Cách hoạt động của bom xuyên phá và khả năng phá huỷ cơ sở hạt nhân Fordow của Iran

Trong khi chiến dịch quân sự của Israel nhằm triệt tiêu năng lực hạt nhân của Iran vẫn đang tiếp diễn, cơ sở hạt nhân được bảo vệ nghiêm ngặt nhất của Iran tại Fordow, cách thủ đô Tehran hai giờ, vẫn còn nguyên vẹn. 

Nhiều chuyên gia quân sự tin rằng chỉ có một loại bom xuyên phá (bunker buster) chính xác nặng hai tấn – do Hoa Kỳ phát triển và hiện chỉ mình Hoa Kỳ sở hữu – mới có khả năng xóa sổ cơ sở Fordow. Một số chuyên gia cho rằng cơ sở Fordow có thể sản xuất đầu đạn hạt nhân chỉ trong vòng hai đến ba ngày.

Ông Jonathan Ruhe, Giám đốc Chính sách Đối ngoại thuộc Viện JINSA, đã trao đổi với Fox News về bom xuyên phá và cách thức hoạt động của loại bom này, cũng như khả năng Hoa Kỳ hoặc Israel có thể sử dụng chúng để loại trừ mối đe dọa từ Fordow.

Bom xuyên phá là gì?

Ông Ruhe giải thích rằng bom xuyên phá là loại vũ khí được thiết kế để tận dụng trọng lực nhằm “xuyên qua bất kỳ hỗn hợp nào pha trộn giữa đất, đá và bê-tông, trước khi quả bom phát nổ” dưới lòng đất. Vụ nổ có thể phá huỷ mục tiêu hoàn toàn, hoặc “làm sụp đổ cấu trúc” bao quanh mục tiêu “mà không nhất thiết phải huỷ diệt nó [một cách triệt để]”, ông Ruhe nói thêm.

Loại bom này có nhiều phân hạng trọng lượng. Israel hiện sở hữu loại nặng 2.000 và 5.000 pound. Tuy nhiên, chỉ Hoa Kỳ mới có trong tay loại bom xuyên phá khổng lồ nặng 30.000 pound mang tên GBU-57 A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP).

Được phát triển dưới thời Tổng thống George W. Bush, theo lời ông Ruhe, MOP được “thiết kế riêng” để đối phó với những mục tiêu như Fordow – nơi các cơ sở hạt nhân hoặc trung tâm chỉ huy được xây cất sâu dưới lòng đất.

Cần bao nhiêu bom xuyên phá?

Theo ông Ruhe, số lượng bom cần dùng để phá huỷ Fordow tùy thuộc vào độ sâu của cơ sở này. Tổ chức “Foundation for Defense of Democracies” cho biết cơ sở Fordow nằm ở độ sâu từ 60 đến 90 mét (tương đương 196 đến 295 feet). Tuy nhiên, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), ông Rafael Grossi, lại nói với tờ Financial Times tuần trước rằng cơ sở này có thể nằm sâu tới 800 mét dưới lòng đất.

Ông Ruhe nhận định rằng ông Grossi – người đã từng đến tận cơ sở Fordow – có thể đang cố gắng “gửi đi thông điệp rằng ‘này, hành động quân sự không phải là giải pháp ở đây”.

Bom MOP được cho là có khả năng xuyên sâu đến 60 mét. Với độ sâu và kết cấu núi đá rắn chắc nơi cơ sở Fordow được xây dựng, ông Ruhe cho rằng Hoa Kỳ có thể sẽ sử dụng một kỹ thuật gọi là “đào lỗ” (burrowing), theo đó máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit sẽ “thả liên tiếp nhiều quả MOP, lần lượt từng quả”. 

Fordow là một mục tiêu đặc biệt. Các phi công phải tính đến các đường hầm thoát hiểm nhỏ hẹp tại cơ sở này, đồng thời xác định đúng góc va chạm phù hợp để quả bom có thể xuyên xuống đất một cách hiệu quả.

Dù Israel hiện đã kiểm soát hoàn toàn bầu trời Iran và không còn cần đến máy bay tàng hình, ông Ruhe tin rằng chỉ có máy bay tàng hình B-2 mới là công cụ duy nhất đủ để triển khai MOP. Ông Ruhe nói rằng các loại oanh tạc cơ như B-52 “không còn phù hợp” do các giới hạn về thời gian.

Ngoài ra, ông Ruhe khẳng định rằng việc bàn đến khả năng cho Israel mượn máy bay B-2 là “[không khả thi] gây sao lãng một cách nguy hiểm”. Ông Ruhe nhấn mạnh rằng có “0.0% khả năng” Hoa Kỳ sẽ chuyển giao năng lực chiến lược này cho Israel, và việc huấn luyện phi công Israel sử dụng B-2 sẽ tốn nhiều tháng.

Liệu Israel có thể phá huỷ Fordow không?

Ông Mark Dubowitz, Tổng Giám đốc tổ chức “Foundation for Defense of Democracies”, trả lời Fox News rằng “phá hủy [Fordow] từ trên không là nhiệm vụ chỉ Hoa Kỳ mới có thể thực hiện“.

Tuy nhiên, theo ông Ruhe, vì Israel “rất sáng tạo trong chiến thuật” và “rất giỏi trong việc tối đa các năng lực mà họ hiện có”, nên họ vẫn có thể đạt được mục tiêu tại Fordow mà không cần đến MOP.

Ông Ruhe đưa ra giả thuyết không chắc chắn, dù khó xảy ra nhưng không phải bất khả thi, rằng Israel có thể “[đột kích] vào cơ sở này bằng [lực lượng biệt kích]”. Ngoài ra, ông Ruhe cho rằng Israel có thể huy động các máy bay F-15, được F-35 hộ tống, để thả nhiều quả bom xuyên phá nặng 5.000 pound xuống Fordow theo chiến thuật đào lỗ giống như Hoa Kỳ.

Dẫu vậy, ông Ruhe thừa nhận rằng một cuộc không kích như vậy chỉ “đạt được một mức độ thành công giới hạn” hơn so với những gì MOP có thể làm được.

Kỳ vọng khác nhau về Fordow

Ông Ruhe cho rằng Hoa Kỳ và Israel có thể có các mục tiêu khác nhau khi tấn công Fordow. “Người Mỹ thường có xu hướng nghĩ đến việc xóa sổ mục tiêu”, còn Israel “có lẽ sẽ cảm thấy ổn khi họ chỉ cần làm chậm tiến trình hoạt động của cơ sở này khoảng một năm là đủ”, ông Ruhe nói. 

Theo ông Ruhe, ngay cả khi các quả bom xuyên phá không thể phá huỷ hoàn toàn cơ sở này, nếu có thể phá huỷ nguồn điện cung cấp cho các máy ly tâm, hoặc làm cho “không khí bên trong trở nên ô nhiễm [đến mức]” các máy ly tâm không thể vận hành, thì cũng đã là một thành công chiến thuật.

Israel đã từng “thành công trong việc đánh sập các phần khác trong chu trình nhiên liệu hạt nhân của Iran” tại Natanz và Isfahan, ông Ruhe nhắc lại. “Nếu quý vị muốn ngăn chặn một Iran sở hữu vũ khí hạt nhân, thì Fordow là một phần quan trọng trong [nỗ lực đó]. Nhưng đó chỉ mới là một phần trong [toàn bộ cục diện] cần được cân nhắc và hành động”, ông Ruhe phát biểu.