WHO: Mpox không phải là Covid-19 mới, không cần phải phong tỏa

Trong bài phát biểu được đưa ra khoảng một tuần sau khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố tình trạng khẩn cấp về virus mpox (virus bệnh đậu mùa khỉ), một quan chức của tổ chức này nhấn mạnh, mpox không giống như Covid-19 và sẽ không cần áp dụng lệnh phong tỏa và các biện pháp tương tự như đối với Covid-19.

Trong một cuộc họp báo được phát sóng trực tiếp hôm thứ Ba (20/8), ông Han Kluge, Giám đốc khu vực châu Âu của WHO lưu ý: “Có phải chúng ta sẽ tiến hành phong tỏa ở khu vực châu Âu của WHO, đó có phải là một loại Covid-19 khác? Câu trả lời rõ ràng là không.” Ông giải thích: “Hai năm trước, chúng ta đã kiểm soát mpox ở châu Âu nhờ sự tham gia trực tiếp vào cộng đồng nam giới có quan hệ tình dục đồng giới bị ảnh hưởng nhất.”

Ông Kluge đề xuất, bằng cách cung cấp đủ vắc-xin cho các quốc gia bị ảnh hưởng ở châu Phi và khuyến khích theo dõi chặt chẽ bệnh nhân mắc bệnh mpox, chúng ta có thể kiểm soát được sự lây lan của căn bệnh này.

Mpox, một bệnh nhiễm virus, trước đây gọi là bệnh đậu mùa khỉ và đã được WHO đổi tên thành mpox vào năm 2022 để tránh “mọi kỳ thị”. Bệnh này gây ra các tổn thương chứa đầy mủ và các triệu chứng giống như cúm: sốt, nhức đầu, đau nhức cơ, đau lưng, ớn lạnh, kiệt sức… Bệnh này thường nhẹ nhưng có thể gây tử vong.

Các quan chức y tế cho biết, một biến thể phụ của chủng virus mpox nhánh 1 được gọi là biến thể nhánh 1b đã gây ra mối lo ngại trên toàn cầu bởi vì nó dường như lây lan dễ dàng hơn thông qua tiếp xúc gần thông thường. Một trường hợp nhiễm biến thể này đã được xác nhận vào tuần trước ở Thụy Điển và có liên quan đến đợt bùng phát ngày càng tăng ở châu Phi. Trường hợp này là dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự lây lan của biến thể này ra bên ngoài lục địa đen.

WHO tuyên bố đợt bùng phát dịch bệnh mpox gần đây là tình trạng khẩn cấp y tế cộng đồng cần sự quan tâm của quốc tế.

Biến thể mpox nhánh 1 đã và đang lan rộng ra bên ngoài Cộng hòa Dân chủ Congo kể từ năm ngoái, với các báo cáo về loại virus này được tìm thấy ở khoảng một chục quốc gia châu Phi khác.

Ông Kluge nhận định, việc tập trung vào biến thể mpox nhánh 1 mới cũng sẽ giúp ích trong cuộc chiến chống lại biến thể nhánh 2 ít nghiêm trọng hơn đang lan rộng trên toàn cầu kể từ năm 2022. Điều này cho phép châu Âu cải thiện phản ứng của mình thông qua việc tư vấn và giám sát sức khỏe tốt hơn.

Trong đợt bùng phát bệnh dịch mpox năm 2022-2023, các quan chức Hoa Kỳ và thế giới đã cảnh báo rằng loại virus này chủ yếu lây lan ở những nam giới có quan hệ tình dục đồng giới. Tuy nhiên, với biến thể mpox nhánh 1b được mô tả là nghiêm trọng hơn, thì WHO và các cơ quan khác, chẳng hạn như Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), vẫn chưa đưa ra cảnh báo tương tự.

Ông Kluge tiết lộ, khoảng 100 trường hợp mới mắc chủng mpox nhánh 2 hiện đang được báo cáo ở khu vực châu Âu mỗi tháng. Theo thông cáo báo chí của Liên Hợp Quốc, Cộng hòa Dân chủ Congo đã báo cáo 15.600 ca mắc bệnh mpox và 540 trường hợp tử vong trong năm 2024.

Phần lớn các trường hợp nhiễm chủng mpox nhánh 2 xảy ra ở nam giới đồng tính và song tính, đặc biệt là những người có nhiều bạn tình. Biến thể nhánh 1b được cho là lây lan dễ dàng hơn qua tiếp xúc gần, không liên quan đến tình dục.

Mpox lây truyền qua tiếp xúc thân thể gần gũi, bao gồm cả quan hệ tình dục, nhưng không giống như các đại dịch toàn cầu trước đây như Covid-19, không có bằng chứng nào cho thấy virus này lây lan dễ dàng qua không khí.

Hôm thứ Hai (19/8), ông Kluge cảnh báo: “Chúng ta có thể và phải cùng nhau xử lý vấn đề bệnh mpox. Vì vậy, liệu chúng ta có lựa chọn áp dụng các hệ thống để kiểm soát và loại bỏ mpox trên toàn cầu hay không? Hay chúng ta sẽ bước vào một chu kỳ hoảng loạn và bỏ mặc khác? Cách chúng ta phản ứng bây giờ và trong những năm tới sẽ là một sát hạch quan trọng đối với châu Âu và thế giới.”

Phát ngôn viên của WHO Tarik Jasarevic kêu gọi, các cơ quan y tế cần phải cảnh giác và linh hoạt trong trường hợp có các chủng mới dễ lây truyền hơn hoặc các chủng thay đổi đường lây truyền. Tuy nhiên, ông không đưa ra khuyến nghị nào khuyến khích mọi người đeo khẩu trang.

CDC Hoa Kỳ đưa ra cập nhật về mpox

Trong cập nhật vào cuối tuần trước, CDC Hoa Kỳ cho biết, mpox hiện có mức độ rủi ro thấp đối với Hoa Kỳ, và chưa có trường hợp bị nhiễm biến thể mpox nhánh 1 nào được phát hiện ở quốc gia này.

Cơ quan y tế liên bang của Hoa Kỳ nhận định: “Rủi ro đối với công chúng ở Hoa Kỳ do loại virus mpox lưu hành ở Cộng hòa Dân chủ Congo gây ra là rất thấp.” Tuy nhiên, cơ quan này nhấn mạnh rằng tình hình “có thể thay đổi khi có thêm nhiều thông tin” hoặc nếu có trường hợp nhiễm biến thể nhánh 1 xuất hiện bên ngoài châu Phi.

Rủi ro thấp là bởi vì có rất ít người đi lại trên các chuyến bay thương mại trực tiếp từ Cộng hòa Dân chủ Congo hoặc các quốc gia lân cận đến Hoa Kỳ.