Bà von der Leyen: Máy bay quân sự Nga xâm phạm không phận NATO có thể bị bắn hạ

Trước liên tiếp các cáo buộc về việc máy bay Nga xâm nhập không phận và lãnh thổ NATO, điều mà Nga vẫn luôn bác bỏ, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hôm thứ Tư (24/9) trả lời phỏng vấn CNN cho biết, việc bắn hạ máy bay xâm phạm không phận là một phương án phòng vệ có thể cân nhắc, phản hồi lại đề xuất của Tổng thống Mỹ Trump hôm thứ Ba (23/9) tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, khi ông gặp Tổng thống Ukraine Zelensky và cho rằng các nước NATO nên bắn hạ máy bay Nga nếu họ xâm phạm không phận.

Bà von der Leyen nói: “Theo tôi, chúng ta phải bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ. Điều đó có nghĩa là nếu có ai xâm nhập không phận, sau khi đã cảnh báo và đưa ra lập trường rõ ràng, thì tất nhiên, bắn hạ máy bay xâm nhập là một phương án phản ứng.”

Theo Điều 5 của Hiệp ước NATO, các quốc gia thành viên phải tuân thủ nguyên tắc phòng thủ tập thể và không thể tùy tiện thực hiện các hành động tấn công. Việc bắn hạ máy bay phải phù hợp với các quy định và thỏa thuận an ninh của NATO.

Trước câu hỏi từ dư luận về việc các quốc gia phương Tây phản ứng chậm trước việc Nga xâm phạm không phận, vì sao không lập tức có hành động đáp trả, bà von der Leyen nói: “Nga từ lâu đã thử phản ứng của các quốc gia khác trên nhiều phương diện. Đây là một hình thức chiến tranh hỗn hợp, đã nhắm vào EU và các quốc gia dân chủ khác suốt nhiều năm. Chúng tôi đang đáp trả trên mọi mặt trận.”

Bà nhấn mạnh rằng về mặt quốc phòng, “đây là quyết định của NATO, nhưng tôi muốn nói rõ, không ai được phép xâm phạm lãnh thổ của chúng tôi.”

Về sự thay đổi rõ rệt trong lập trường của ông Trump đối với cuộc chiến Nga – Ukraine, ông từng nói với Tổng thống Zelensky rằng Ukraine “không có lợi thế, nên đàm phán ngừng bắn”, nhưng hiện nay lại tuyên bố rõ ràng rằng Ukraine có thể giành lại lãnh thổ nhờ sự hỗ trợ từ EU và NATO.

• Các quốc gia NATO có thể bắn hạ máy bay Nga xâm phạm không phận – Tổng thống Trump

Bà von der Leyen cho biết: “Chúng tôi luôn tin tưởng, và vẫn tin rằng cuộc chiến của Ukraine không chỉ vì chủ quyền độc lập của chính họ, mà còn liên quan đến trật tự thế giới, cũng như việc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia theo Hiến chương Liên Hợp Quốc”.

Bà nói, EU luôn nỗ lực ủng hộ Ukraine và thể hiện sự đoàn kết vững chắc nhằm đảm bảo rằng khi thời điểm hòa bình đến, Ukraine có được sự đảm bảo an ninh cần thiết; “Quan trọng nhất là, theo thời gian và qua bằng chứng, Tổng thống Trump đã nhận ra rằng ông Putin là kẻ xâm lược, không muốn hòa bình, và các quy tắc quốc tế cần phải được tôn trọng rõ ràng – đó cũng là thông điệp cốt lõi mà ông ấy đưa ra ngày hôm qua”.

Trong một bài đăng trên Truth Social hôm thứ Ba (23/9), ông Trump viết: “Sau khi tìm hiểu và nắm rõ tình hình quân sự cũng như kinh tế giữa Ukraine và Nga, và sau khi chứng kiến những khó khăn kinh tế mà cuộc chiến này đang gây ra cho Nga, tôi cho rằng Ukraine, với sự hỗ trợ từ Liên minh châu Âu, đang ở vị thế có thể chiến đấu và GIÀNH LẠI toàn bộ lãnh thổ Ukraine như ban đầu. Với thời gian, sự kiên nhẫn và hỗ trợ tài chính từ châu Âu và đặc biệt là NATO, việc khôi phục các đường biên giới ban đầu – nơi cuộc chiến này bắt đầu – hoàn toàn là một khả năng. Tại sao không? Nga đã chiến đấu một cách vô định suốt ba năm rưỡi trong một cuộc chiến mà một cường quốc quân sự thực sự đáng lẽ chỉ mất chưa đến một tuần để chiến thắng. Điều này không khiến Nga trở nên nổi bật. Trái lại, điều đó càng khiến họ trông giống như một “con hổ giấy”.”

Tuy nhiên, phát biểu trong cuộc gặp với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Nhà Trắng hôm thứ Năm (25/9), Trump cho biết ông “sẽ không bao giờ gọi bất kỳ ai là hổ giấy”. Mặc dù có phần ôn hòa hơn trong lời lẽ, ông dường như vẫn nhấn mạnh vào đánh giá trước đây của mình về quân đội Nga, tuyên bố rằng gần đây quân đội Nga “hầu như không giành được đất đai nào”, mặc dù đã tiêu tốn rất nhiều nguồn lực vật chất và con người.

Ngược lại, Bộ Quốc phòng Nga đã báo cáo những tiến triển ổn định trong những tháng gần đây, đặc biệt là tại Cộng hòa Nhân dân Donetsk. Quân đội Nga đã kiểm soát 4.700 km2 và 205 khu định cư trong năm nay, Bộ Quốc phòng Nga cho biết hôm thứ Năm. Tuy nhiên, nền kinh tế Nga gần đây có dấu hiệu chậm lại, so với mức tăng trưởng 4,1% vào năm 2023 và 4,3% vào năm 2024. Dự kiến ​​vẫn sẽ tăng trưởng ở mức 2,5% trong năm nay.

Nhận xét về bài đăng của ông Trump, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng nói đùa rằng: “Nga không phải là hổ. Nga thường được liên tưởng đến gấu. Không có thứ gọi là ‘gấu giấy’, và Nga là một con gấu thực sự.”

Trong một bài viết đăng hôm thứ Tư, tờ New York Post trích dẫn nguồn tin giấu tên từ Nhà Trắng nói rằng “tuyên bố gây sốc” mới nhất của ông Trump về Nga là một “động thái chiến lược” nhằm kéo Nga vào bàn đàm phán.

Von der Leyen: Ủng hộ cấm năng lượng Nga, đánh thuế Trung Quốc

Khi được hỏi về phát biểu của ông Trump rằng chỉ cần các đồng minh châu Âu ngừng mua nhiên liệu hóa thạch từ Nga, ông sẽ áp đặt lệnh trừng phạt nghiêm khắc với ông Putin, bà von der Leyen đáp rằng Tổng thống Trump đã nói đúng.

Bà von der Leyen nói: “Dù bề ngoài châu Âu đã giảm nhập khẩu năng lượng Nga, nhưng một phần năng lượng vẫn quay lại châu Âu thông qua các ‘cửa sau’ – điều này là không thể chấp nhận”.

Bà cho biết, châu Âu đã giảm khoảng 80% nhiên liệu hóa thạch từ Nga, ví dụ: ngừng hoàn toàn nhập khẩu than đá Nga, dầu mỏ từ Nga chỉ chiếm 3%, nhưng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) vẫn đang lách qua đường sau để vào thị trường. Do đó, EU đề xuất trừng phạt LNG của Nga nhập vào thị trường châu Âu.

Đồng thời, bà von der Leyen cũng đồng tình với việc ông Trump yêu cầu EU áp thuế khoảng 100% đối với Trung Quốc và Ấn Độ nhằm trừng phạt các quốc gia mua năng lượng từ Nga hoặc tham gia vào cuộc chiến.

“Hoàn toàn chính xác, chúng ta phải giảm tối đa nguồn thu của Putin”. Bà von der Leyen cho biết EU đang nỗ lực làm điều đó, bao gồm cấm các sản phẩm nhiên liệu hóa thạch của Nga và các công ty ngân hàng, nhà máy lọc dầu lách lệnh trừng phạt.

Von der Leyen dẫn lời ông Trump rằng việc mua dầu Nga thực chất là đang tài trợ cho cuộc chiến chống lại chính mình. Bà nói, mục tiêu của EU là buộc ông Putin trở lại bàn đàm phán để đạt được thỏa thuận, đồng thời bảo đảm rằng Ukraine có quyền quyết định các biện pháp phòng vệ trong tương lai.