20 Tổng Chưởng lý tiểu bang Mỹ ủng hộ ông Trump điều động Vệ binh đến Portland

Vụ việc này nêu bật sự xung đột hiến định sâu sắc giữa quyền lực liên bang và chủ quyền tiểu bang trong khía cạnh cưỡng ép thi hành pháp luật và chính sách di trú. Phía ủng hộ Tổng thống Trump xem hành động của ông là một biện pháp hợp pháp và cần thiết nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, trong khi phe đối lập coi đó là động thái lạm quyền của chính phủ liên bang đối với thẩm quyền của tiểu bang. Cuộc tranh chấp này có thể trở thành án lệ quan trọng, định hình phạm vi sử dụng lực lượng Vệ binh Quốc gia trong các tình huống bất ổn nội địa Hoa Kỳ trong tương lai.

Ngày 8 tháng 10, Tổng chưởng lý của 20 tiểu bang Hoa Kỳ đã đồng loạt đệ trình một bản kiến nghị pháp lý lên Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực Chín, nhằm ủng hộ quyết định của chính phủ Trump trong việc điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia đến thành phố Portland, tiểu bang Oregon, để bảo vệ nhân viên của Cơ quan Di trú và Hải quan (ICE) trước các cuộc biểu tình bạo động.

Bản kiến nghị do Tổng Chưởng lý Austin Knudsen (Cộng hoà, Montana), Brenna Bird (Cộng hoà, Iowa), Gentner Drummond (Cộng hoà, Oklahoma) và Alan Wilson (Cộng hoà, South Carolina) đứng đầu. Văn kiện lập luận rằng cảnh sát Portland đã thất bại trong việc bảo vệ nhân viên liên bang khỏi các nhóm bạo loạn, và cho rằng việc ông Trump điều động lực lượng vệ binh quốc gia là hợp hiến, hợp pháp và có trách nhiệm.

Các tiểu bang ủng hộ, bao gồm Alabama, Florida, Georgia, Texas và nhiều nơi khác, lập luận rằng chính phủ liên bang cần can thiệp do làn sóng di dân bất hợp pháp và tội phạm gia tăng liên quan đến chính sách biên giới mở.

Ông Knudsen nhấn mạnh tình trạng khủng hoảng fentanyl và hoạt động của các băng đảng ma túy Mexico tại tiểu bang Montana, cáo buộc việc thi hành luật di trú lỏng lẻo dưới thời chính quyền Biden đã khiến tình hình thêm nghiêm trọng. Báo cáo năm 2024 của Trung tâm Nghiên cứu Di trú (Center for Immigration Studies) ghi nhận khoảng 6.000.000 vụ vượt biên trái phép, riêng tiểu bang Massachusetts đã phải chi hơn 1 tỉ USD cho các chương trình tạm trú, và con số này có thể gần như tăng gấp đôi trong hai năm tới.

Tiểu bang Oregon và thành phố Portland phản đối
Thống đốc Oregon, bà Tina Kotek, cùng Thị trưởng Portland, ông Keith Wilson, chỉ trích động thái này là một hành vi khiêu khích chính trị, đồng thời khẳng định rằng lực lượng cảnh sát địa phương đã bảo đảm quyền biểu tình ôn hòa của cư dân và duy trì trật tự an ninh trong cộng đồng.

Oregon được xếp loại là một “tiểu bang trú ẩn” (sanctuary state) từ năm 2017, theo đó pháp luật tiểu bang cấm cảnh sát địa phương chủ động hỗ trợ ICE trong việc bắt giữ hoặc trục xuất di dân không có giấy tờ. Bộ Tư pháp Hoa Kỳ hiện liệt kê 12 tiểu bang thuộc diện này, làm gia tăng căng thẳng pháp lý giữa quyền lực di trú của liên bang và quyền tự trị của các tiểu bang.

Thành phố Portland từ lâu là điểm nóng của các phong trào chống ICE và phản đối ông Trump, đặc biệt là các nhóm cực tả như Antifa. Nhiều cuộc biểu tình đã biến thành bạo động, trong đó các tòa nhà liên bang, văn phòng ICE và nhân viên công lực đều trở thành mục tiêu tấn công.

Tranh chấp pháp lý
Ngày 4 tháng 10, Thẩm phán Liên bang Karin Immergut, là một thẩm phán liên bang được Tổng thống Donald Trump đề cử, đã ban hành lệnh tạm thời ngăn chặn chính phủ Trump điều động 200 thành viên của Vệ binh Quốc gia Oregon vào Portland. Hiện vụ việc đang được Tòa Phúc thẩm Khu vực Chín xem xét để quyết định có duy trì hay bãi bỏ lệnh cấm này.

Thiên Vân