệnh còn chữa được.

Ai có nguy cơ cao mắc ung thư tuyến tiền liệt

Một số nhóm đối mặt với nguy cơ cao hơn:

• Nam giới da đen: Có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 1,7 lần và nguy cơ tử vong cao gấp đôi so với nam giới da trắng. Khoảng 1/6 nam giới da đen sẽ mắc ung thư tuyến tiền liệt, và 1/23 sẽ tử vong.
• Tiền sử gia đình: Nếu cha hoặc anh em được chẩn đoán trước 65 tuổi, nguy cơ tăng lên.
• Đột biến gen: Như BRCA2, làm tăng khả năng mắc ung thư hung dữ ở tuổi trẻ hơn.
• Lối sống: Chế độ ăn nhiều thịt đỏ và sữa, ít vận động, béo phì, và viêm mãn tính do môi trường cũng làm tăng nguy cơ.

Những nhóm này nên bắt đầu sàng lọc từ 40 tuổi và tiếp tục bất kể giới hạn tuổi tác.

Công cụ sàng lọc hiện đại

Lo ngại về dương tính giả hay điều trị quá mức đã giảm nhờ các tiến bộ y khoa:

• Chụp MRI đa thông số: Xác định chính xác vùng nghi ngờ trước sinh thiết.
• Sinh thiết qua da: Giảm nguy cơ nhiễm trùng so với sinh thiết qua trực tràng.
• Xét nghiệm gen: Phân biệt ung thư hung dữ và bệnh phát triển chậm.
• Theo dõi chủ động: Giám sát chặt chẽ bằng PSA, MRI, và sinh thiết, tránh điều trị không cần thiết.

Câu chuyện thành công từ những trường hợp được phát hiện sớm:

• Một người đàn ông da đen 43 tuổi, được chẩn đoán ung thư nguy cơ cao, đã được chữa khỏi nhờ cấy hạt phóng xạ và không còn dấu hiệu bệnh sau 10 năm.
• Một người đàn ông 78 tuổi phát hiện ung thư qua xét nghiệm PSA trong kiểm tra thể lực. Ông được điều trị thành công và khỏe mạnh sau 5 năm.

Lời khuyên cho sức khỏe

• Hiểu nguy cơ: Nếu bạn trên 50, là người da đen, có tiền sử gia đình hoặc đột biến gen, hãy bắt đầu sàng lọc.
• Vượt qua giới hạn tuổi: Nếu trên 70 và khỏe mạnh, hãy tiếp tục xét nghiệm PSA.
• Yêu cầu rõ ràng: Nếu PSA tăng, hỏi về MRI hoặc gặp chuyên gia.
• Tích hợp sàng lọc: Coi đây là một phần của kiểm tra sức khỏe định kỳ, như đo huyết áp hay nội soi đại tràng.
• Chế độ ăn: Tăng rau xanh, cà chua, dầu ô liu; giảm thịt đỏ và chế biến.
• Tập thể dục: 150 phút vận động vừa phải mỗi tuần.
• Kiểm soát cân nặng: Tránh béo phì để giảm nguy cơ ung thư hung dữ.
• Giảm viêm: Không hút thuốc, hạn chế rượu, quản lý căng thẳng.

Kết luận

Trường hợp của ông Biden là lời nhắc nhở rằng ung thư tuyến tiền liệt không chừa một ai, kể cả những người có điều kiện y tế tốt nhất. Các hướng dẫn cứng nhắc về tuổi tác đã cản trở việc phát hiện sớm, nhưng với công cụ hiện đại và cách tiếp cận cá nhân hóa, chúng ta có thể thay đổi điều đó. Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe của bạn và những người thân yêu.

Theo The Epoch Times

Thanh Long biên tập