Căng với Mỹ, Maduro gửi tín hiệu cầu viện TQ, Bắc Kinh có trả lời?

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Venezuela và Hoa Kỳ, Tổng thống Nicolás Maduro đã công khai thể hiện sự gần gũi với Trung Quốc khi khoe chiếc điện thoại Huawei do Chủ tịch Tập Cận Bình tặng và cho biết ông đã liên lạc với ông Tập qua vệ tinh. Đây là một tín hiệu biểu tượng cho thấy Venezuela đang xích lại gần Trung Quốc giữa sự đối đầu ngày càng rõ rệt với Washington.

Cùng tuần đó, ông Maduro gặp Đại sứ Trung Quốc và nhấn mạnh sự hợp tác giữa hai nước trong các lĩnh vực kinh tế, công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Trung Quốc cũng chỉ trích các biện pháp trừng phạt đơn phương từ Mỹ và bày tỏ sự phản đối đối với việc Hoa Kỳ triển khai lực lượng quân sự gần vùng biển Caribe, gần Venezuela.

Chính quyền Mỹ gần đây đã triển khai quy mô lớn lực lượng hải quân và không quân, trong đó có tàu ngầm hạt nhân và tàu khu trục, với lý do ngăn chặn buôn bán ma túy. Mỹ cáo buộc Maduro là thủ lĩnh của tổ chức tội phạm ma túy Cartel of the Suns và treo thưởng 50 triệu USD để truy nã ông, điều mà chính phủ Venezuela bác bỏ.

Đáp trả, ông Maduro tuyên bố huy động 4,5 triệu dân quân trên toàn quốc và khẳng định Venezuela có khả năng tự bảo vệ. Trong khi đó, Trung Quốc kêu gọi tôn trọng chủ quyền các quốc gia và phản đối hành động can thiệp từ bên ngoài, nhưng không đưa ra cam kết hỗ trợ quân sự cụ thể nào cho Venezuela.

Về kinh tế, Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng của Venezuela, với thặng dư thương mại lên tới 2,71 tỷ USD, chủ yếu từ xuất khẩu dầu mỏ. Trung Quốc cũng đang đầu tư vào khai thác dầu tại Venezuela với kế hoạch sản xuất 60.000 thùng/ngày từ năm 2026. Trong khi đó, Mỹ đang chịu thâm hụt thương mại với Venezuela.

Theo nghĩa này, Trung Quốc đã hưởng lợi về mặt kinh tế từ mối quan hệ với Venezuela, quốc gia có sản phẩm xuất khẩu chính ra thế giới là dầu mỏ, OEC cho biết thêm.

Trong khi đó, Hoa Kỳ đang chịu thâm hụt thương mại với Venezuela do xuất khẩu sang Venezuela ít hơn lượng hàng hóa mua từ quốc gia này. Theo dữ liệu của OEC, cán cân thương mại đang nghiêng về Venezuela hơn 1,3 tỷ đô la Mỹ.

Vì vậy, vì Venezuela là đồng minh chiến lược của Trung Quốc trong lĩnh vực kinh tế nên nước này muốn bảo vệ lợi ích của mình trong khu vực bằng cách thể hiện lập trường phản đối việc triển khai quân của Hoa Kỳ, chuyên gia UNAM cho biết.

Chuyên gia nhận định Trung Quốc muốn bảo vệ lợi ích năng lượng của mình tại khu vực, đặc biệt trong bối cảnh Venezuela và Guyana đang tranh chấp vùng lãnh thổ giàu dầu mỏ Essequibo – nơi có sự hiện diện của cả công ty Mỹ và Trung Quốc.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã chia sẻ một tuyên bố vào thứ Sáu của chính phủ Guyana, trong đó bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” về “mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh trong khu vực do tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia và khủng bố ma túy gây ra, thường liên quan đến các mạng lưới tội phạm” như Cartel of the Suns của Venezuela.

Gần đây, chính quyền Trump một lần nữa khẳng định Maduro là thủ lĩnh của băng đảng tội phạm Cartel of the Suns và tăng gấp đôi tiền thưởng lên 50 triệu đô la cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ tổng thống Venezuela. Ngoài ra, Hoa Kỳ còn chỉ định Cartel of the Suns là một tổ chức khủng bố quốc tế. Những cáo buộc chống lại Maduro về tội buôn bán ma túy, vốn liên tục bị Chính phủ Venezuela bác bỏ, không phải là mới. Chúng đã xuất hiện từ năm 2020, khi Hoa Kỳ chỉ đích danh Maduro là thủ lĩnh của Cartel of the Suns và ban đầu treo thưởng 15 triệu đô la cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ ông ta.

Dù nhận được ủng hộ về chính trị và kinh tế từ Trung Quốc, Venezuela vẫn bị cộng đồng quốc tế nghi ngờ sau cuộc bầu cử năm 2024, khi chính quyền tuyên bố chiến thắng nhưng không công bố kết quả chi tiết và bị cáo buộc đàn áp đối lập.

Venezuela đang tìm kiếm sự hỗ trợ từ Trung Quốc để đối phó với sức ép từ Mỹ, trong khi Trung Quốc thể hiện lập trường phản đối can thiệp quân sự nhằm bảo vệ lợi ích chiến lược của mình tại khu vực Mỹ Latinh. Tuy nhiên, hiện chưa có hành động cụ thể nào cho thấy Bắc Kinh sẽ can thiệp sâu vào căng thẳng này.

Lý Ngọc t/h